2726
عنوان

ناباروری در مردان /راهکارها درمانها و تجربیات شما

| مشاهده متن کامل بحث + 85895 بازدید | 83 پست
سلامممممم

منم تا حاالا هر چی دارو بگین به شوهرم دادم خورده چه شیمیایی چه گیاهی

بازم خوب بود داروهای گیاهی یه چند درصدی به تحرکش اضافه کرد البته خیلی چشمگیر نبود
ولی ممنونم تاپیک خوبیه


بچه ها باورتون نمیشه!  برای بچم از «داستان من» با اسم و عکس خودش کتاب سفارش دادم، امروز رسید خیلی جذذذابه، شما هم برید ببینید، خوندن همه کتابها با اسم بچه خودتون مجانیه، کودکتون قهرمان داستان میشه، اینجا میتونید مجانی بخونید و سفارش بدید.

گیاه ثعلب:
مولد منی - محرک شهوت- مقوی نعوظ
4.5 گرم ثعلب را در یک لیوان آب جوشانده, صبح و ظهر و شب هر دفعه یک استکان با کمی قند تناول شود
ممکن است 100 گرم ثعلب را در 4 لیوان آب با حرارت ملایم پخته و ژله ای تهیه کنند. از این ژله هر روز مقداری تناول نمایند
گیاه زنجبیل:
روزانه یک زرده تخم مرغ خام یا پخته را با یک قاشق چایخوری پودر زنجبیل مخلوط نموده تناول نمایند

به نقل از کتاب دارو و درمان گیاهی تالیف آقای دکتر رجحان

گیاه خار خسک:
از میوه, ریشه, برگ , ساقه و گل , بطور جداگانه یا همراه با هم جوشانده تهیه می کنند و بر حسب شدت بیماری روزی چند استکان مصرف می نمایند.
افسردگی , بیشتر روی مراحل جنسی ( میل جنسی- نعوظ) اثر داره... گزارشی از اثر اون روی تولید مایع منی نداریم....
......................
این نسخه رو اگه عمل کنید انشاءالله نتایج خیلی خوبی خواهید گرفت؛بخصوص که علاوه بر ازدیاد اسپرم؛شکلهای ناقص اسپرم رو هم درمان و وضعیت عمومی بیضه رو هم بهبود می بخشه.
هر روز ناشتا تعداد سی نخود خام رو که 24 ساعت در یک لیوان آب قرار داده شده و خیس خورده اند به همراه یک قاشق عسل بخورید.ضمنا آب اون لیوان رو دور نریزید وبا مقداری عسل شیرین کنید و سر بکشید.این برنامه رو تا یک ماه ادامه بدید و نتاجش رو هم ببینید.( جایی دیدمنوشته بود نخود در عرق هارخسک خیس بخوره)
براساس یافته‌های پژوهشگران جهاد دانشگاهی:
مصرف برخی گیاهان دارویی در درمان ناباروری مردان موثر است
براساس یافته‌های محققان پژوهشکده ابن سینای جهاد دانشگاهی، مصرف برخی گیاهان دارویی می‌تواند در باروری عمومی و رفع مواردی از قبیل عدم تعادل هورمونی، ناتوانی جنسی (ضعف جنسی)، تعداد کم اسپرم، حرکت کند اسپرم، التهاب پروستات و ... تاثیر مثبت داشته باشد. دکتر معرفت غفاری، مدیر گروه غدد تولید مثل و جنین شناسی پژوهشکده ابن سینای جهاد دانشگاهی و از همکاران این طرح تحقیقاتی در گفت‌وگو با خبرنگار �پژوهشی� خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان این مطلب خاطرنشان کرد:

شنبلیله، زنجبیل، گزنه، تمشک، موز، گل کلم، پیاز، فلفل قرمز و سبز، موسیر، تخم کود، کاسنی سالادی، شیرین بیان، اسفناج، و انبه از گیاهان دارویی هستند که می‌توانند در این زمینه موثر باشند.

