تو قوانین ایران اگر زنی فرزندی نداشته باشه و پدر و مادر شوهرش در قید حیات نباشند و مرد فوت کنه ارث چه جوری تقسیم میشه
بحث ارث در قانون ایران (بر اساس فقه امامیه) گاهی پیچیده میشه، پس قدمبهقدم بر اساس شرایطی که گفتی بررسی کنیم تا کاملاً واضح بشه:
🔹 شرایط مورد نظر:
زن فرزندی ندارد.
پدر و مادر شوهر فوت کردهاند.
شوهر درگذشته است.
پس وارثهای احتمالیِ شوهر چه کسانی هستند؟:
همسر (زن)
خواهر و برادرهای شوهر (در نبود پدر و مادر، اینها میرسند).
🔹 سهم زن از ارث شوهر طبق قانون مدنی ایران:
بر اساس ماده 913 قانون مدنی:
اگر شوهر فوت کند و دارای فرزند نباشد، زن یکچهارم (1⁄4) از کل ترکه شوهر را ارث میبرد.
اگر شوهر دارای فرزند باشد، زن یکهشتم (1⁄8) ارث میبرد.
بنابراین در حالت شما که زن فرزندی ندارد:
✅ سهم زن = یکچهارم کل اموال شوهر
🔹 باقیماندهی اموال (سهچهارم باقیمانده) به چه کسانی میرسد؟
چون پدر و مادر شوهر فوت کردهاند، طبق قانون:
ارث بعد از همسر به خواهران و برادران شوهر میرسد.
نکته مهم:
اگر خواهر و برادرها همگی از یک پدر و مادر باشند → ارث مساوی بین آنها تقسیم میشود، ولی سهم برادر دو برابر خواهر است.
اگر خواهر و برادر ناتنی باشند (مثلاً فقط از طرف پدر یا مادر مشترک باشند) سهم متفاوت است.
🔹 جمعبندی ساده
وارث
سهم از کل ارث شوهر
توضیح
زن (همسر)
1⁄4 (یکچهارم)
چون فرزندی ندارد
برادران شوهر
دو سهم از هر سه
هر برادر دو برابر خواهر میبرد
خواهران شوهر
یک سهم از هر سه
نصف برادر
حالا اگه مرد خواهر و برادر هم نداشته باشه
🔹 فرض مسئله:
زن فرزندی ندارد ✅
پدر و مادر شوهر فوت کردهاند ✅
شوهر هیچ خواهر و برادری ندارد ✅
پس عملاً از بستگان نسبی (خونی) شوهر، کسی باقی نمانده.
🔹 قانون مدنی ایران دربارهی چنین وضعیتی:
بر اساس مواد 862 تا 949 قانون مدنی، ترتیب طبقات ارث اینطور است:
طبقه اول: پدر، مادر، اولاد و نوهها
طبقه دوم: خواهر و برادر و اولاد آنها
طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها
وقتی طبقه اول و دوم هیچکس وجود نداشته باشد، ارث به طبقه سوم منتقل میشود.
✅ پس در وضعیت تو:
پس از زن، چون هیچ پدر، مادر، فرزند، خواهر یا برادری وجود ندارد، ارث به عموها، عمهها، داییها و خالههای شوهر میرسد — یعنی هر کسی از خویشاوندان که از طریق پدر یا مادر با شوهر نسبت دارد.
🔹 سهم زن در این حالت:
زن همچنان طبق ماده 913، چون بدون فرزند است:
1⁄4 از کل ترکه شوهر را ارث میبرد.
🔹 باقیماندهی ترکه (3⁄4) به چه کسانی میرسد؟
به بستگان سببی در طبقه سوم یعنی:
عموها و عمهها (از طرف پدر)
داییها و خالهها (از طرف مادر)
اینها بر اساس نزدیکی نسبی تقسیم میشن:
اگر از طرف پدر باشند و از طرف مادر نباشند، نحوهی تقسیم فرق داره.
معمولاً عمو از عمه بیشتر میبره، و همینطور نسبت به دایی و خاله، چون طبقهی پدری ارجح است.
🔹 اما حالت خاص:
اگر مرد هیچ فامیل نسبی هم نداشته باشه (یعنی نه عمو، نه عمه، نه دایی، نه خاله، نه هیچ کس)، چه میشه؟
در این صورت:
طبق ماده 866 قانون مدنی ایران، هرگاه از متوفی هیچ وارثی نباشد، اموال او به دولت (خزانهی کل کشور) تعلق میگیرد.
🔹 خلاصه نهایی:
وضعیت
سهم زن
بقیهی ارث
مرد فرزند ندارد، پدر و مادر ندارند، خواهر و برادر دارند
زن = 1⁄4
بقیه برای خواهر و برادر
مرد فرزند ندارد، پدر و مادر و خواهر و برادر ندارند
زن = 1⁄4
بقیه برای عمو، عمه، دایی، خاله
مرد هیچ فامیل خونی ندارد
زن = 1⁄4
بقیه به دولت (خزانه) منتقل میشود
حالا اگه عمو و عمه و خاله دایی هم نداشته باشه
.
🔹 شرایط نهایی:
زن ← فرزندی ندارد ✅
پدر و مادر شوهر ← فوت کردهاند ✅
شوهر ← نه خواهر و برادر دارد، نه عمو، عمه، دایی، خاله ✅
پس یعنی:
هیچ وارث نسبی (خونی) از طبقهی اول، دوم یا سوم وجود ندارد.
🔹 نتیجه طبق قانون ایران (ماده 866 قانون مدنی)
«در صورت نبودن هیچیک از وراث، مال متوفی به دولت تعلق میگیرد.»
بنابراین در این حالت:
✅ زن یکچهارم از کل دارایی شوهر را به ارث میبرد،
⚖️ و سهچهارم باقیمانده به خزانهی دولت ایران منتقل میشود.
🔹 اما یک نکته ظریف:
اگر شوهر وصیتنامهای نوشته باشد (وصیت تا یکسوم اموال بدون اجازهی وارث نافذ است)،
ممکن است قسمتی از اموال پیش از تقسیم به همسر یا شخصی دیگر وصیت شده باشد.
البته اگر وصیتی در کار نباشد، همان روند بالا اعمال میشود.
🔹 خلاصه نهایی برای حالت تو:
حالت شوهر
سهم زن
سهم سایرین
هیچ وارث خونی ندارد (نه پدر و مادر، نه فرزند، نه خواهر و برادر، نه عمو، نه خاله و...)
1⁄4 از کل دارایی
3⁄4 به خزانهی دولت جمهوری اسلامی