در قرن هفدهم، میکروسکوپ کشف شد و مراحل رشد جنینی جوجه مورد تشریح میکروسکوپی درآمد و سپس مرحلهای بودن نمو جنین انسان برای اولین بار در قرن بیستم بیان شد (1). بنابراین، تاریخ شروع علم جنین شناسی (مطالعه خلقت انسان از ابتدای تشکیل تخم لقاح یافته تا انتهای تشکیل جنین) به قرن هفدهم بر میگردد، یعنی زمانی که میکرسکوپ اختراع شد. سپس مراحل مختلف تکامل جنین و تفاصیل دقیق تشریحی آن در قرن بیستم آشکار گردید.
بشر تا اواسط سده هفدهم از این علم اطلاعات ناقص و غلطی داشت و این تصورات نادرست از مراحل تکامل جنین همچنان ادامه داشت تا اینکه در قرن هجدهم، دو دانشمند به نامهای ولف و اسپالانزانی ثابت کردند که جنین از نطفه زن و مرد به طور یکسان تشکیل میشود؛ همان حقیقت علمی که امروزه شناخته شده است . در حالیکه مسلمانان از زمان نزول قرآن کریم، آن را در کتاب خدا میخواندهاند (2). به هر حال، در سالهای اخیر پرده از این آیات برداشته شد و معنای علمی آن ها مشخص گردید.
قرآن کریم در آیات متعدد به مراحل مختلف تکامل جنین اشاره داشته: به عنوان مثال در آیه ۵ از سوره حج، تکامل جنین تا مرحله "مضغة" را بیان میکند و در آیه ۱۴ از سوره مؤمنون مراحل تکامل جنین را شرح بیشتری میدهد و میفرماید:
"آنگاه مضغه را استخوانهایى ساختیم، بعد استخوانها را با گوشتى پوشانیدیم". این آیه نشان میدهد که در واقع پس از "مضغة "، مرحله تمایز سلولها برای تشکیل بافت گاسترولاسیون (مرحله جنینی پس از بلاستولاسیون) صورت میگیرد که به همراه نکات دیگرعلم جنینشناسی که در سایر آیات قرآن وجود دارد، به کمک علم امروز قابل فهم و بررسی است و در مجموع نشان از اعجاز علمی قرآن دارد.
● "إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعًا بَصِیرًا "، انسان/76/٢
ما انسان را از نطفه مختلطى آفریدیم، و او را مىآزماییم؛ (بدین جهت) او را شنوا و بینا قرار دادیم.
● " یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِن مُّضْغَةٍ مُّخَلَّقَةٍ وَغَیْرِ مُخَلَّقَةٍ لِّنُبَیِّنَ لَکُمْ و..."، حج/22/5
اى مردم، اگر در باره برانگیخته شدن در شکّید، پس [بدانید] که ما شما را از خاک آفریدهایم، سپس از نطفه، سپس از علقه، آنگاه از مضغه، داراى خلقت کامل و [احیاناً] خلقت ناقص، تا [قدرت خود را] بر شما روشن گردانیم...
● "أ َیَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن یُتْرَکَ سُدًى. أَلَمْ یَکُ نُطْفَةً مِّن مَّنِیٍّ یُمْنَى. ثُمَّ کَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى. فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَیْنِ الذَّکَرَ وَالْأُنثَى"، قیامت/75/36- 39
آیا انسان گمان مىکند بىهدف رها مىشود؟ آیا او نطفهاى از منى که در رحم ریخته مىشود نبود؟ سپس به صورت خون بسته در آمد و خداوند او را آفرید و موزون ساخت، و از او دو زوج مرد و زن آف