وی با اشاره به این که حدود 30 درصد موارد نازایی مربوط به مردان است تصریح کرد: در بعضی موارد برای درمان ناباروری‌های مردان به همراه درمان‌های کلینیکی روش‌های درمان طبیعی نیز به بیماران توصیه می‌شود که هدف از درمان طبیعی (رژیم غذایی مناسب، داروهای گیاهی، مکمل‌ها و ... ) در این موارد عمدتا بهبود کمیت و کیفیت اسپرم و بهداشت مناسب تولیدمثل در مردان است.
دکتر غفاری خاطرنشان کرد: درمان گیاهی با استفاده از گیاه یا بخشی از آنها (ریشه، گل، ساقه، برگ، میوه، پوست و دانه و ....) جهت درمان بیماران قلبی، عروقی، گوارشی ، پوستی ، کبدی کلیوی، تولید مثلی و ... استفاده می‌شود که سبب برگشت سلامتی می‌شود. وی افزود: درصد موفقیت در اثر مصرف گیاهان دارویی برای هر فرد قابل پیش‌بینی نیست و استفاده از گیاهان دارویی دارای اثرات جانبی بسیار کمی نظیر سر درد، خستگی، تهوع و آلرژی می‌باشد.
این پژوهشگر در پایان با تاکید بر تاثیر تغذیه مناسب و سالم بر سلامت بهداشت، تولید اسپرم و عملکرد هورمون‌های جنسی، رژیم غذایی طبیعی غنی از سبزیجات، میوه‌های تازه، غلات، حبوبات، آجیل و دانه‌ها را توصیه و تصریح کرد: باید از رژیم‌های غذایی حاوی رادیکال‌های آزاد، چربی‌های اشباع شده و روغن‌های هیدورژنه، الکل و کافئین خودداری کرد
2728
این مطلب رو از وبلاگ شیرین بانو اینجا میزارم صحت و سقمش بر عهده نویسندش
اکثر مطالبش درست بنظر میاد اما در مورد غذاهای معتدل مثل کاهو ؛کاسنی ؛ شیر ؛ موز؛آب گوشت که نوشته سبب کاهش میل جنسی میشه من اغلب عکسش رو شنیدم و این مواد برای بهبود قدرت باروری مفیده
-
مصرف غذاهای با طبع گرم باعث افزایش توان جسمی، جنسی و حرارت بدن
فرد می‌ شود - نطفه مرد حدود سه ماه طول میکشد تا کامل و تقویت بشود
تقویت و افزایش اسپرم
مصرف غذاهای با طبع گرم باعث افزایش توان جسمی، جنسی و حرارت بدن فرد می‌ شود
نطفه مرد حدود سه ماه طول میکشد تا کامل و تقویت بشود.
لباس زیر راحت و گشاد بپوشید
بیضه ها نباید زیاد گرم شوند. سعی کنید شورت ها ی تنگ نپوشید. مردانی که مشکل ناباروری دارند, نباید از دوش آب گرم و سونا استفاده کنند و همچنین کار در محیط گرم برای آنها مفید نمی باشد.اگر بتوانید بهتر است شبها لخت بخوابید - زیرا اگر بیضه ها تحت فشار یا گرما قرار بگیرند در مکانیسم اسپرمها اختلال بوجود میاد پس از پوشیدن لباس زیرهای تنگ و شلوارهای چسبان - نشستن طولانی روی صندلی - گرفتن دوش آب داغ خودداری کنید خودداری کنید .در طول روز اگر میتوانید کیسه یخ روی بیضه ها قرار دهید.

تغذیه مناسب داشته باشید

بدون شک بعضی از غذاها روی تولید مایع منی اثر دارند.غذاهایی که چربی کم و کربوئیدرات و پروتئین فراوان دارند بعلاوه سبزیجات وغلات موجب تقویت منی میشوند.ورزش به همراه تغذیه سالم، باعث تضمین سلامتی شما میشود - از مصرف غذاهای کنسرو شده و مانده و سوسیس و کالباس و پرنمک خودداری کنید.

