الْخَبِيثاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ الْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثاتِ وَ الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبِينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّباتِ أُولئِكَ مُبَرَّؤُنَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ «26»
زنان پليد، سزاوار مردان پليدند ومردان پليد، سزاوار زنان پليد. زنان پاك براى مردان پاك و مردان پاك براى زنان پاك. آنان از آنچه درباره ايشان مىگويند منزّهند و براى آنان مغفرت و روزى نيكويى است.
اين آيه يك اصل كلّى را مطرح مىكند كه در انتخاب همسر بايد دقّت كرد و اصل را بر ايمان و پاكدامنى گذاشت، نه زيبايى و ثروت. بنابراين معناى آيه اين نيست كه اگر مردى يا زنى خوب بود حتماً همسرش نيز خوب بوده و مشمول مغفرت و رزق كريم شود، زيرا قرآن، ملاك ورود در بهشت را ايمان و تقوا و عمل صالح مىداند و لذا با اينكه حضرت نوح و لوط، طيّب بودند، امّا همسرانشان از خبيثات و دوزخىاند.
كلمهى «طيب» به معناى دلپسند و مطلوب است و در قرآن در توصيف مال، ذرّيه، فرزند، كلام، شهر، همسر، غذا و رزق، مسكن، درخت و تحيّت آمده است و در مقابل آن كلمهى «خبيث» است كه آن هم براى مال، انسان، همسر، سخن، عمل و شجره به عنوان وصف مطرح شده است.
اين آيه را چند نوع مىتوان معنا كرد:
الف: با توجّه به آيات قبل كه دربارهى تهمت به زنان پاكدامن و ماجراى افك بود و با توجّه به جملهى: «مُبَرَّؤُنَ مِمَّا يَقُولُونَ»، معناى آيه اين باشد كه كلمات خبيث، مثل تهمت و افترا، شايسته افراد خبيث و سخنان پاك، شايستهى افراد پاك است و مردم پليد، سخن زشت مىگويند و مردم پاك، سخنان پاك مىگويند.
ب: ممكناست مراد آيه بيان يك حكم شرعىباشد كه ازدواج پاكان با ناپاكان ممنوع است.
جلد 6 - صفحه 167
نظير آيه اوّل همين سوره كه فرمود: «الزَّانِي لا يَنْكِحُ إِلَّا زانِيَةً» مرد زناكار جز زن زناكار را به همسرى نگيرد، همان گونه كه روايتى از امام باقر عليه السلام اين معنا را تأييد مىكند. «1»
ج: ممكن است مراد آيه همسويى فكرى، عقيدتى، اخلاقى وبه اصطلاح همشأن و همكفو بودن همسر باشد. يعنى هر كس بطور طبيعى به سراغ همفكر خود مىرود.
ناريان مر ناريان را جاذبند
نوريان مر نوريان را طالبند
در قرآن، براى رزق اوصافى ذكر شده است از جمله:
«رِزْقاً حَسَناً» «2»*، روزيى نيكو و پاكيزه.
«رِزْقٌ كَرِيمٌ» «3»*، روزيى بزرگوارانه و ارجمند.
«وَ كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالًا طَيِّباً» «4»، از آنچه خدا روزيتان كرده، از حلال و پاكيزهاش بخوريد.
«يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ» «5»، او را از راهى كه گمان نمىبرد، روزى مىدهد.
«يُرْزَقُونَ فِيها بِغَيْرِ حِسابٍ» «6» در بهشت، بىحساب روزى داده شوند.