یائسگی زودرس چیست ؟
همه چیز درباره یائسگی زودرس :
در زندگی همه‌ی خانم‌ها یک بخش طبیعی به نام یائسگی وجود داره که در اوایل 50 سالگی اتفاق می‌افته، ولی بعضی‌ها به خاطر یک‌سری عوامل مثل: شیمی درمانی یا برداشتن تخمک دچار یائسگی زودرس میشن. در این مرحله قاعدگی به پایان میرسه و زنان دیگر باردار نمیشن. وقتی خانمی 12 ماه پی در پی قاعدگی نداشته باشه دچار یائسگی میشه. این فرایند طبیعی به خاطر افزایش سن و کهولت تخمدان‌ها و تولید کمتر هورمون‌های جنسی به وجود میاد. بدن خانم‌ها به دلیل پایین اومدن هورمون استروژن، پروژسترون، تستوسترون و هورمون تحریک کننده فولیکول و لوتئینی دچار تغییراتی میشه که پیامد آن همین یائسگیه. از بین موارد بالا از بین رفتن فولیکول‌های تخمدان تغییر قابل توجهی داره چرا که این رویه کار تولید و رها کردن تخمک از جداره تخمدان رو به عهده داره که باروری و قاعدگی رو انجام میده. در یائسگی زود هنگام تخمک‌گذاری در تخمدان‌ها و قاعدگی تا پیش از 40 سالگی به پایان میرسه.
یائسگی زود هنگام چیست ؟
وقتی خانمی در زیر 40 سالگی یائسگی رو تجربه کنه در واقع دچار یائسگی زودرس شده. دو نوع یائسگی داریم، اولیه و ثانویه. در نوع اولیه تخمدان عملکرد طبیعی خودش رو از دست میده که ممکنه به خاطر برداشتن تخمدان یا بیماری خاص یا بعضی از درمان‌ها باشه. در نوع دوم هم مشکلات هورمونی باعث به وجود آمدن اون میشه و گاهی هم یائسگی زودرس علت شناخته شده‌ای نداره.
عواملی که باعث یائسگی زودرس می‌شوند :
1 _ سابقه خانوادگی : خانم‌هایی که سابقه یائسگی زود هنگام در خانواده رو دارند بیشتر از زنان دیگه به آن مبتلا میشن.
2 _ سیگار کشیدن : علائم یائسگی در زنان سیگاری بیشتره و دو سال زودتر نسبت به دیگر زنان یائسه میشن و حتی طول عمر آنها دوسال کمتر خواهد بود.
3 _ شیمی‌درمانی یا پرتو درمانی لگن : در اثر این درمان‌ها گاهی ممکنه تخمدان دچار آسیب شده و قاعدگی رو به طور موقت یا دائم قطع کنه. هرچه سن زنان برای شیمی‌درمانی یا پرتو درمانی کمتر باشه، احتمالش هست که کمتر به یائسگی زود هنگام مبتلا بشن.
4 _ جراحی برداشتن تخمدان : اگر طی عمل جراحی تخمدان برداشته بشه علائم یائسگی بروز میکنه و قاعدگی متوقف میشه و سطح هورمون‌ها پایین میاد. همچنین فرد دچار گر گرفتگی شده و میل جنسی آن کمتر میشه. وقتی سطح استروژن پایین بیاد زن دچار خشکی واژن شده و ضخامت رحم کمتر و دهانه آن کوتاه‌تر میشه.
نمونه های دیگری از عوامل یائسگی زود هنگام :
1 _ جراحی برداشتن رحم : زنانی که این جراحی رو انجام دادن تخمدان‌های آنها سر جای خودشه و قاعدگی از بین نمیره فقط زن نمیتونه باردار بشه، و ممکنه یائسه نشه چرا که تخمدان‌ها کار تولید هورمون رو انجام میدن. فقط یک تا دو سال زودتر یائسه خواهند شد.
2 _ اختلالات و بیماری‌های خاص : بیماری تیروئید یا آرتریت روماتوئید ممکنه به یائسگی ربط داشته باشه، هرچند نادر هست ولی گاهی سیستم ایمنی بدن اشتباها به تخمدان‌ها حمله میکنه و دیگر آنها قادر به تولید هورمون نیستن.
3 _ ویروس نقص سیستم ایمنی و ایدز : زنانی که ویروس HIV دارند ممکنه عفونتشان با دارو کنترل نشه و همین باعث یائسگی زودرس بشه. همچنین گر گرفتگی در زنان مبتلا به این ویروس بسیار شدیدتره.
4 _ اختلال ژنتیکی : زنانی که دچار مشکلات کروموزونی هستند و بعضی کروموزون‌ها رو ندارن ممکنه زودتر یائسه بشن، مثل اختلال : سندروم ترنر. در این عارضه فرد کروموزون X رو یا کامل نداره یا بخشی از اون رو داره.
علائم یائسگی زودرس :
- گرگرفتگی
- تعریق شبانه یا سرد شدن ناگهانی
- خشکی واژن
- تکرر ادرار
- مشکلات خواب
ü سردرد
- تغییراتی عاطفی
- افسردگی خفیف
- خشکی دهان و پوست
- دردناک شدن سینه‌ها
- قاعدگی نامنظم
- تپش قلب
- درد مفضلی و عضلانی
- اختلال حافظه
- کم شدن میل جنسی
- ریزش یا نازک شدن مو
- افزایش وزن
یائسگی زود هنگام چگونه درمان می شود :
1 _ هورمون درمانی : در این نوع از درمان کمبود هورمون پروژسترون، تستوسترون و استوگرن با جایگزینی قرص MHT قابل کنترل است.
2 _ درمان غیر هورمونی : در این درمان اگر فرد نتونه قرص MHT را استفاده کنه، پزشک داروهای دیگری مثل: گاباپنتین . ضد افسردگی خاص را تجویز‌میکنه و گاهی هم از داروهای گیاهی و طب سوزنی و چینی و سویا کمک‌میگیره.
منبع