مواد غذایی تقویت کننده میل جنسی مرد
عسل و زنجبیل
جوانه گندم
شلغم پخته شده در شیردرشب
نارگیل و شیرنارگیل
کباب بره و شتر از جنس نر
زعفران پلو با پیازچه
ماهی از جنس نر به همراه پیازچه
به طور کلی گوشت تازه حیوانات نر
انجیر=افزایش تعداد و حرکت اسپرم
انگور و کشمش=غذای اسپرم
لبنیات-غلات، انواع مغزها( مغزگردو، بادام، فندق و…) تخم مرغ و گوشت و روغن زیتون پسته وسایرمغزها
جوانه نخود - خرما - انار
کنجد روزی یک قاشق - حلیم - پیاز
سبزی خوردن باغذا - کرفس - آویشن وپونه دم کرده باعسل
فاصله گذاری مناسب در فعالیت جنسی
فاصله گذاری در فعالیت جنسی (? تا ? روز در هفته), سبب افزایش حجم و قدرت باروری می شود. ولی اگر وقفه زیادی در فعالیت جنسی(بیشتر از 5-6 روز در هفته) ایجاد شود, سبب می شود که اسپرم ها تخلیه شده و پیر و نا توان و کم تحرک شوند
ویتامین ها و مکملهای غذایی مفید
ویتامین ث روزی یک عدد
ویتامین ای روغنی هر سه روز یک عدد:تقویت جنسی و شادابی و طراوت پوست و ماندگاری جوانی
اسید فولیک روزی یک عدد
قرص آهن
کپسول زیک پلاس هر دو روز یک عدد
گرم وتر-تقویت کننده میل جنسی مرد
انجیر-انگور و شیره آن-خربزه و تخم آن-سیب-انواع توت-
بادام زمینی-بادام شیرین-بادام کوهی-کنجد-
به-هویج(زردک)-شلغم-کدو-گلاب-لوبیاقرمز-
گوشت گوسفند-بز-بوقلمون-مرغ خانگی-مرغابی-اردک-غاز
گوشت بلدرچین-کله-جگر-میگو(روبیان)-
آب گوشت به-آب گوشت کلم قمری-
کره-خامه-روغن-تخم مرغ-شیرمیش-نخود-عسل-آب شور
گرم و خشک-تقویت کننده میل جنسی مرد
بادمجان(خیلی گرم و خشک)-زیتون-خرما-موم عسل-نارگیل
پیاز (خیلی گرم و خشک)-سیر-موسیر-
ترب (خیلی گرم و خشک)-تره-جعفری-مرزه- شنبلیله-کرفس-نعناع-ریحان-کلم-کنگر-
تخم شربتی-بولاغ اوتی-پونه (خیلی گرم و خشک)-گل سرخ(خیلی گرم و خشک)-عرق بهار نارنج-
زعفران-زنجبیل-زرچوبه-زنیان-دارچین-هل-فلفل(خیلی گرم و خشک)-زیره سیاه-
فندق-گردو-کشمش انگور سیاه( مویز)-بادام کاغذی-پسته-
پیه(دمبه)-دینارویه-چای-روغن-لپه-نخود-پرتقال- خرمالو-انبه-
نمک طعام (خیلی گرم و خشک)-خورش فسنجان
گوشت شتر-گاومیش-شترمرغ-کبوتر-لک لک-گنجشک-آهو-اردک
شیر شتر-کوهان شتر(خیلی گرم و خشک)

