بخشیدن را بیاموزیم یک تلنگر برای همه حتی خودم

چرا بخشیدن تا این اندازه سخت است؟

طبق نظر دکتر «صالح آفریدی» روان شناس، گذشت کردن به این دلیل که ممکن است به نتیجه نرسد به نظر مشکل می آید. یعنی اشخاص حتی به امکان بخشیدن کسی که آن ها را رنجانده است فکر نمی کنند. او می گوید: «وقتی ما خشمگین می شویم یا از کسی آزرده می گردیم به دور خود دیواری از احساسات سنگین ولی محافظت کننده به نام خشم و دل خوری می کشیم و به خود قول می دهیم که دیگر هرگز اجازه ندهیم کسی باعث آزار ما شود.

توجه نداریم که این دیوار باعث می شود که دیگران اجازه نداشته باشند ما را دوست داشته، به ما محبت کنند. تصور می کنیم «بخشیدن» باعث می شود مجددا آسیب پذیر شویم. در ضمن بسیاری از مردم می پندارند بخشیدن و گذشت کردن معادل ضعف و شکست است.

یعنی اگر کسی را که باعث رنجش ما شده است ، ببخشیم، به معنای آن است که او احساس برنده شدن می نماید. در حالی که گذشت کردن نیاز به شجاعت و توان بیشتری نسبت به نگه داشتن خشم و غضب دارد.»

دکتر «آفریدی» اضافه می کند که بعضی افراد نمی دانند بخشیدن چه مفهومی دارد. تعبیر آن ها این است که اگر کسی را ببخشیم عمل او را موجه و قابل قبول جلوه داده ایم و یا آن چه را اتفاق افتاده است فراموش کرده و خود را با آن وفق داده ایم.

«بخشیدن» به معنای هیچ یک از این تعابیر نیست بلکه فارغ شدن از احساس رنجش و دل خوری و گذشت کردن از یک «گناه» است.

فواید بخشیدن و گذشت کردن چیست؟

تحقیقات نشان داده اند که بخشیدن، هم از نظر روانی و هم جسمی برای ما مفید است. دکتر «فردریک لوسکین» روان شناس مطالعات گسترده ای را در زمینه ی بخشش به عنوان قسمتی از یک پروژه ی تحقیقاتی انجام داده است و در کتاب پرفروش خود به نام «برای همیشه ببخشید» آن را به عنوان نسخه ای تأیید شده برای سلامت و شادی نام می برد. دکتر لوسکین می گوید: «بخشش به التیام یافتن ارتباطات آسیب دیده ی افراد کمک می کند. شادی، رشد شخصیتی و اعتماد به نفس را زیاد کرده و افسردگی، خشم و اضطراب را کم می کند و در نتیجه احساس همدردی، سلامت روانی و کیفیت زندگی را ارتقا می بخشد.» او در تحقیقات خود به این نتیجه رسید، افرادی که بیشتر گذشت می کنند و آزردگی خود را زودتر فراموش می نمایند کمتر دچار مشکلاتی در مورد سلامت خود شده، به ندرت دچار فشار روانی می گردند؛ و برعکس آن هایی که نمی توانند ببخشند و همه چیز را آسان گیرند، بیشتر در معرض بیماری هایی نظیر سرطان و یا مشکلات قلبی و عروقی قرار می گیرند.

دکتر لوسکین معتقد است که «بخشیدن» از نظر روان شناسی مفید است. زیرا به افراد کمک می کند تا راحت تر با رنجش خود کنار آیند. او می گوید با «بخشیدن» شخص کمتر اضطراب پیدا می کند و کمتر دچار افسردگی می گردد و در ضمن اعتماد به نفس او فزونی می یابد و راحت تر با مشکلات مواجه می شود. از نظر فیزیولوژیکی (اندام شناسی)، گذشت کردن بر واکنش های عصبی تأثیر می گذارد. وقتی کسی گذشت می کند، این کار برانگیختگی سیستم عصبی را کم می کند. در ضمن «بخشیدن» باعث زیاد شدن احساسات مثبت نظیر حق شناسی و همدردی می شود. کم شدن احساسات منفی و استرس و زیاد شدن احساسات مثبت اساس و پایه ی تغییرات جسمی هستند.

