بنا بر آمار موجود، بیشتر از 60 درصد نوزادان کامل (نوزادی که بعد از 37 هفتگی به دنیا آمده باشد) همگی به عارضه زردی یا یرقان دچار می‌شوند. این آمار در نوزادان نارس، به بیشتر از 80 درصد افزایش پیدا می‌کند. از همین روی، می‌توان اینطور نتیجه گرفت که زردی نوزاد، از جمله شایع‌ترین عارضه‌ها پس از تولد است.
زردی نوزاد، اگر زود تشخیص داده شود و توسط پزشک کنترل شود، به خودی خود هیچ خطر جدی و نگران‌کننده‌ای به دنبال نخواهد داشت؛ به علاوه، بر راحتی در منزل نیز قابل درمان خواهد بود. اما به هر حال، این عارضه، ممکن است در همان روزهای ابتدایی بدو تولد، والدین را به شدت نگران کند. در این گفتار کوتاه، قصد داریم تا از علل، نشانه‌ها و درمان زردی نوزاد یا یرقان با شما صحبت کنیم و اندکی از اضطراب شما، بکاهیم، با ما همراه باشید.
زردی یا یرقان چیست؟
زردی نوزاد یا همان یرقان، از جمله شایع‌ترین مشکلاتی است که در اکثر نوزادان، از 24 ساعت الی 3 روز بعد از تولد، خودش را نشان می‌دهد. همانطور که از نامش پیداست، زردی نوزاد باعث زرد شدن نوزاد می‌شود و بیشترین مناطقی را که تحت تاثیر قرار می‌دهد، سفیدی چشم، پیشانی، دور چشم و کل صورت است. اگر ادامه پیدا کند و رو به وخامت بگذارد، می‌تواند کل بدن را در بر بگیرد.
معمولا در همان 3 تا 5 روزگی بعد از تولد، به دستور پزشک، آزمایش‌های مختلفی برای بررسی این عارضه انجام می‌شود. زردی نوزاد در صورت تشخیص، در اکثر مواقع بسیار خفیف بوده و با مراقبت‌های خانگی، حداکثر تا 2 هفته، به طور کامل درمان می‌شود.
علل و دلایل بروز زردی نوزاد
اصلی‌ترین علت بروز زردی در نوزاد، عدم دفع بیلی روبین و تجمع آن در بدن و افزایش سطح آن در خون است؛ این عارضه با نام علمی «هایپر بیلی‌روبینمی» نیز شناخته می‌شود. کار بیلی روبین در بدن این است که گلبول‌های قرمز فرسوده و کهنه را از بین می‌برد و معمولا مقدار اضافی آن، از طریق ادرار و یا مدفوع، از بدن دفع می‌شود. بیلی روبین به خودی خود ماده‌ای زرد رنگ است و به همین دلیل است که وقتی سطح آن در بدن از مقدار مجاز بالاتر می‌رود، رنگ پوست و سفیدی چشم نیز، به زردی می‌گراید.
موارد زیر، می‌توانند از جمله علل بروز زردی در نوزادان باشند، و یا احتمال بروز آن را افزایش دهند:
- سابقه بروز زردی در فرزندان قبلی؛ خواهر یا برادر نوزاد
- بروز خونریزی در زمان تولد
- تولد پیش از موعد، به صورت نارس
- بروز ناسازگاری در RH خون مادر و فرزند
- وجود اختلالات ژنتیکی خاص
- دوقلو و یا چندقلو بودن نوزاد
- داشتن گروه خونی متفاوت از مادر
- وجود ترکیبات خاص در شیر مادر که در دفع بیلی روبین خلل وارد کند
- وزن کمتر از 2.5 کیلوگرم (در این مورد توجه به جدول قد و وزن نوزاد بسیار مهم است)
نشانه‌ها و علائم زردی در نوزادان
علائم و نشانه های زردی نوزاد، ممکن است 24 ساعت، یا 3 روز بعد از تولد، نمود پیدا کند. از روز سوم به بعد، این عارضه می‌تواند شدت گرفته و تا روز 5 الی 7، به اوج خودش برسد. نشانه‌های و علائم این عارضه، معمولا بعد از 1 الی نهایتا تا 2 هفته، بهبود پیدا کرده و از بین می‌روند. در مورد نوزادان نارس و زودرس اما ممکن است این دوره، حتی تا 2 ماه نیز به طول انجامد.
همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم، با اندکی دقت می‌توان علائم زردی نوزاد را تشخیص داد؛ ابتدا رنگ صورت نوزاد زرد می‌شود؛ سپس این زردی تا گردن و قفسه سینه ادامه پیدا می‌کند و در موارد حاد، حتی تا انگشتان پا نیز، زرد می‌شوند. زرد شدن سفیدی چشم نیز یکی از مهم‌ترین علائم زردی در نوزادان است.