سیگار و قلیون
سیگار علاوه بر تمام مضراتی که دارد،مقدار اسپرم شما را کاهش میدهد.گاهی مقدار اسپرم افراد سیگاری حدود22درصد کمتر از سایرین است
سرد و تر-که باعث کاهش توان جسمی، جنسی بدن فرد می‌ شود
آلو-انار-زردآلو-گلابی-هلو-هندوانه-خیار-
باقلا-بامیه-کدو حلوایی-کدو(تخم)-اسفناج-
بالنگ-خرفه-قره قروت-شیر بز -ماست-پنیر-دوغ-

مرغ ماشینی-ماهی-
سرد و خشک-که باعث کاهش توان جسمی، جنسی بدن فرد می‌ شود
ارزن-جو-ذرت-ماش-نشاسته-ولیک- کشک-
ازگیل-انار ترش-گیلاس-لیموترش-لیمو شیرین-نارنج-
تمبر هندی-زرشک-سرکه-لیموعمانی-
ریواس-سنجد-شاه بلوط-گشنیز-گوشت گاو-
معتدل-که باعث کاهش توان جسمی، جنسی بدن فرد می‌ شود
برگ چغندر-چغندر-کاهو-کرفس-برنج-عدس-گندم-
عناب-قهوه-کاسنی-موز-گرمک-سیب-تمشک-
شیر گاو-گوشت کبک-کبک دری-آب گوشت-
کوکو سبزی-فرنی-کوفته-کشک بادنجان-شیر برنج-نان فطیر

در طب سنتی هر غذایی یک مصلح دارد که سردی یا گرمی غذا را به تعادل می رساند.مثلا مصلح برنج. زیره و مصلح نان . رازیانه و مصلح گوشت. پیازو مصلح عدس گلپر و مصلح انار. گلاب ومصلح شیر. هل و گلاب ومصلح مرغ .زعفران و.....بر شمرده است

مواد غذایی نابود کننده میل جنسی مرد
رازیانه
ماری ژوانا
گوشت حیوان ماده
قهوه
خردل
الکل
تریاک و بطور کلی مواد مخدر

قندوشکر،موزبه سبب کم خون کنندگی اش ونارنگی همینطور،کنسرو،غذاهای تبلیغی وصنعتی که آغشته به موادشیمیائی یاموادنگهدارنده هستند

بیماریهایی که سبب ضعف اسپرم میشود
سوء تغذیه - کم خونی - سل - تب - اوریون که سبب آلوده شدن بیضه ها می شود - صدمات وارده به کانال های اسپرماتیک در بیضه که به علت بیماری های سوزاک و عفونت کلامیدیا - عفونت دستگاه تناسلی - التهاب پروستات - التهاب لوله های اپیدیدیم در بیضه - التهاب بیضه - واریکوسل (کلافی از وریدهای اضافی دور لوله منی بر را میگیرند و سبب گرمی بیش از حد آن، می شوند که این حالت سبب آسیب رسانی به اسپرم ها و کشتن آنها خواهد شد) - نقص انسدادی در لوله منی

عواملی که سبب ضعف اسپرم میشود
استفاده از انواع داروها - فعالیت شدید بدنی - استرس - سوتغذیه و مصرف ناکافی غذاهای ضروری - ضربات وارده به بیضه
تماس با حشره کش ها, سموم آفت کش, حلال های آلی-سرب-تشعشعات یونیزه-فلزات سنگین و مواد شیمیایی سمی سبب کاهش قدرت باروری در مردان می شود. مردانی که در محیط شغلی خود با این مواد سرو کار دارند(چاپخانه ها-سرب-سموم کشاورزی-دستگاههای رادیولوژی و … ) باید از پوشش ها و ماسکهای محافظ استفاده نمایند
مصرف مشروبات الکلی
الکل به علت اثر روی کبد باعث افزایش سطح هورمون استروژن(هورمون زنانه) در بدن شده و کاهش میل جنسی و مقدار مایع منی را بدنبال دارد
اثر کار شیفتی چرخشی بر باروری مردان

در بدن انسان یک ریتم شبانه روزی (Circadian) وجود دارد که مسئول تنظیم عملکرد طبیعی فیزیولوژیک و متابولیک بدن است. ریتم شبانه روزی بصورت 24 ساعته کار می کند و تنظیم آن با نور- تاریکی، و حوادث محیطی و اجتماعی اطراف ما می باشد. یعنی ریتم شبانه روزی باید هماهنگ باشد، ولی تعدادی از موارد می توانند این ریتم را بهم زده و سبب ناهماهنگ شدن آن شوند. یکی از موارد مهم آن کار شیفتی چرخشی است، چون کار شبانه در فیزیولوژی طبیعی بدن تعریف نشده است.

