نی‌نی سایت: دکتر کتایون خوشابی، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان - تا سال‌ها پیش بسیاری از خانواده‌ها تنها در صورت شاغل بودن مادر، تصمیم می‌گرفتند تا فرزندشان را به مهدکودک بفرستند اما در سال‌های اخیر و با توجه به توصیه روانشناسان و تغییر نگرش والدین حتی خانم‌های خانه دار هم ترجیح می‌دهند کودکشان را از سن 4 سالگی راهی مهد کنند. بنابراین طبیعی است که تعداد مهدکودک‌ها و به تبع آن تعداد مربیان افزایش پیدا کند. حالا این سوال مطرح است که از چه سنی فرستادن کودکان به مهدکودک درست است؟
باید گفت سال‌های اولیه کودکی و سنین پیش از دبستان سریع‌ترین دوران رشد و یادگیری کودک محسوب می‌شود. در واقع روند اجتماعی شدن و گسترش توانمندی های کودک از حدود 3 سالگی آغاز می‌شود و به همین دلیل حضور کودکان در مهدکودک‌ها بسیار مهم است. البته این عقیده در حالی مطرح است که بسیاری از خانواده‌ها مهد کودک‌ها یا کودکستان‌ها را تنها محلی برای نگهداری از فرزندانشان، آن هم در ساعت‌هایی که خودشان سرکار هستند، می‌دانند تا به این وسیله ساعت‌های کاری خود را بدون داشتن دغدغه‌ای پر کنند.
بچه‌ها از چه سنی به مهدکودک بروند؟
بهترین سن رفتن به مهد کودک حدود 3 سالگی است که البته این موضوع باز هم بستگی به قوای شناختی کودکان دارد. اما تکلیف مادرانی که شاغل هستند و مجبورند کودکشان را در سنین پایین‌تر به مهد بسپارند، چیست؟ در چنین شرایطی توصیه می‌شود والدین این کار را قبل از 8 ماهگی انجام دهند چون هنوز اضطراب جدایی و غریبی در کودکان شکل نگرفته است و می‌توانند افراد جدید را به عنوان مراقب بپذیرند. البته فرستادن کودک پیش از 8 ماهگی به مهد مگر در شرایط خاص، توصیه نمی‌شود. در محیطی که این کودکان به آن سپرده می‌شوند، باید تعداد مراقبان زیاد باشد و بهتر است برای هر 3 تا 5شیرخوار، یک مراقب وجود داشته باشد. هم چنین این مراقب باید به ویژه در سال‌های اولیه ثابت باشد. در واقع تا قبل از سه سالگی، باید مربی مهد بچه‌ها ثابت باشد زیرا هر مربی، یک خلق و خو و یک رفتار دارد و در صورت عوض شدن مدام، زمینه بروز اضطراب در کودکان شکل می‌گیرد. از طرفی مهدکودک‌هایی که به طور مرتب مربی‌ها را عوض می کنند، دوربین ندارند و اجازه حضور والدین را نم‌یدهند مهدهای مناسبی نیستند.
چرا مهد کودک واجب است؟
بعد از 3سالگی، مهارت‌های کودکان تغییر می‌کند. مهارت بازی کودکان قبل از سه سالگی به شکل موازی با هم است، یعنی قبل از این سن، بچه ها در کنار هم، اما هر یک با اسباب بازی خود بازی می‌کنند و وارد بازی دیگری نمی‌شوند اما بعد از 3سالگی، بازی‌های همراهی شکل می‌گیرد و بچه‌ها دوست دارند با هم تعامل داشته باشند و هر چه این فرصت بیشتر به بچه‌ها داده شود، بهتر است. نباید فراموش کرد کودکانی که به مهد می‌روند، معمولا رشد تکلم بهتری پیدا می‌کنند، اعتماد به نفس شان بیشتر می‌شود، اضطرابشان کاهش پیدا می‌کند و اگر در مهدی که شرایط خوبی دارد، نگهداری شوند، توان دوری از مادر را به تدریج پیدا می‌کنند. اما کودکانی که به مهد نمی‌روند از نظر اجتماعی شدن عقب تر هستند و هنگام بازی با همسالان قوانین را رعایت نمی‌کنند. حتی این کودکان زمان رفتن به مدرسه به سختی از مادر جدا می‌شوند چرا که هرگز تجربه دور بودن از مادر را نداشته‌اند. از طرفی بهترین سن آموختن زبان دوم سن 3 سالگی است و رفتن به مهد کودک روند آموزش را تسریع می‌کند.
مهدکودک روزی چند ساعت؟
کودکانی که در محدوده سن 3 سالگی قرار دارند باید 3 تا 4 ساعت از روز را در مهد کودک بگذرانند که با بالا رفتن سن کودک این ساعات نیز باید افزایش یابد. حتی توصیه می‌شود والدینی که با مشکل بدغذایی و بی‌اشتهایی کودک شان روبرو هستند طوری برنامه‌ریزی کنند که کودک زمان صرف ناهار در مهد باشد زیرا تجربه نشان داده است که بچه ها در جمع دوستان و همسالان خود بهتر غذا می‌خورند.
یک مزیت مهم
کیفیت رابطه با کودک بسیار مهم‌تر از کمیت آن است و مادرانی که کودکانشان را به مهد می‌فرستند معمولا به این کیفیت توجه ویژه‌ای دارند اما مادرهای غیر شاغل که تمام روز را با فرزندشان در خانه می‌گذرانند، کمتر به کیفیت توجه می کنند و زمانی که با کودک خود هستند را کافی می‌دانند. باید گفت وقتی مادر فرصت‌هایی برای خود دارد، انرژی بیش تری کسب کرده و آرامش بیش‌تری دارد و خدمات بهتری را به فرزندش، ارایه می‌دهد و بیش تر با کودک بازی می‌کند. در مقابل مادرهایی که فرزندانشان را در خانه نگه می‌دارند و گاهی به دلیل اضطراب زیاد خود و گاهی به دلیل داشتن این احساس که اگر کودک به مهد برود بی ادب می شود، مانع از پرورش درست کودک می شوند. به هر حال در کنار تمام مزیت‌هایی که مهدکودک برای کودکان دارد نمی‌توان از این مساله غافل شد اما به طور کلی حضور در هر محیط اجتماعی در هر سنی مزایا و معایب زیادی دارد و نمی توان به این بهانه کودک را از مهد و قرار گیری در کنار گروه همسالان محروم کرد. البته اگر خانواده نسبت به رفتار زشت کودک بی تفاوت باشد و به آن توجه نکند به مرور این کلمات زشت و رفتارهای ناپسند از ذهن کودک پاک می شود. از سویی دیگر کودک نیز می‌آموزد که چه کلماتی با فرهنگ خانوادگی او هماهنگ است و به مرور یاد می‌گیرد که چه کلماتی را در خانواده استفاده کند. این مسائل در تمام محیط‌هایی که افراد در آن قدم می‌گذارند وجود دارد اما آنچه شاید بیش از هر نکته دیگری مهم است، رفتاری است که خانواده‌ها با آن مقابله می‌کنند.
منم بچمو فرستادم سه روز رفت مهد ولی خیلی سردرگم و گیجم. همش فک میکنم کار اشتباهی کردم