برای بسیاری از خانواده‌ها اتفاق می‌افتد که در موقعیتی قرار بگیرند که ناچار شوند فرزند خود را برای مدتی در خانه تنها بگذارند. چطور از قبل فرزند خود را برای چنین موقعیتی آماده می‌کنید و از کجا مطمئن می‌شوید شرایط برای تنها ماندنش فراهم است؟
ویژگی‌های کودکی که می‌تواند تنها بماند
کودکی می‌تواند در خانه تنها بماند که از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشد. زیاد نترسد و از بیان خواسته خود خجالت نکشد. بتواند احساس خود را با والدینش در میان بگذارد و آن‌قدر با والدین خود رابطه خوب و صمیمی داشته باشد که در صورتی که هر مشکلی به وجود آمد، یا هر نگرانی داشت، قبل از هر چیز، آن را با والدین خود در میان بگذارد. به علاوه او باید مهارت‌های کلامی کافی را برای برقراری ارتباط با دیگران داشته باشد.
چطور برای تنها ماندن آماده شود؟
اگر قرار است در آینده‌ای نه چندان دور، فرزند خود را هر از گاهی در خانه تنها بگذارید، بهتر است هر چه زودتر برای آماده‌کردن او برای تنها ماندن، دست به کار شوید:
مهارت‌های خانگی
هر روز کار کوچکی را در خانه به او بسپارید. مراقب باشید کاری را به او بسپارید که متناسب با سن و توانایی‌های او باشد که احساس شکست و سرخوردگی نکند. با این کار، به او کمک مي‌کنید اعتماد به نفس خود را بالا ببرد و توانمندی‌هایش را بهتر بشناسد. همچنین، مي‌تواند کم‌کم مهارت‌هایی را بیاموزد که در صورت تنها ماندن بدان‌ها نیاز خواهداشت، مانند درست کردن یک ساندویچ یا سالاد ساده، کار کردن با وسایلی مانند مایکروویو، ....
از عهده شرایط بحرانی برآمدن
در مورد موقعیت‌های خاص و این که در چنین شرایطی، قدم به قدم چه باید کرد، در موقعیت‌های مناسب با او صحبت کنید. سخنرانی به جایی نمی‌رسد. مهم است که این کار را در شرایطی انجام بدهید که موضوع واقعا برای او جالب است و گوش می‌دهد. مثلا وقتی برق می‌رود، به او بیاموزید که چهطور لامپ اضطراری را پیدا کند، جای شمع‌ها را به او نشان بدهید و حتی در مواقعی این کار را مثل یک بازی تمرین کنید. در موارد دیگر، مانند این که اگر بوی گاز بیاید، اگر یکی از پرده‌ها آتش بگیرد، لوله آب بترکد و همه‌جا پر از آب شود و .... هم با بازی، تصور موقعیت و تمرین، آموزش‌های لازم را به او بدهید.
شماره‌های ضروری
لیستی از شماره‌های ضروری تهیه کنید. اورژانس، آتش‌نشانی، همسایه نزدیک مطمئن، محل کار پدر و یا مادر، یکی دو نفر از اقوام مطمئن و نزدیک و .... مطمئن شوید که کودک جای لیست را می‌داند و شماره‌ها را یاد گرفته است. همچنین به او بیاموزید که در صورت تماس، چه باید بگوید. به علاوه او باید آدرس خانه خودتان را به خوبی بلد باشد.
برخورد با غریبه‌ها
به فرزند خود بیاموزید در غیاب شما، جواب تلفن یا زنگ در خانه را چهطور بدهد. اصلا جواب بدهد یا نه. مثلا می‌توانید با او قرار بگذارید فقط به شماره تلفن والدینش و مثلا مادربزرگش جواب بدهد و بقیه تلفن‌ها را جواب ندهد. همچنین با فراهم کردن یک آیفون تصویری، می‌توانید به کودکتان امکان دیدن فردی که پشت در است را بدهید تا او در صورتی که فردی غریبه پشت در است، اصلا جواب ندهد. همچنین به او بیاموزید در مقابل غریبه‌ها، چه حضوری، چه پای تلفن و چه پشت در، چهطور حرف بزند که غریبه نفهمد او در خانه تنها است. احساس کودک را در نظر بگیرید. اگر همراه با ترس افراطی یا غیرعادی است، یا ضرروت این احتیاط‌ها را درک نکرده است، برای تنها ماندن آماده نیست.
او را کم‌کم به تنهایی عادت بدهید
دفعات اول، برای چند دقیقه فقط او را تنها بگذارید و بعد، در مورد احساسش با او صحبت کنید. اگر نگران شده یا ترسیده، هنوز زمان مناسب برای تنها گذاشتن او نرسیده است. اگر هم شرایط را خوب ارزیابی کرده بود، کم‌کم او را به تنها ماندن عادت بدهید و هر بار هم توصیه‌های لازم را به او ارائه کنید، از جمله این که در نبود شما چه کند: تلویزیون ببیند، ساندویچی که برایش آماده کرده‌اید بخورد، بازی کند، تکالیفش را تمام کند،....
چک‌لیست آخر
قبل از این که تصمیم بگیرید فرزندتان را تنها بگذارید، این موارد را چک کنید:
- آیا کودکتان از اعتماد به نفس و جرات کافی برای تنها ماندن برخوردار است؟
- آیا فرزندتان راضی است در خانه تنها بماند؟
- آیا کودکتان می‌داند در نبود شما چه کند و چهطور خودش را سرگرم کند؟
- به مهارت‌هایی که در مورد غریبه‌ها به او داده‌اید مسلط است و دلیل این احتیاط‌ها را به خوبی درک کرده است؟
- کمک‌های اولیه را بلد است؟
- محله امنی دارید و به همسایه‌ها اعتماد دارید؟
- کسی هست که در نزدیکی محل زندگی شما باشد و کاملا به او اعتماد داشته باشید، تا کودک را به او بسپرید که یا به کودک در نبود شما سر بزند یا در صورت مشکل، کودک بتواند با او تماس بگیرد؟
- کودک شماره‌های لازم را بلد است؟ می‌داند در هر مورد چه بگوید؟
- اضطراب و ترس غیرمعمول یا نامتناسب در کودک خود نمی‌بینید؟
- امکان ارتباط با او در زمان تنها بودنش را دارید؟