در بدن انسان یک ریتم شبانه روزی (Circadian) وجود دارد که مسئول تنظیم عملکرد طبیعی فیزیولوژیک و متابولیک بدن است. ریتم شبانه روزی بصورت 24 ساعته کار می کند و تنظیم آن با نور- تاریکی، و حوادث محیطی و اجتماعی اطراف ما می باشد. یعنی ریتم شبانه روزی باید هماهنگ باشد، ولی تعدادی از موارد می توانند این ریتم را بهم زده و سبب ناهماهنگ شدن آن شوند. یکی از موارد مهم آن کار شیفتی چرخشی است، چون کار شبانه در فیزیولوژی طبیعی بدن تعریف نشده است.

بهم خوردن ریتم شبانه روزی (Circadian) می تواند سبب مشکلات سلامتی جدی شود. به عنوان مثال تأثیر کار شیفتی چرخشی (Rotating Shift Work) بر روی باروری خانمها قبلاً به اثبات رسیده است. در یک ریتم شبانه روزی طبیعی هنگام شب و روز یک عده هورمونهائی ترشح می شوند که عملکرد سیستمهای مختلف بدن را تحت کنترل خود در می آورند. یکی از این هورمونهای مهم سروتونین است. کار شیفتی شبانه ترشح سروتونین را بهم می زند.

سروتونین یک واسطه عصبی است که در عملکرد فرایندهای فیزیولوژیک و رفتاری انسان اهمیت زیادی دارد. برای اینکه موضوع بهتر روشن شود در ابتدا یک توضیح مختصر در مورد فرایند تولید و بلوغ اسپرم داده می شود. هر بیضه دارای چند صد لوله منی ساز است که در داخل آنها اسپرم تولید می شود. فرایند تولید اسپرم بسیار پیچیده است. سلولهای زایا در 16 مرحله که 64 روز طول می کشد، تبدیل به سلول اسپرم بالغ می شوند که در اصطلاح به آنها اسپرماتوزوئید می گویند. هر گونه اختلال در این مراحل می تواند سبب ناباروری مرد شود. ما یک اصطلاحی به اسم آزواسپرمی (Azoospermia) داریم که در آن تعداد اسپرمهای بیمار صفر است. ممکن است دلیل آن فقدان سلولهای زایا در بیضه باشد که اینگونه بیماران هیچ درمانی ندارند و یا ممکن است که بیمار دارای سلولهای زایا باشد ولی مثلا تکامل اسپرم در مرحله ششم متوقف می شود و جلوتر از آن نمی رود، گاهاً می توان این بیماران را درمان کرد، یعنی با تجویز دارو یا در آزمایشگاه روند تکامل اسپرم را کامل کرد. پس از تکمیل 16 مرحله و تولید اسپرم بالغ، آن هنوز قدرت باروری تخمک را ندارد و در حین عبور از مجاری که منتقل کننده اسپرم هستند، مثل اپیدیدیم، لوله منی بر و کیسه منوی این اسپرمها ظرفیت باروری پیدا می کنند.

