برای پیدا کردن حضور قلب در نماز و عبادات موارد مختلفی هست که باید در نظر داشت و به آنها توجه نمود. در ادامه سعی می شود تعدادی از مهم ترین مواردی که برای یافتن حضورقلب مفید و مورد نیاز است بیان شود.
عوامل کاهش دهنده تمرکز و حضور قلب
عواملی که تمرکز و حضور قلب را از بین می برند باید کاهش داد و یا ترک کرد مثل:
۱.زیاد تماشا کردن تلوزیون: ساعات تماشای تلوزیون را کاهش دهید، خود تماشای تلوزیون به خصوص فیلم و سریال سبب شکل گیری تخیلات و فکر و خیال در ذهن آدمی می شود و این عاملی خواهد بود که در هر اوقاتی فکر شما درگیر کرده و تمرکزتان در عبادت و حتی درس خواندن و تمام اموراتی نیاز به تمرکز دارد کم می کند.
۲.زیاد خواندن رمان و داستان: کتاب خواندن خوب است اما منظور از کتاب خواندن صرفا خواندن داستان نیست، رمان و داستان خواندن را کاهش و به حد تعادل برسانید زیرا پرواز خیال با داستان و رمان به حدی ممکن است شما را مشغول کند که از تمرکز باز بمانید.
۳.تمام عواملی که مشابه تلوزیون تماشا کردن یا داستان خواندن است را باید در زندگی کاهش داده و به تعادل برسانید. یعنی هر چیزی سبب می شود تخیل شما درگیر مسائل غیرضروری و بیهوده شود.
۴.زبانتان را کنترل کنید. بیشتر گناهانی که از آدمی سر می زند از همین زبان بیرون می آیند. تهمت،غیبت، دروغ، ناسزا، تمسخر، سرزنش و... گناهان دیگری که اگر برشماریم می بینیم بیشترین گناهانی هستند ما را درگیر می کنند. پس کمتر سخن گفتن و کنترل زبان ذهن شما پاک تر نگه می دارد.
۵. مراقب ورودی هایی به مغزتان وارد می شود باشید. عوامل زیادی است که مثل تلوزیون و رمان می تواند ذهن شما درگیر مسائل و تخیلات بیهوده کند. مثل زیاد در اینترنت چرخیدن، زیاد با تلفن صحبت کردن، که هر کدام از اینها خودش می تواند عامل شنیدن و دیدن مطالب نامناسبی باشد که تا ساعت ها ذهن شما را درگیر می کند. توجه داشته باشید هر چیزی روی ذهن و روح و روان شما اثر می گذارد و ممکن است این اثر هیچ گاه پاک نشود. پس مراقب چیزهایی که می شنوید، می بینید و دنبال می کنید باشید و اجازه ندهید هر چیزی از گیت مغز شما عبور کرده و وارد ذهنتان شود.
۶. یک مورد مخصوص کاربران این سایت: تاپیک های این سایت خودش می تواند عاملی باشد که ذهن شما را از امورات مهم، درس خواندن، نماز و عبادات منحرف می کند و فکر و خیالتان را افزایش می دهد. در ضمن در تاپیک ها ممکن است انواع و اقسام گناه های زبانی مثل غیبت، تهمت، ناسزا، سرزنش و... پیدا شود که ناخواسته با آن مواجه شوید. پس سعی کنید دنبال کردن تاپیک ها را کاهش دهید و هر چیزی را نخوانید.
عواملی که حضور قلب و تمرکز را افزایش می دهند
بعد از برشمردن تعدادی از عواملی که سبب کاهش حضور قلب می شوند، حال به سراغ عواملی می رویم که می تواند تمرکز و حضور قلب را در ما افزایش دهد.
۱. اعمال مستحبی. آیت الله بهجت اشاره کرده اند: (حضور قلب با نوافل و عبادات مستحبه حاصل می شود.) یعنی کسی که به دنبال حضور قلب در نماز و عباداتش است باید به سراغ اعمال مستحبی رفته و آنها را به جا آورد. نوافل هم که در هر حالتی می شود آنها را خواند ساده هستند و زمان زیادی نمی گیرند اما در عوض فواید زیادی برای یک مومن دارند که از جمله آن کمک به افزایش حضور قلب است.
۲. استغفار کردن یکی از عوامل مهمی است که در افزایش تمرکز و حضور قلب اثر به سزایی دارد. استغفار روح، ذهن و دل را از هر چه آلودگی، بیهودگی و گناه است شستشو می دهد. وقتی ذهن و روح پاک می شود، تمرکز و حضور قلب در وجود انسان بیشتر می شود. همان گونه که بدن نیاز به استحمام دارد، روح نیز به استغفار نیاز دارد. همانطور که آلودگی های بدنی برای انسان بیماری ایجاد می کند، آلودگی های روحی نیز بیماری های روحی ایجاد می کند. بنابراین، همان طور که چرک بدن را می زداییم، باید چرک های روح را نیز بزداییم و آلودگی های روح را تخلیه کنیم.کسی که دائماً در روز وقت و فرصتی را برای استغفار دارد و تمرکز و خلوتی برای استغفار دارد، مثل کسی است که در طول هفته، سه چهار بار حمام رفته و خیلی تمیز شده است. برای بیشتر خواندن در مورد استغفار از این لینک استفاده کنید.
۳. به امام زمان عجل الله تعالی فرج الشریف قبل از هر نماز توسل قلبی و عمیق کنید.
۴. اعمال فردی را به جمعی تبدیل کند. یعنی مثلا نماز جماعت، دعاهای دسته جمعی سبب افزایش حضور قلب می شود.
۵. قبل از نماز شرایط اولیه و توصیه شده برای نماز را به جا آورید مثل اذان و اقامه گفتن. بعد از نماز نیز اعمالی چون تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها را انجام دهید. اینها در افزایش حضور قلب موثر هستند.