«گذشت کردن فرآیندی است که یک شبه اتفاق نمی افتد؛ بنابراین نیاز به صبر و حوصله دارد»

چه موقعی بخشیدن کسی واقعاً مشکل است؟

وقتی تجربه ی شخص مربوط به خیانت یا آزار دیدن باشد، گذشت کردن مشکل تر از مواقع دیگر است. دکتر «جیم دینکالسی» درکتاب خود به نام «چگونه گذشت کنیم وقتی نمی توانیم؟» می نویسد: «ضربه ی عاطفی و خیانت، مشکل ترین مواردی هستند که نمی توان از آن ها گذشت. این دو مورد زخم هایی هستند که علاجی برای آن ها وجود ندارد. در این دو موارد می توان خشونت های خانگی و کودک آزاری را نیز جای داد.»

چگونه می توان گذشت کرد؟

بخشیدن مشکل است ولی ناممکن نیست. با توجه به توصیه های زیر می توان آن را در خود نهادینه کرد. به نظر دکتر «آفریدی» اولین چیزی که باید به خاطر داشته باشید آن است که نیازی نیست شما یک «قدیس» باشید تا بتوانید در موردی گذشت کنید. بخشیدن مهارتی است انسانی که می توان آن را آموخت. وقتی می خواهید در راه گذشت کردن قدم بردارید به یاد داشته باشید که این کار فرآیندی است که یک شبه اتفاق نمی افتد بنابراین نیاز به صبر و حوصله دارد. دکتر «آفریدی» معتقد است که وقتی در اعماق ضمیر خود برای بخشیدن کسی تعمق می کنید و آن را کاری سخت و مشکل می یابید باید به موارد زیر توجه داشته باشید:

اولاً بخشیدن به معنای آن نیست که مجبورید عمل شخص مقابل را فراموش کنید.

دوم این که گذشت کردن یک مسئله ی شخصی است بنابراین مجبور نیستید با دیگران مشورت کنید یا به آن ها اطلاع دهید که شخص مورد نظر را بخشیده اید.

ممکن است زمانی تصمیم بگیرید آن را بازگو کنید ولی در این مورد وظیفه ای ندارید. در ضمن به خاطر داشته باشید که شما برای آرامش خودتان کس یا کسانی را می بخشید نه برای دیگران؛ چون ادامه دادن به زندگی، با رنجش، عصبانیت و تحریکات مسموم کننده یپ دیگر مشکل است. در ضمن باید بدانید که بخشیدن به معنای آشتی و سازش نیست چون عصبانی نبودن از کسی به معنای آن نیست که خشم خود را تبدیل به آن نوع احساس دوستی که قبل از مورد اتفاق افتاده داشتید کرده اید. این احساس ممکن است مدتی طول بکشد تا دوباره برقرار شود.

اگه نبخشی فقط خودت ازار میدی اگه کسی عادت کنه به کاری باید به روش درست بهش حالی کرد نه با نبخشیدن   

بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند که افراد بخشنده، افرادی شادتر و سالم‌تر از کسانی هستند که بخشنده نیستند. نگه‌داشتن کینه و نفرت، شادی و نشاط را از شما می‌گیرد و همانند یک محرک تنش‌زای مزمن، به سلامتی شما آسیب می‌رساند. اگر شما فردی بی‌گذشت و کینه‌جو هستید، هر زمانی که به واقعه‌ی پیش آمده فکر کنید، ترشح هورمون کورتیزول، که در جریان واکنش بدن به یک عامل استرس‌زا ترشح می‌شود، افزایش می‌یابد. فکر کردن درباره‌ی آسیب وارد شده می‌تواند فشار خون را بالا برده و به قلب صدمات جدی را وارد کند. در درازمدت شما را در مقابل بیماری آسیب پذیرتر کرده و شما را از توجه کردن به سلامتی و شادابی خود دور می‌کند. کینه‌جوdی همچین می‌تواند باعث بی‌اعتمادی شما به افرادی که به شما عشق و محبت می‌ورزند شود.

