هفته نامه تندرستی: نوزادان از بدو تولد و اولین ساعت های حیات در حال یادگرفتن زبان هستند؛ بسیار قبل از اینکه کودک شروع به حرف زدن کند، ارتباط برقرار می کند. هرچقدر بیشتر به او گوش کنید و با او حرف بزنید، او بیشتر با شما ارتباط برقرار می کند. شما خودتان هم یاد می گیرید که چگونه صداهایی را که او از روی لذت یا نیاز از خودش درمی آورد، تفسیر کنید.
حتی ممکن است بتوانید انواع گریه های او را ترجمه کنید. همین طور که به او گوش می کنید و واکنش های او را می بینید با استفاده از تجربه های قبلی که از رفتارهایش دارید، توانایی درک، ارتباط شفاهی و بدنی اش را بیشتر از قبل پیدا می کنید. زمان واکنش کودکان کندتر از بزرگسالان است؛ بنابراین با گوش دادن به او باید منتظر ارتباط برقرارکردن از سوی او باشید.
1 – کتاب بخوانید
کودکان، عکس را از کارتون بیشتر دوست دارند؛ بنابراین کتاب هایی که از نظر زبانی غنی هستند و کلمات و شعرهای گوناگون دارند تهیه کنید و برایشان بخوانید. بعضی بچه ها یک کتاب را بارها و بارها نگاه و مرور می کنند و بارها شما را به خواندن آن وا می دارند. هیچ سن مشخصی برای آغاز خواندن برای کودکان وجود ندارد. هر زمان که او از شنیدن داستان یک کتاب لذت می برد، همان زمان، وقت خواندن کتاب است. این کار را به تناوب انجام دهید تا ببینید که کودکتان چقدر آن رادوست دارد. شما حتی می توانید خودتان برای او کتاب درست کنید. تصاویری از آدم ها و اشیایی که می شناسد را به روی مقوا بچسبانید و برای اینکه خراب نشود با نایلون رویش را بپوشانید.
2 – با نوزادتان محاوره کنید
نوزاد کوچک شما یاد می گیرد که ضمن رعایت نوبت، محاوره کند.
او زمزمه ای می کند، به شما نگاه می اندازد و منتظر می ماند. در این تعامل ساده او ساختار یک محاوره را تمرین می کند و یاد می گیرد که اگر ارتباطی برقرار کند، پاسخ خواهد گرفت.
3 – به گریه های نوزادتان جواب دهید
نوزادان از طریق گریه کردن یاد می گیرند که ارتباط برقرار کنند. در سال اول، گریه کردن مرکزی ترین بخش سیستم ارتباطی اوست. وقتی شما به گریه های او پاسخ می دهید، احساس می کند که دنیا جای امنی است که در آن به نیازهای او پاسخ داده می شود.
4 – برایش شعر بخوانید و قصه بگویید
شعر و قصه بخش مهمی از فرایند زبان آموزی در نوزاد است چراکه تکرار می شوند و کودک این شانس را دارد که طی زمان آنها را یاد بگیرد. شعرها، بازی با انگشت ها (مثل لی لی حوضک) یا هر فعالیت حرکتی دیگری به کودک کلماتی را یاد می دهد که نشانه های فیزیکی نیز به همراه دارند. وقتی کودکی شعری را یاد می گیرد که همزمان با آن دست هم می زند، هر وقت آن شعر را بخواند، دست می زند. حتی اگر توانایی ادای کلمه ای از آن یا نام شعر را نداشته باشد.
5 – کارهایش را برای او توضیح دهید
هر کاری را که انجام می دهد برای خودش توضیح دهید. این کاری است که خیلی از والدین آن را انجام می د هند. مثلا وقتی نوزادتان بینی شما را می گیرد و چیزی زمزمه می کند، به او بگویید: «این بینی من است و تو می خوای اونو با دست کوچولوت بگیری. وقتی رویش را به سمت دری که در حال بازشدن است برمی گرداند می توانید بگویید: «صدای باز شدن در رو شنیدی. خواهرته که داره می یاد تو؟». یا وقتی که جوجه اش را می بیند و به هوای جوجه دست و پایش را تکان می دهد می توانید بگویید: «جوجه رو می بینی که داره می یاد؛ از دیدنش خوشحال شدی؟» یا بگویید: «سلام جوجه طلایی، مریم کوچولو از دیدنت خوشحال شده».