در مردان سروتونین دارای یک اثر مستقیم در بلوغ اسپرم می باشد. ثابت شده است که اگر سروتونین خون افزایش یابد، می تواند سبب ناباروری در مردان شود. یک از درمانهای مهم در افسردگی تجویز داروهائی است که سبب افزایش سروتونین مغز می شوند. ثابت شده است که مصرف طولانی مدت این داروها می تواند از طریق تاثیر بر روی DNA اسپرم اثر سوء بر قدرت باروری مرد داشته باشد. در افرادیکه کار شیفتی چرخشی (Rotating Shift Work) دارند میزان سروتونین خون افزایش می یابد. هر قدر میزان سروتونین خون زیاد شود، تعداد اسپرم و حرکت آن کمتر می شود. ما بین تعداد و کیفیت اسپرم و میزان سروتونین خون رابطه معکوس وجود دارد. هر قدر میزان سروتونین خون زیاد شود، تعداد اسپرم و حرکت آن کمتر می شود. بررسیها نشانداده اند که حتی سروتونین بالا می تواند سبب آزواسپرمی نیز شود.

بیماران مبتلا به افسردگی توجه داشته باشند که به هیچوجه سرخود مصرف داروی ضد افسردگی را قطع نکنند.

دو هورمون مهم دیگر که شبها ترشح می شوند، ملاتونین و ایندول آمین هستند. برای عملکرد طبیعی بیضه ها باید یک محور که از بالا شروع شده و بطرف پائین می آید طبیعی عمل کند. این محور در مردان از بالا به پائین عبارت است از: هیپوتالاموس – هیپوفیز و بیضه. غده هیپوتالاموس یک هورمون به اسم GnRH ترشح می کند که از طریق خون به غده هیپوفیز رفته و سبب می شود که غده هیپوفیز دو هورمون به اسامی LH و FSH ترشح نماید، این دو هورمون از طریق خون به بیضه ها می روند و هورمون LH سبب ترشح هورمون تستوسترون توسط بیضه ها و هورمون FSH سبب تولید اسپرم توسط بیضه ها می شود. ملاتونین کار این محور را کنترل می کند. علاوه از آن ملاتونین فیزیولوژی اسپرم را بشدت تحت تأثیر قرار می دهد. اگر اسپرم مواجه با یک ماده اکسیدان قرار گیرد، عملکرد خود را از دست می دهد. یکی از وظایف مهم مایع منی این است که به مقدار کافی مواد آنتی اکسیدان داشته باشد تا از آسیب به اسپرمها جلوگیری کند. ملاتونین بشدت از آسیب اسپرم توسط مواد اکسیدان جلوگیری می کند. در مردانیکه کار شیفتی چرخشی دارند، میزان ملاتونین خون کاهش می یابد و در نتیجه اسپرمها توسط مواد اکسیدان آسیب می بینند. در حقیقت یکی از روشهای درمان مردان نابارور تجویز داروهای آنتی اکسیدان می باشد.
Infertile men and rotating shift workers.pdf
بررسی مردان نابارور با حجم منی اندک
حدود 10 درصد زوجها نابارور (Infertile) هستند به عبارت دیگر دارای مشکل در فرزند دار شدن می باشند. در 50 درصد موارد مشکل در مرد و در 50 درصد موارد مشکل در خانم می باشد. ناباروری در مردان بیش از دهها علت دارد. پزشک باید به تمام جنبه های ناباروری در مردان نابارور آشنائی داشته باشد تا در مدت زمان کوتاه و با هزینه اندک به تشخیص برسد. اساس درمان موفقیت آمیز تشخیص درست است.

حدود 10 درصد زوجها نابارور (Infertile) هستند به عبارت دیگر دارای مشکل در فرزند دار شدن می باشند. در 50 درصد موارد مشکل در مرد و در 50 درصد موارد مشکل در خانم می باشد. ناباروری در مردان بیش از دهها علت دارد. پزشک باید به تمام جنبه های ناباروری در مردان نابارور آشنائی داشته باشد تا در مدت زمان کوتاه و با هزینه اندک به تشخیص برسد. اساس درمان موفقیت آمیز تشخیص درست است.