بهره‌مندی از مزایای بخشش، به پاسخ فرد مرتکب به بخشودگی بستگی دارد. اگر او همچنان به بی‌حرمتی کردن و نادیده گرفتن خواسته‌های شما ادامه دهد در نهایت احساس بی‌ارزش بودن و پوچی خواهید کرد و عزت نفس شما از بین می‌رود. تحقیقات بر روی زوجین نشان داده‌ است که زمانی که یکی از آنها هیچ تغییری در وی رخ ندهد و احساس پشیمانی نکند، بخشش طرف دیگری، عزت نفس شخص عفو کننده را کاهش می‌دهد. بخشندگی، عزت نفس را در میان زوجینی که مسئولیت‌پذیر هستند و بر روی تغییر رفتارشان کار می‌کنند افزایش می‌دهد.

یک ازدواج شاد و موفق، نتیجه‌ی هم پیمانی دو فرد بخشنده است. هر فردی در زندگی‌اش زمانی احساس ناکامی کرده است. گاهی اوقات با انجام برخی تغییرات کوچک نتایج بزرگی به دست می‌آوریم و می‌توانیم این چرخه منفی در زندگی را متوقف کنیم. زوجهایی که از لحاظ عاطفی به هم نزدیک‌تر هستند و به یکدیگر احساس تعهد و تعلق دارند، به احتمال زیاد بخشنده هستند. هنگامی که ما چیزهای بسیاری مانند زمان، فرزندان، پول، خانه و یا یک ارتباط عاطفی مثبت را از دست داده ایم، در چنین شرایطی بخشیدن سخت‌تر می‌شود.

طی کردن مراحل طرقی  در زندگی، نیازمند یادگیری بخشش است. بخشیدن فردی که به صورت غیر عمد باعث آسیب رساندن به دیگران شده،آسان تر از فردی است عمدا این کار را کرده است. همچین بخشیدن عملی که به دلیل شرایط محیطی و خارجی رخ داده است راحت‌تر از عملی است که بر اساس انتخاب شخصی انجام شده است. اگر از آن دسته افرادی نیستید که بتوانید به راحتی فردی را ببخشید، به همه‌ی شرایط خارجی که می‌تواند در وقوع حادثه دخیل باشد بدون اینکه هیچ خطایی از آن شخص سر بزند فکر کنید. شاید تحت شرایط استرس و تنش، اطلاعات نادرست، مستی، تهدید شده توسط دیگران مرتکب جرم شده باشد و یا شخصی با یک بیمار روانی بوده است. شاید این افراد زمانی که کودک یا نوجوان بوده‌اند مورد سوء‌استفاده و غفلت قرار گرفته باشند و یا اینکه به حال خود رها شده باشند. هر چند این شرایط باعث غافل شدن از رنجی که به شما وارد شده است نمی‌شود، اما ممکن است باعث شود تا بیشتر با شخص مرتکب جرم شده احساس همدلی کنید. آیا باز هم همان طرز فکر قبلی را دارید؟

مطالعات اخیر بر روی مغز نشان داده‌اند که هنگام بخشش، مراکز عاطفی و احساسی سیستم لیمبیک خون بیشتری را دریافت کرده و فعال‌تر می‌شوند. همچنین مطالعات نشان داده است که عواطف منفی از جمله خشم، بخشودگی را سخت‌تر می کند. برای بسیاری از ما بخشش، یک فرآیندی است که شامل بیان کردن و بررسی کردن خشم و فقدانی است که ما آن را احساس و تاثیر این عمل را روی زندگی مان درک می‌کنیم.