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، دیگر نشانه های زردی در نوزادان را می‌توان اینطور برشمرد:
- علائم رفتاری؛ مثل خواب‌آلودگی، بدخلقی یا وحشت
- علائم فیزیکی؛ مثل لاغری و ضعف به هنگام مکیدن شیر
- گریه با صدای بلند، به صورت غیرمعمول
- برگشتن گردن به سمت عقب، یا خمیده شدن و...
چنانچه پیشتر ذکر کردیم؛ زردی نوزاد اگر به موقع تشخیص داده و درمان شود، هیچگونه جای نگرانی نخواهد داشت. اما اگر خطایی در این مسیر رخ دهد، زردی نوزاد به موقع و به خوبی درمان نشود، ممکن است آسیب مغزی «کرن ایکتروس» رخ دهد و نوزاد در نهایت به عقب‌ماندگی ذهنی، فلج مغزی، یا ناشنوایی دچار شود. بهترین و مطمئن‌ترین راه تشخیص این عارضه، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش است.
روش‌های درمان زردی در نوزادان
شاید در 90 درصد مواقع، زردی نوزاد یا همان یرقان، اصلا نیازی به درمان نداشته باشد و خود به خود، با مصرف شیر مادر و دفع، به راحتی و بدون هیچگونه نگرانی، درمان شود. بهترین و ساده‌ترین راهکار برای بهبود و درمان زردی نوزاد، همان شیر مادر است و با خاصیت ملینی که دارد، می‌تواند روند دفع بیلی روبین را بهبود و درمان را سرعت ببخشد. (البته اگر علت زردی همان شیر مادر باشد، باید آن را قطع و از شیر خشک استفاده کرد.)
اما اگر زردی در نوزاد بیشتر از حد مجاز باشد و زردی، به درحات حاد و وخیم رسیده باشد، باید روش‌های درمانی دیگری را در پیش گرفت. فوتوتراپی، از جمله شایع‌ترین روش های درمانی زردی حاد در نوزاد است و به این صورت است که نوزاد را زیر نور فرابنفش قرار می‌دهند.
در مقاطع بالاتر و شدیدتر زردی نوزادان، لازم است که نوزاد در بیمارستان بستری شود، درمان فوتوتراپی بیشتر شود و یا حتی درمان این عارضه با انتقال خون به نوزاد انجام شود.
برای درمان زردی در نوزاد، توجه به نکات زیر می‌تواند بسیار موثر باشد:
- شیردهی مدام بهترین درمان برای زردی نوزادان است
- شیرخشت و ترنجبین، از جمله قدیمی‌ترین راهکارهای درمانی زردی هستند
- توجه به تغذیه مادر و عدم استفاده از مواد غذایی با طبع گرم
- نور خورشید (در بعضی از موارد و فقط با تایید پزشک)
- آب جوانه گندم و...
سخن نهایی...
گفتار کوتاهی که هم اکنون مطالعه کردید، کاری بود از نویسندگان سایت خرید سیسمونی کارینو کیدز؛ این تیم بزرگ و حرفه‌ای نه تنها مقاله‌های مفیدی را برای مادران آماده می‌کند، بلکه در حقیقت، یک فروشگاه سیسمونی آنلاین نیز به حساب می‌آید. فروشگاهی که تمام نیازهای مادران را برطرف می‌کند و هرگونه اطلاعات لازم در رابطه با بارداری یا بعد از تولد را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت فروشگاه سیسمونی کارینو کیدز، نه تنها مقاله‌های مفیدی را مثل این مقاله، مطالعه نمایید بلکه می‌توانید چک لیست‌هایی همچون لیست خرید سیسمونی، وسایل مورد نیاز نوزاد در بیمارستان ، راهنمای انتخاب رنگ سیسمونی و ... را نیز در همین وبسایت پیدا نمایید، و حاضر و آماده به سراغ استقبال از قدم نورسیده خود بروید.
مهم‌تر از همه‌ی این‌ها، قادر خواهید بود تا خرید سیسمونی فرزند دلبند خود را نیز به کمک این وبسایت، به صورت آنلاین انجام دهید، می‌توانید بهترین و باکیفیت‌ترین محصولات برند و یا ایرانی را در این وبسایت پیدا کنید و با نازل‌ترین قیمت، آن‌ها تهیه فرمایید، و در نهایت، از خدمات ارسال درب منزل نیز برخوردار شوید.
