نمره آپگار نوزاد چیست؟
تا حالا به این فکر کردی که وقتی زایمان اتفاق میافته، اولین ارزیابی سلامت نوزاد چطوری انجام میشه؟ اینجاست که معیار آپگار وارد عمل میشه! آپگار یه روش ساده ولی خیلی کاربردیه که وضعیت عمومی نوزاد رو در همون دقایق اول تولد بررسی میکنه و به تیم پزشکی کمک میکنه تا وضعیت نوزاد رو ارزیابی کنن. حالا بیاید این آزمون رو دقیق بررسی کنیم و ببینیم نمره آپگار چه اهمیتی داره، چطور تعیین میشه و نمره طبیعی برای نوزاد چقدره.
نمره آپگار چیه و چرا اهمیت داره؟
تست آپگار یه سیستم نمرهدهی استاندارده که توسط پزشکی به نام ویرجینیا آپگار ابداع شده. هدفش اینه که توی همون لحظات اولیه تولد وضعیت سلامت نوزاد رو ارزیابی کنن. این آزمون در دو بازه زمانی انجام میشه: یه بار یک دقیقه بعد از تولد و بار دوم پنج دقیقه بعد.
این ارزیابی به پزشک و ماماها کمک میکنه که اگر نوزاد نیاز به کمک فوری مثل اکسیژن یا ماساژ قلبی داره، سریعاً اقدام کنن.
نمره آپگار چطور محاسبه میشه؟
نمره آپگار شامل پنج تا معیار مختلفه که هرکدوم از ۰ تا ۲ نمره میگیرن. در نهایت، نمرات این پنج مورد با هم جمع میشن و یه عدد بین ۰ تا ۱۰ به دست میاد. این پنج معیار شامل موارد زیره:
۱. ضربان قلب (Pulse):
اگر نوزاد ضربان قلب نداشته باشه، از این آیتم نمره صفر میگیره. اگر ضربان قلب زیر ۱۰۰ باشه، نمره ۱ میگیره و اگر بیشتر از ۱۰۰ باشه، نمره کاملِ ۲ بهش تعلق میگیره.
۲. تنفس (Respiration):
اگر نوزاد اصلاً نفس نکشه، نمرهی صفر میگیره. برای تنفس ضعیف یا گریه ضعیف نمره ۱ و برای گریه قوی نمره ۲ داده میشه.
۳. تُن عضلات (Activity):
تنبل بودن یا حرکت نداشتن عضلات یعنی نمره صفر. اگر دست و پاهای نوزاد کمی خمیده باشن، نمره ۱ میگیره و برای حرکت فعال نمره ۲ داده میشه.
۴. واکنشهای رفلکسی (Grimace):
وقتی یه محرک مثل سرنگ به نوزاد برخورد میکنه، اگر واکنشی نداشته باشه، نمره صفر میگیره. اگر فقط یه واکنش ضعیف مثل اخم کردن داشته باشه، نمره ۱ میگیره و برای واکنشهای قوی مثل سرفه، عطسه و یا گریه نمره کامل ۲ بهش تعلق میگیره.
۵. رنگ پوست (Appearance):
اگر پوست نوزاد کاملاً آبی یا خاکستری باشه، نمره صفر میگیره. اگر بدنش صورتی و دست و پاها آبی باشه، نمره ۱ و اگر تمام بدنش صورتی باشه، نمره ۲ بهش داده میشه.
نمره آپگار چه چیزی رو نشون میده؟
وقتی مجموع نمرههای بالا حساب بشه، نتیجه اینطوری تفسیر میشه:
- ۷ تا ۱۰: یعنی وضعیت نوزاد خوبه و نیازی به اقدامات اورژانسی نیست.
- ۵ تا ۶: نوزاد ممکنه کمی مشکل تنفسی یا کمبود اکسیژن داشته باشه و باید سریعاً کمک دریافت کنه.
- زیر ۵: یعنی نوزاد شرایط جدیتری داره و باید فوراً تحت مراقبتهای ویژه قرار بگیره.
یادت باشه که معمولاً نوزادان به خاطر سردی بدن، دست و پای آبی دارن، بنابراین خیلی کم پیش میاد که نمره کامل ۱۰ رو بگیرن.
نمره آپگار پایین باشه چه اتفاقی میفته؟
اگر نمره آپگار نوزاد پایین باشه، متخصصین سریع دست به کار میشن. نوزاد رو با حوله یا دستگاه گرم میکنن، زیر بینی نوزاد اکسیژن میگیرن یا اگر لازم باشه، ماسک اکسیژن قرار میدن. در موارد جدیتر، یه لوله به داخل نای نوزاد وارد میکنن تا اکسیژن مستقیم به ریهها برسه.
گاهی هم ممکنه داروها و مایعات از طریق بند ناف به نوزاد تزریق بشه تا ضربان قلبش تقویت بشه. اگر با این اقدامات، نمره آپگار نوزاد بهبود پیدا نکنه، اون رو به بخش مراقبتهای ویژه انتقال میدن.
آپگار و سلامت آینده نوزاد
خیلیها ممکنه فکر کنن نمره آپگار یه جور پیشبینی برای سلامت آینده نوزاده، ولی واقعیت اینه که این آزمون فقط وضعیت سلامت نوزاد رو در لحظه تولد نشون میده. حتی اگه نمره آپگار پایین باشه، با مراقبت درست، خیلی از این نوزادان کاملاً سالم رشد میکنن و مشکلی براشون پیش نمیاد.
حرف آخر
معیار آپگار یه ابزار ساده ولی حیاتی برای بررسی وضعیت نوزاد در اولین لحظات بعد از تولده. این آزمون با نمرهدهی به مواردی مثل ضربان قلب، تنفس و رنگ پوست، به تیم پزشکی کمک میکنه سریعاً تصمیم بگیرن که آیا نوزاد به کمک فوری نیاز داره یا نه.
نمره آپگار فقط وضعیت لحظهای نوزاد رو نشون میده و ابزاری برای پیشبینی سلامت آینده نوزاد نیست. پس اگر نمره نوزادت در زمان تولد پایین بود، نگران نباش و اعتماد کن که تیم پزشکی بهترین کار رو برای سلامت نوزادت انجام میده.