سلام.احتمالا اکثرا عبارت نواقص العقول که از امام علی درباره زنان نقل شده رو شنیدید و حتما با شنیدن این عبارت دچار انزجار از اسلام شدید.
اما لازمه که این روایت بررسی بشه تا فهم درستی به دست بیاد
🔵اصل روایت به این صورته:
مَعَاشِرَ النَّاسِ اِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْاِیمَانِ. نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ. نَوَاقِصُ الْعُقُولِ.فَاَمَّا نُقْصَانُ اِیمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ فِی اَیَّامِ حَیْضِهِنَّ.وَاَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَاَتَیْنِ کَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ.وَاَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِیثُهُنَّ عَلَی الْاَنْصَافِ مِنْ مَوَارِیثِ الرِّجَالِ.فَاتَّقُوا شِرَارَ النِّسَاءِ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ عَلَی حَذَرٍ.
وَلَا تُطِیعُوهُنَّ فِی الْمَعْرُوفِ حَتَّی لَا یَطْمَعْنَ فِی الْمُنْکَرِ.
ای مردم همانا زنان در مقایسه با مردان، در ایمان، و بهره‌وری از اموال، و عقل متفاوتند،اما تفاوت ایمان بانوان، بر کنار بودن از نماز و روزه در ایّام «عادت حیض» آنان است،و اما تفاوت عقلشان با مردان بدان جهت که شهادت دو زن برابر شهادت یک مرد است،و علّت تفاوت در بهره‌وری از اموال آن که ارث بانوان نصف ارث مردان است.پس، از زنان بد، بپرهیزید و مراقب نیکانشان باشید،در خواسته‌های نیکو، همواره فرمانبردارشان نباشید، تا در انجام منکرات طمع ورزند.
🔵پاسخ شبهه:
✅۱.همه میدونیم که حضرت علی معصومند و حتی فکر گناه هم نمیکردند چه برسه که قول خطایی داشته باشند.قولی میگه که این روایت سندیت نداره،شاید مرسله است که ردش میکنند.صرف آمدن در نهج البلاغه دلیل بر درستی این حدیث نیست.مثل روایت اگر سجده به کس دیگری جایز بود خدا دستور میداد که زن به شوهرش سجده کنه که قبل و بعد این حدیث حذف شده و مشخص نیست.
✅۲.در این روایت کلمه ناقص به معنای تفاوت هست ؛ یعنی زن و مرد در ۳ چیز با هم متفاوت هستند. به ۲ دلیل:
دلیل اول: اینکه ما از نصوص قرانی می فهمیم زن و مرد در خلقت و در گرفتن پاداش بر اساس عمل و کسب درجات معنوی کاملا مساوی هستند. این ایات رو ببینید:
۱. یا اَیُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ اُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ اَتْقاکُمْ.
۲. فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ اَنِّی لا اُضِیعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ اَوْ اُنْثی.
۳. اِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرِینَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمِینَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیراً وَ الذَّاکِراتِ اَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ اَجْراً عَظِیماً.
دلیل دوم: خود روایت است. روایت اشاره به تفاوت‌هایی داره که زنان در انجام عبادت، شهادت در دادگاه، و سهم ارث در برخی از موارد است.
✅۳.این روایت در زمانی خاص و خطاب به فرد خاصی بوده.
✅۴.معنای عقل رو باید در زبان عرب جستجو کرد.لغت نامه ها عقل رو در مقابل حمق و به معنای امساک و نگهداری گرفتند.عاقل یعنی کسی که از هوای نفس دوری کنه.همونطور که در روایاتی از امام صادق هم بیان شده.
امام علی میگند عقل دو صورته،عقل طبع و عقل تجربه که با نقص عقل تجربه همخوانی داره.
جایی دیگه عقل رو به تجربه یاد کردند و از مشورت با کم عقل پرهیز داشتند.
در روایت دیگه ای نقصان عقل رو به عنوان ظلم به غیر خود نام بردند و روایات زیاد دیگه ای که این روایت رو تفسیر میکنند و نشانه تکامل عقل رو کم بودن گناه بیان کردند.
حتی میشه گفت عقل مورد بحث، عقل ارزشی نیست؛ بلکه عقل سنجش هست.
_ عقل سنجش یا نظری عقلیه که مایه‌ی تکلیفه و هر انسان مکلفی باید بهره‌ای از اون داشته باشه، تا تکلیف به شخص واجب بشه.همونطور که میدونید دختران چند سال زودتر به تکلیف میرسند و از این باب عقل کاملتر هستند.
_ عقل عملی یا ارزشی ، آدمی را به عبادت خدا وامی‌داره و مایه‌ی تحصیل بهشت هست و به مثل زانوبند شتر، هواهای نفسانی رو کنترل میکنه.در این مورد مردان بر زنان برتری ندارند، بلکه از پاره‌ای روایات برتری زنان فهمیده میشه.
