تیک چشم و ابرو ممکن است برای هرکسی پیش بیاید. گاهی علت پرش چشم و ابرو را عصبی می‌دانند و گاهی آن را علامت یک مشکل دیگر. دکتر فرهاد فراهانی، روانپزشک درباره علت پرش چشم و ابرو و راههای پیشگیری از آن بیشتر توضیح می‌دهد.
تیک چیست؟
آیا هر عمل غیر ارادی حرکتی را می توان نوعی تیک عصبی دانست؟ به گفته متخصصان، بعضی‌ها پس از گذراندن یک دوره چند ماهه پراسترس در زندگی، دچار تیک‌های عصبی مانند پرش مکرر چشم، تکان دادن دست یا سر و... می‌شوند اما پس از رفع اضطراب و به دست آوردن آرامشی نسبی، این تیکها برطرف خواهند شد در حالی که منشا برخی تیک ها دوران کودکی است و برخی دیگر به درمان‌های تخصصی نیازمندند. تیک‌های عصبی از جمله رفتارهای حرکتی هستند که فرد قادر به کنترل آنها نیست و با اینکه ناخواسته اتفاق می‌افتد ولی به عنوان عادت محسوب نمی‌شود. البته وقتی صحبت از تیک می‌شود خیلی‌ها فقط به حرکات جسمی فکر می‌کنند و بر این باورند تیک محدود به حرکات جسمی است در صورتی که تیک‌های حرکتی تنها گونه‌ای از انواع تیک‌های عصبی هستند.
طبقه‌بندی انواع تیک عصبی
به طور کلی تیکها به دو گروه ساده و پیچیده قابل تقسیم هستند. به عنوان مثال، چشمک‌زدن یا حرکات سریع سر و گردن جزو تیک‌های حرکتی ساده هستند. این نوع تیکها معمولا از قسمت سر و صورت شروع می‌شوند و ممکن است به تدریج به قسمت‌های دیگر بدن هم برسند. در مقابل، حرکاتی مانند خودزنی و پرش‌های ناگهانی در گروه تیک‌های پیچیده حرکتی قرار می‌گیرد. البته متخصصان، طبقه‌بندی کامل‌تری را برای تیکها عنوان می‌کنند. بر این اساس، برخی تیکها ساده و گذرا هستند که معمولا در دوران کودکی بروز می‌کنند و پس از یک سالگی هم خودبه‌خود درمان می‌شوند اما تیک‌های مزمن، تیک‌هایی هستند که در هر سنی می‌توانند ایجاد شوند، انقباض ماهیچه در آنها شدید است، بیش از یکسال ادامه پیدا کرده و به‌طور مشخص به صورت حمله‌های دوره‌ای بروز می‌کنند. در این میان گروهی از تیکها مربوط به دوران نوجوانی است و با پایان این دوره از زندگی تیک هم برطرف می‌شود. البته گاهی اوقات تیک عصبی به حدی شدید است که رانده شدن فرد از اجتماع را به همراه دارد و متاسفانه در بعضی مواقع بیمار را به سمت خودکشی سوق می‌دهد.
چرا دچار تیک میشویم؟
در گذشته روان‌شناسان بر این باور بودند که عوامل ژنتیکی ریشه بروز تیک‌های عصبی یا علت پرش چشم و ابروست، اما امروزه مشخص شده که پرش‌های عصبی ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی است که تحت شرایط استرس‌زا شدت می‌گیرد. حتی چنین شرایطی در بسیاری موارد به برخورد اشتباه اطرافیان بستگی دارد، چراکه توجه بیش از اندازه به نوع حرکات و رفتار شخصی که دچار تیک است به شدت بخشیدن به حرکات عصبی وی منجر خواهد شد. ساده‌ترین تیکها، تیک‌های چشمی هستند که معمولا پلک فرد می‌پرد یا تمیز کردن بینی، فشار دادن دندان‌ها و تیک‌های آوایی که به صورت صاف کردن صدا نشان داده می‌شود. همچنین شکستن قلنج به طور مرتب و یا بالا انداختن شانه‌ها به طور مرتب از تیک‌های عضلات بدن است. از طرفی برخی تیکها ترکیبی هستند که با استرس قوت می‌گیرند.
وقتی پای منیزیم در میان است
بد نیست بدانید گاهی اوقات کمبود بعضی یون‌ها مثل منیزیم در به وجود آمدن تیکها نقش دارند به همین دلیل نه تنها برای پیشگیری، بلکه برای درمان برخی از تیک‌های عصبی مکمل‌های غذایی حاوی منیزیم و ... تجویز می‌شود. البته کاهش استرس، درمان بیماری‌های همراه با تیک مثلا وسواس و داروهای تخصصی هم در بهبود تیک موثر هستند، اما از اقدام خودسرانه داروها و مکمل‌ها باید خودداری کنید چون می‌توانند عوارض داشته باشند و با افزایش سطح استرس حتی شدت تیکها را بیشتر کنند. در این میان نباید فراموش کنید معمولا هدف از درمان تیک، قطع کامل آن نیست چون چنین شرایطی ممکن است عملی نباشد. با این حساب همه تلاش پزشک این است با کاهش حرکات و تیکها فرد زندگی و عملکرد نرمالی داشته باشد و زندگی‌اش مختل نشود.
درمان چقدر اهمیت دارد؟
در صورت بروز انواع تیکها و تداوم آنها حتما باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد چون گاهی اوقات باعث کاهش شدید اعتماد به نفس شده و نه تنها زندگی فردی و اجتماعی فرد را دچار اختلال می‌کند بلکه در درجات شدیدتر سلامت او را تهدید خواهد کرد.
طب سنتی برای درمان تیک عصبی
شاید برایتان جالب باشد بدانید گیاهان هم می‌توانند در کنترل نسبی تیکها موثر باشند طوری که متخصصان طب سنتی بر این باورند افرادی که از تیک‌های عصبی رنج می‌برند باید سراغ تقویت کننده‌های اعصاب و روان بروند؛ به عنوان مثال هر روز صبح یک فنجان دمنوش سنبله‌الطیب با عسل و هر شب قبل از خواب یک فنجان دمنوش گل بهار نارنج مصرف کنند.
