بسم الله الرحمن الرحیم.
بيان حاجت و اظهار گدايی- و اعلام اين معنا كه ای مهربانترين مهربانان، من جز فقر چيزی نيستم و غير گدايی از پيشگاهت كاری نمیدانم و جز اشك و آه و اميد و دلگرمی سرمايه ای ندارم- مطلوب حضرت مولاست، و در حقيقت مطلوب اطاعت و فرمانبرداری از حضرت اوست؛ مگر نه اين است كه در قرآن مجيد فرمان به دعا داده و اجابت دعا را خود ضامن شده است
«أُدْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ». غافر (40): 60.
مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم.
در آيه شريفه «اُدْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ» بين دعا و اجابت، فاصله ای قرار نداده و استجابت را منوط به دعا نموده است.
منبع فيض بینهايت، دريای بی ساحل كرامت، فراهم آورنده فضای هدايت، نازل كننده سفره دانش و حكمت، حضرت ربّ العزّت در قرآن مجيد میفرمايد:
«قُل مَا يَعبَأُ بِكُم رَبّی لَولا دُعَاؤُكُم» فرقان (25): 77.
«ای پيامبر رحمت، به مردم» بگو: اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هيچ اعتنا و نظری به شما نكند.
دعا، وسيله جلب اعتنای خدا و زمينه جذب رحمت الهی به سوی دعا كننده است.
اعتنا و نظری كه سفره شقاوت را از خيمه حيات انسان برمیچيند و مائده سعادت و خوشبختی را برای دعا كننده میگستراند.
انتظار هميشگی انسان از معبود و بزرگ خويش، آن است كه خواسته او را برآورده كند تا از اين طريق، ارتباطش قوّت يافته و نسبت به باور خود دلگرم شود.
خداوند حكيم و قادر متعال نيز اين خواسته طبيعی بندگان را به نحو احسن تدارك ديده، به گونه ای كه بين دعای بنده و اجابتِ خواسته او هيچ فاصله ای قرار نداده.
محبوب محبان، معشوق عاشقان، انيس ذاكران، جليس شاكران، ياور بندگان، تكيه گاه صاحبدلان، در قرآن مجيد میفرمايد:
«وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ» بقره (2): 186.
هنگامی كه بندگانم درباره من از تو سؤال كنند، [پاسخش اين است ] كه من يقيناً نزديكم، دعای دعا كننده را چون مرا بخواند مستجاب میكنم.
خدای مهربان در این آیه به انسان میآموزد كه با تمام شوق به درگاه من روی آور و با دست طلب به درگاه من بكوب و جز به دريای فضل و رحمت من دل مبَند.
خداوند مهربان به نزديك بودن خويش با بنده اش تصريح كرده و علاوه بر آن، در بيان نحوه اجابت دعای بنده خويش، هيچ فاصله ای بين «أُجِيبُ» و «إِذَا دَعَانِ» قرار نداده است.
دعا، محبوب خدا و معشوق سالكان، نور چشم عارفان، راز و نياز مشتاقان، چراغ شبِ دردمندان، تكيه گاه مستمندان، و نور قلب نيازمندان است.
آری، جز خدا هيچكس به بندگان نزديك نيست. او نزديكی است كه انسان را به وجود آورده، و او را در رحم مادر پرورش داده، و از رحم مادر به دنيا انتقال داده، و در دنيا، سفره مادی و معنوي اش را برای اين مهمان با كرامت گسترده،
و انبيا را برای هدايت او به سعادت دنيا و آخرت برانگيخته، و نعمت بی نظيری چون قرآن و امامان معصوم عليهم السلام را برای او قرار داده،
و درد تشنگیش را با آب زلال و صاف درمان میكند و رنج گرسنگیش را با غذای مناسب و گوارا برطرف میسازد.
بيماریهايش را به درمان میرساند. تنهاييش را با زن و فرزند و دوستان و ياران جبران میكند. برهنگی اش را با انواع لباسها میپوشاند. محبّتش را در دلها مینهد. مشكلاتش را هرچند شديد و سخت باشد میگشايد. سلامتش را تداوم میبخشد. به ارزش و اعتبار و آبرويش می افزايد و اين همه را جز خدا چه كسی میتواند برای او فراهم آورد و چه كسی چون خدا به تمام احوالات و نيازمندیها و حاجات او آگاهی دارد؟
آری، او از همه به انسان نزديكتر است. تا جايی كه در قرآن مجيد فرموده:
«وَلَقَد خَلَقنَا الإِنسانَ وَنَعلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفسُهُ وَنَحنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِن حَبلِ الْوَريدِ» ق (50): 16.
هر آينه انسان را به وجود آورديم و آنچه را نَفْس او به آن وسوسه میكند میدانيم و ما از رگ گردن به او نزديكتريم.
وجود مبارك حضرت حق، بندگان را در تمام حالات، به دعا كردن فرمان داده و از آنان خواسته در خوشیها و ناخوشیها به پيشگاه عزّتش پيشانی ذلت سايند و به درگاه رحمتش دست به دعا بردارند و با دلی فروتن و اشكی مايه گرفته از قلب شكسته، نيازهايشان را از او بخواهند و به وعده قطعی و حتمی و يقينی او در مورد استجابت دعا اميدوار باشند.
احسان و فضل حق نسبت به همه موجودات به ويژه انسان، فراگير است و سفره رحمت بینهايتش گسترده، و لطف و مهربانی و كرمش برای همگان آماده است.
درگاهش درگاه نوميدی نيست، و پيشگاهش پيشگاه بخل و طرد كردن نمی باشد.
فضل و جود و كرم و بخششش دائمی است و دست عطايش برای عطا كردن به همگان باز و چشم انتظاريش برای روی آوردن بندگان به درگاهش هميشگی است.
به حضرت داوود عليه السلام خطاب فرمود:
«زمينيان را بگو: چرا با من دوستی نمی كنيد كه سزاوار دوستی منم؟ من خدايی هستم كه با من بخل نيست، با داناييم جهل نيست، با صبرم ناتوانی نيست، در صفتم تغيير نيست، در گفته ام تبديل نيست، رحمتم فراگير است، از فضل و كرم برنگردم، در ازل بر خود رحمت نوشتم، عود محبّت سوختم، دل بندگانم به نور معرفت افروختم، من دوست آنم كه مرا دوست است، رفيق آنم كه مرا رفيق است، همنشين آنم كه در خلوتِ ذكر با من است، مونس آنم كه به ياد من انس دارد.
داوود، هركه مرا جويد، مرا يابد، و او كه مرا يابد سزاوار است كه مرا نبازد.
داوود، نعمت از ماست، شكر ديگری میكنند؛ دفع بلا از ماست، از ديگری میبينند؛ پناهگاهشان حضرت ماست، به ديگران پناه میبرند؛ میگريزند ولی عاقبت باز میگردند!!»
محجّة البيضاء: 8/ 58.
چنين متن زيبا و پرمعنايی در كتاب های با‌ارزش اسلامی، فراوان به چشم میخورد.
منبع: شرح دعای کمیل علامه حسین انصاریان.
