متأسفانه امروزه استفاده از شیر خشک بسیار رواج پیدا کرده است که مصرف آن برای کودک عوارض غیر قابل جبران پوکی استخوان و ضعف در رشد و قوای عمومی نوزاد را در پی دارد.
شیر مادر بهترین غذا برای کودک و باعث تقویت اعضاء اصلی، فربهی و تنومندی کودک است. شیر صالح شیری است که معتدل القوام باشد به این ترتیب که قطره ای از شیر را بر ناخن چکانده، اگر جاری شد، شیر رقیق است، اگر ثابت ماند، شیر غلیظ بوده و اگر میل به جاری شدن داشت و توقف کرد، معتدل است. شیر مادر باید معتدل، سفید رنگ، خوشبو، طعم آن شیرین باشد و کف زیادی نداشته باشد. گندم، برنج، ذرت، گوشت بره، ماش، کاهو، اسفناج، بادام و فندق از غذاهای مناسب مادر شیرده در دوران شیردهی است.
افزایش تولید و ترشح شیر مادر
⬅️ • مصرف مغزهای خام؛ به خصوص پسته، بادام و فندق، شیر را افزایش می دهد. می‌توان این مغزها را آسیاب و با عسل تبدیل به معجون نمود.
⬅️ • دانه "خار مریم": از دیرباز در طب سنتی سرزمین‌های مختلف به منظور افزایش شیر مادران استفاده می‌شده است، بدین ترتیب که یک قاشق چایخوری از دانه‌ها را در یک لیوان آب به مدت 10 دقیقه جوشانده و آب حاصل از آن مصرف می‌شود.
⬅️ • دانه‌های کنجد: نیز بر اساس منابع سنتی یکی از گیاهان مؤثر در افزایش ترشح شیر است و علاوه بر این، دانه‌های کنجد به افزایش ارزش غذایی شیر مادر نیز کمک می‌کند.
⬅️ • دانه‌های شنبلیله: هم یکی از بهترین گیاهان دارویی جهت افزایش شیر مادر است. دانه‌های این گیاه سرشار از ترکیبات فیتواستروژن بوده که باعث تحریک غدد شیری و تولید بیشتر شیر مادر می‌شود. برای استفاده از این گیاه باید یک قاشق چایخوری از دانه‌های آسیاب شده این گیاه را در یک فنجان آب، دم کرده و بعد از غذا میل کرد.
⬅️ • رازیانه: تخم رازیانه یکی دیگر از معروف‌ترین داروهای طبیعی به منظور افزایش شیر مادران است. ترکیب آنتول موجود در این گیاه از طریق مسیر دوپامینی باعث افزایش ترشح شیر از غدد شیری می‌شود.
با توجه به اینکه دانه‌ها حاوی اسانس معطری می‌باشند. این گیاه خاصیت ضد نفخ دارد که می‌تواند برای مادر و کودک مفید باشد. رازیانه دارای هورمون‌های گیاهی است که از طریق تحریک غدد مترشحه شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌شود. میزان مصرف روزانه در حد 5 گرم یا یک قاشق مرباخوری از دانه است. برای تأثیر بیشتر، بهتر است دانه‌ها را پودر کرده و روی غذا ریخته و یا آن را با شیر یا آب مخلوط نمود. همچنین می‌توان آن را با ماست مخلوط و مصرف کرد.
مصرف روزانه 2 استکان عرق رازیانه نیز به افزایش شیر کمک زیادی می‌کند.
!! مصرف آن در دوران حاملگی توصیه نمی‌شود.
⬅️ • اگر هلیم با گندم خوب و گوشت گوسفند پخته شود غذای بسیار مناسبی است. مادران گرم مزاج آن را با شکر قهوهای و مادران سردمزاج با عسل و دارچین و کنجد مصرف کنند.
⬅️ • سیراب شیردان، هم مقوی و هم موافق معدههای قوی و ضعیف است و برای افزایش شیردهی مناسب است.
⬅️ • بهتر است از شیر گاو تازه استفاده شود. اضافه کردن عسل و کمی زنجبیل به شیر به اصلاح مضرات و ناسازگاریهای گوارشی آن کمک زیادی می‌کند.
⬅️ • عسل: باید یک جزء جدایی ناپذیر از تغذیه مادران شیرده باشد. مخصوصاً عسل رازیانه که جهت افزایش شیردهی مادر فوق‌العاده می‌باشد.
⬅️ • در یک لیوان آب، یک تا یک و نیم قاشق غذاخوری عسل را حل کرده، کمی آب لیموترش تازه به آن اضافه و روزی دو تا سه لیوان، خنک و جرعه جرعه میل کنید. این نوشیدنی معجزه گر، علاوه بر رفع مشکلاتی از جمله کم خونی، تأثیر مناسبی در افزایش شیر خواهد داشت.
افزودن مقداری تخم شربتی(یا بالنگو یا تخم ریحان) و گلاب یا عرق بیدمشک، این نوشیدنی را مقوی‌تر و دارای اثر آرام‌بخشی مناسبی خواهد نمود.
⬅️ • شیربادام: ۱۰ عدد مغز بادام خام پوست کنده را با یک لیوان آب و یک قاشق غذاخوری عسل، ۵ دقیقه در مخلوط کن، مخلوط کنید تا معجون یکنواختی به وجود بیاید؛ این نوشیدنی پرخاصیت را خنک و جرعه جرعه میل کنید.
⬅️ • جوانه گندم: جوانه گندم منبع سرشار ویتامین E است و در ایجاد تعادل هورمونی، افزایش شیر مادر و خونسازی، یک داروی فوق‌العاده است. روزی یکی- دو قاشق مرباخوری از پودر خشک شده یا پنج – شش قاشق غذاخوری جوانه گندم تازه یک مکمل غذایی خوب برای مادر شیرده است. جوانه گندم را می‌توان با آب، شیر، آب‌میوه، مخلوط با سالاد یا غذاهای مختلف استفاده کرد.
⬅️ • جو و جوانه جو: جو از بهترین مواد غذایی افزاینده شیر به ویژه در بانوان گرم مزاج است. مثل گندم می‌توان اشکال مختلف بوداده، پخته، جوانه (مالت) و یا حتی ماءالشعیر طبی را مورد استفاده قرار داد.
⬅️ • ماءالشّعیر طبّی: 1 پیمانه جو و 14 پیمانه آب را با حرارت ملایم بجوشانید تا زمانیکه جو بشکفد، سپس آنرا صاف کرده و هر روز یک لیوان میل نمایید.
