شکرگذاری

نقش شکرگزاری در برکت زندگی

موضوع اصلی بجث ما برکت در زندگی بود. عواملی که برکت در زندگی و عمر و مال و جان انسان می آورد. یکی از عوامل مهمی که خیر و برکت را به مال و عمر و جان می دهد، شکرگزاری نعمت ها است. در یک روایت زیبایی پیامبر(ص) فرمودند: «هر گاه خدا اراده خیر به عده ای داشته باشد، اولاً عمر طولانی به آنها مرحمت می کند و بعد هم الهام شکر می کند که خود این شکرگزاری واقعاً نعمت ها را پایدار می کند و هم خیر و برکت و فایده هایش زیاد می شود.» این نکته ظریفی است که در دعاهای قرآنی هم آمده است. «رَبِّ أَوْزِعْنی أَنْ أَشْکرَ نِعْمَتَک الَّتی أَنْعَمْتَ عَلَی» (نمل/19) این خود این شکر هم واقعاً نعمت بزرگی است که خدا باید به ما لطف و عنایت کند.

باز روایت زیبایی از امام هفتم(ع) است که فرمود: «اذا من حمد الله فقد شکر الله و شکر افضل من النعمه» فرمودند: هر کس حمد و ستایش خدای متعال را کند در واقع شکر خدا را به جای آورده است. یعنی یکی از راه های شکرگزاری حمد الهی است. «الحمدلله» یعنی همه خوبی ها و ستایش ها از آن خدای متعال است. کسی که با حقیقت و صدق و اخلاص الحمدلله می گوید، حضرت می فرماید: این شکر خدا را بر جای آورده و بعد حضرت موسی بن جعفر(ع) اشاره می کنند: «و شکر افضل من النعمه» یعنی اینکه شما الحمدلله و الهی شکر می گویید، به خدا توجه می کنید و از آن نعمت قدردانی می کنید، از خود آن نعمت بالاتر است. چون نعمت موقتی است و ممکن است دوره ای باشد و تمام شود. ولی یاد خدا و توجه به خدا و اتصال به منعم که دهنده نعمت است پایدار و همیشگی است. شکر نعمت بالاتر از خود نعمت است. نعمت خیلی مهم است، داده و عطیه خداست. ولی شکرگزاری اش به مراتب بالاتر است.

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «>لَا نَفَادَ لِفَائِدَةٍ إِذَا شُکرَتْ وَ لَا بَقَاءَ لِنِعْمَةٍ إِذَا کفِرَتْ» (بحارالانوار/ج74/ص422) یعنی اگر یک نعمتی شکرگزاری شد و قدردانی شد، این همینطور پایدار می ماند. هم آن نعمت برکت پیدا می کند و هم این شکر که بالاتر از نعمت است هی برکت و رشد پیدا می کند و ما را به خدا نزدیک می کند. یعنی به یک معنا آثار معنوی اش پایدار می ماند. «>لَا نَفَادَ لِفَائِدَةٍ إِذَا شُکرَتْ» یعنی درواقع آن نعمت وقتی شکرگزاری شد، فواید و برکات معنوی دارد که تمام شدنی نیست. یاد خدا اصلاً از بین رفتنی نیست. یک نعمت بزرگ و شکرگزاری این است که ما توجه به نعمت خدا می کنیم. یاد خدا می کنیم. «>وَ لَا بَقَاءَ لِنِعْمَةٍ إِذَا کفِرَتْ» اگر کفران نعمت شد، دوام آن نعمت برداشته می شود. داستان های قرآنی داریم که افرادی رزق فراوان داشتند ولی بر اثر کفران نعمت بارندگی نشد و نهرهایشان خشک شد. تبدیل به قحطی و خشکسالی شد. یعنی کفران نعمت، نعمت را از دست ما می برد و شکرگزاری نعمت به آن نعمت دوام می دهد.

در بیان نورانی دیگری از امیرالمؤمنین(ع) هست که فرمود: «>من قل شکره زال خیره» (غررالحکم/ص280) کسی که کم شکر می کند و به شکرگزاری اهمیت نمی دهد، چه از خدای متعال و چه از واسطه های نعمت قدردانی نمی کند و شکرگزاری نمی کند. این نعمت و خیر او در معرض زوال است. یعنی خیر او موقتی است و تمام می شود. شکرگزاری عامل بسیار بسیار مهم برای دوام و برکت و افزون شدن نعمت است. عکس آن هم برای از بین رفتن و زوال نعمت است.