انحراف چشم نوزادان تا چند ماهگی طبیعیه؟
اکثر پدر و مادرها وقتی تازه نوزادشون به دنیا میاد، با دقت زیادی حرکات بدن و چهره‌شون رو زیر نظر می‌گیرن. یکی از چیزهایی که ممکنه توجهشون رو جلب کنه، چپ شدن چشم نوزاد یا به‌عبارتی انحراف چشم موقع نگاه کردنه. سوالی که پیش میاد اینه که آیا این موضوع طبیعیه یا نشونه‌ی یه مشکل جدیه؟ تو این مقاله قراره این موضوع رو از دید علمی و کامل بررسی کنیم.
چپ شدن چشم نوزاد در ماه های اول پس از تولد
برای اینکه بدونیم چرا بعضی وقت‌ها چشم نوزاد به نظر میاد که چپ شده، اول باید یه نگاهی به سیستم بینایی نوزاد بندازیم. نوزادها موقع تولد، هنوز عضلات چشمشون کاملاً رشد نکرده. یعنی اون کنترل دقیقی که بچه‌های بزرگ‌تر یا بزرگسالان روی چشم‌هاشون دارن، تو نوزادان وجود نداره.
در واقع، تو چند ماه اول، عضلات حرکتی چشم هنوز در حال تقویت شدن هستن. به همین خاطره که بعضی وقت‌ها ممکنه یکی از چشم‌ها دقیق و درست به یه سمت نگاه کنه، ولی اون یکی چشم یه کم منحرف بشه.
تفاوت بین انحراف طبیعی و مشکل چشم در نوزاد
تا حدود شش ماهگی، دیدن چپ شدن چشم نوزاد اون‌قدر غیرعادی نیست. به این حالت می‌گن انحراف چشم گذرا یا همون Strabismus گذرا. چون عضلات چشم هنوز دارن تمرین می‌کنن، ممکنه گاهی موقع تمرکز روی یه چیز، چشم‌ها کاملاً با هم هماهنگ نباشن.
اما اگه بعد از ۶ ماهگی همچنان این انحراف وجود داشت، یا شدت بیشتری پیدا کرد، اون‌وقت باید با پزشک متخصص چشم اطفال مشورت بشه. چون ممکنه پای استرابیسم واقعی یا همون لوچی چشم در ميان باشه که نیاز به بررسی دقیق‌تر داره.
دلایل چپ شدن چشم نوزاد
دلایل زیادی ممکنه باعث این موضوع بشن. چندتا از مهم‌ترین‌ها رو با هم مرور کنیم:
- تکامل ناقص عضلات چشم: همون‌طور که گفتیم، عضلات چشم هنوز دارن رشد می‌کنن. پس ناهماهنگی توی نگاه کردن ممکنه پیش بیاد.
- پُلیز کاذب (Pseudoesotropia): این یکی خیلی جالبه و البته شایع! بعضی وقت‌ها اصلاً چشم نوزاد چپ نشده، بلکه شکل بینی یا پوست اضافی گوشه‌ی داخلی چشم باعث می‌شه که این‌طور به نظر بیاد. به‌خصوص نوزادانی که بینی صاف‌تری و پل بینی پهن‌تری دارن، بیشتر دچار این حالت می‌شن. این حالت با رشد صورت و بزرگ‌تر شدن نوزاد، برطرف می‌شه.
- عوامل ژنتیکی: اگه در خانواده، سابقه‌ی انحراف چشم یا لوچی وجود داشته باشه، احتمال اینکه نوزاد هم دچار بشه بیشتر می‌شه.
- نقایص عصبی یا بیماری‌های مادرزادی: در موارد نادری، مشکلاتی مثل فلج عضلات چشمی یا اختلالات مغزی می‌تونن باعث چپ شدن واقعی چشم بشن. این مورد نیاز به پیگیری دقیق داره.
چه زمانی انحراف چشم نوزاد نگران کننده است؟
حالا سوال مهم اینه: کِی باید به متخصص مراجعه کنیم؟ خب، این موارد رو اگه دیدی، بهتره با پزشک متخصص چشم کودکان مشورت کنی:
- چپ شدن چشم نوزاد بعد از ۶ ماهگی هم ادامه داشت.
- انحراف چشم نوزاد دائمی باشه.
- نوزاد موقع نگاه کردن، سرش رو زیاد کج می‌کنه.
- یک چشم بیشتر از چشم دیگه درگیر انحرافه.
- نوزاد موقع نگاه کردن به اسباب‌بازی‌ها تمرکز کافی نداره یا دنبال نمی‌کنه.
راه های تشخیص و درمان چپ شدن چشم نوزاد
ابتدا توسط متخصص یه معاینه دقیق انجام می‌شه. معمولاً از تست‌هایی مثل رفلکس نور روی قرنیه استفاده می‌کنن تا ببینن چشم‌ها چطور نسبت به نور واکنش نشون می‌دن.
اگه چپ شدن چشم واقعی باشه، راه‌های درمانش بسته به شدت و علت متفاوت می‌شن:
- گاهی عینک مخصوص تجویز می‌شه.
- اگه یه چشم تنبل شده باشه، از پَچ چشم برای تقویت چشم ضعیف‌تر استفاده می‌کنن.
- در موارد شدیدتر، ممکنه عمل جراحی عضلات چشم لازم باشه.
چطور به رشد طبیعی بینایی نوزاد کمک کنیم؟
شاید برات عجیب باشه، ولی یکی از چیزهایی که به تقویت و رشد بینایی نوزاد و عضلات چشمش کمک می‌کنه، تحریک بینایی مناسبه. یعنی با اسباب‌بازی‌های رنگی و حرکت‌دار (نه خیلی شلوغ و گیج‌کننده)، کمک کنی که نوزاد تمرین نگاه کردن انجام بده. مثلاً:
- اسباب‌بازی رو با فاصله‌ی ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متری جلوی صورتش بگیر.
- اسباب‌بازی رو به چپ و راست حرکت بده تا با چشم‌ها دنبالش کنه.
- نوزاد رو از نور خیلی تند یا محیط خیلی تاریک دور نگه‌دار.
حرف آخر
در بیشتر موارد، چپ شدن چشم نوزاد تو چند ماه اول زندگی مورد نگران‌کننده‌ای نیست. به‌خاطر تکامل نیافتن عضلات چشم اتفاق می‌افته و با رشد بیشتر، خودبه‌خود برطرف می‌شه. ولی اگه بعد از شش ماهگی ادامه داشت یا با علائم دیگه‌ای همراه بود، حتما باید توسط پزشک بررسی بشه. تشخیص زودهنگام خیلی مهمه، چون اگه درمان به‌موقع انجام نشه، ممکنه باعث تنبلی چشم یا مشکلات بینایی جدی‌تر بشه.
در نهایت، اگه شک داری، بهتره حتماً نظر متخصص رو بگیری. چون توی خیلی از موارد، با همون نگاه اول یک چشم‌پزشک نوزاد می‌تونه خیال پدر و مادر رو راحت کنه یا در صورت نیاز، درمان به‌موقع رو شروع کنه.