6 – کارهای خود را برای او توضیح دهید
برای نوزادتان توضیح دهید که برایش چه کاری دارید انجام می دهید. حرف زدن با نوزادی که به نظر می رسد حرف شما را نمی فهمد کمی عجیب به نظر می رسد. اما او نیاز دارد که تجربه شنیدن را تکرار کند تا حرف زدن را یاد بگیرد. قبل از اینکه او را بغل کنید دست هایتان را به سمتش بگیرید و بگویید: «نازنازی مامان، الان می خوام بغلت کنم.» در این صورت او زبان را همراه با یک تجربه عملی درک خواهد کرد. در حین عوض کردن پوشک بچه برای او توضیح دهید: «این یک پوشک خشک است. من پاهای کوچولوی تو رو بلند می کنم و الان این پوشک را به جای پوشک قبلی برات می بندم.» این کار نه، تنها تمرین خوبی برای زبان آموختن و زبان شنیدن اوست بلکه او را در انجام آن کار با شما همراه می کند.
7 – با او حرف بزنید
در زمانی که با نوزادتان هستید، حرف بزنید. نوزادان بسیار قبل از اینکه مهارت های ارتباطی بیانی را یاد بگیرند، مهارت های دریافتی ارتباطی را یاد می گیرند. نوزاد شما قبل از اینکه توانایی حرف زدن پیدا کند، به خوبی می فهمد که شما به او چه می گویید. وقتی محیط کودک از لحاظ زبانی غنی باشد، او به طور طبیعی یاد می گیرد حرف بزند. وقتی شما به نوزادتان گوش می دهید و با او حرف می زنید، او زبان را می آموزد. او را مجبور نکنید که صحیح حرف بزند.
نوزادان هم با شما حرف می زنند
حتی گریه کردن نوزاد هم معانی مختلفی می دهد. او با گریه کردن می خواهد به شما بفهماند که ترسیده، گرسنها ست، خودش را خیس کرده یا خوابش می آید. معمولا والدین هم می آموزند که معنی پنهان گریه او را تشخیص بدهند و نسبت به آن واکنش مناسب نشان دهند. نوزاد هم به همین ترتیب واکنش نشان می دهد و می فهمد که از او مراقبت می کنید و حواستان به او هست؛ بنابراین گریه اش تبدیل به خنده و آغوش باز برای بغل شدن می شود.
والدین باید با نوزادشان حرف بزنند حتی اگر نوزادتان بسیار کودک است و هنوز نمی تواند حرف بزند، لازم است که شما با او صحبت کنید.
وقتی به او شیر می دهید یا او را حمام می کنید فرصت خوبی برای حرف زدن است. حتی زمانی که ارتباط شما با او مستقیم نیست و مشغول آشپزی کردن، ظرف شستن یا هر کار دیگری هستید، همچنان به حرف زدن با نوزادتان ادامه دهید. ممکن است بگویید مگر چقدر حرف دارم که با نوزادم بزنم. اشکالی ندارد اگر حرف کم آوردید درمورد کاری که دارید انجام می دهید برایش توضیح دهید.
نوزادان این نیاز را دارند که زیاد زبان بشنوند تا مهارت های اجتماعی شان به طور موثری گسترش یابد. هیچ جایگزینی برای این کار وجود ندارد. وقتی فرزندتان این توانایی را پیدا کرد که برخی صداها را تولید کند، شما باید به هر چیزی که او می گوید با جملات کامل جواب دهید.
شما باید نشان دهید که آنچه را او تلاش می کند به شما منتقل کند، متوجه شده اید چراکه او در حال انتقال چیزهای بسیار زیادی است. این حرف های ظاهرا نامربوطی که او بیان می کند درواقع بنیان توسعه توانایی های بیانی اوست. کمی که نوزادتان بزرگ تر شود، حتی می توانید برایش کتاب بخوانید.
هرچند که شما برای فرزندتان می خوانید باید روشن و ساده باشد. به زودی و به تدریج معجزه حرف زدن فرزندتان را می بینید و شگفت زده خواهد شد.