مردان نابارو (Infertile men) را می توان به چهار دسته بزرگ تقسیم کرد:

مردانیکه در آنها اسپرم وجود دارد ولی تعداد، شکل و حرکت اسپرم مشکل دارد. خود این مردان به سه دسته بزرگ تقسیم می شوند: دارای مشکل خفیف، متوسط و شدید. مثلاً مردیکه دارای یک میلیون اسپرم فاقد حرکت است مشکل وی خیلی شدید است و بررسیهای مخصوص به خود را لازم دارد.
مردانیکه فاقد اسپرم یا به عبارت دیگر آزواسپرمی دارند.
مردانیکه کلاً موقع نزدیکی دچار انزال نمی شوند یعنی مایع منی بیرون نمی آید.
مردانیکه حجم مایع منی آنها اندک است.

هر گروه از بیماران فوق بررسی مخصوص به خود لازم دارند. یک گروه مهم از مردان نابارور مردانی هستند که حجم مایع منی آنها همیشه اندک است (Low semen volume). باید توجه داشت که اگر تعداد نزدیکیها آنقدر زیاد باشد که بدن فرصت تولید نداشته باشد، حجم مایع منی بطور طبیعی اندک خواهد بود. علاوه از آن تشخیص حجم مایع منی اندک با آزمایشگاه است و اینکه فردی تصور خاصی از خودش داشته باشد صحیح نیست.

برای انتقال اسپرم به داخل دستگاه تولید مثل در خانمها و ایجاد لقاح، نیاز به حجم مایع منی کافی می باشد. بنابراین یکی از پارامترهای مهم در آزمایش تجزیه منی، اندازه گیری حجم آن است. اسپرم در بیضه ها تولید می شود و در راه انتقال به بیرون، مایع منی که از پروستات و کیسه های منوی ترشح می شود، به آن اضافه شده و جمعاً مایع انزال را تشکیل می دهند. در حالت طبیعی فقط یک درصد حجم مایع منی را اسپرمها تشکیل می دهند، بنابراین اگر مردی فاقد اسپرم باشد فقط آزمایشگاه می تواند آنرا تشخیص دهد. وظیفه مایع منی انتقال اسپرم به داخل دستگاه تولید مثل زنانه و ایجاد محیط مناسب برای زنده ماندن اسپرمها می باشد. میزان شیوع مردان (بارور و نابارور) با حجم مایع منی اندک بطور دقیق مشخص نیست.

علل حجم مایع منی اندک (Low volume semen) کدامها هستند؟

اشتباه آزمایشگاه: برای انجام این آزمایش توصیه می شود که مرد سه روز انزال نداشته باشد و روز چهارم آزمایش انجام دهد. اگر این مدت رعایت نشود، حجم مایع منی اندک می شود. علاوه از آن موقع جمع آوری نمونه باید دقت کرد که کل مایع منی در ظرف مخصوص جمع آوری شود و از ریخته شدن آن به بیرون جلوگیری شود.
مسائل روانی، مثلا مشکل در رسیدن به ارگاسم.
بیماریهای مختلف: بیماریهائیکه سبب کاهش حجم مایع منی می شوند، بسیار زیاد هستند، مهمترین آنها عبارتند از:
انزال پسگرد: به هر دلیلی اگر گردن مثانه آسیب ببیند، سبب انزال پس گرد می شود. گاهی آن کامل است و تمام منی به مثانه می ریزد و گاهی نیز ناقص است و مقداری از منی به مثانه و مقداری دیگر به بیرون می ریزد. علاوه از آن پدیده انزال بشدت به سالم بودن سیستم عصبی وابسته است، هر نوع اختلال در عصب گیری دستگاه تناسلی و گردن مثانه می تواند منجر به انزال پسگرد شود.
انسداد مجاری انزالی
انسداد مجرای کیسه منوی
عفونت مزمن در پروستات و سیستم انزالی
فقدان یا عدم تشکیل کیسه های منوی: 60-50 درصد حجم منی از پروستات و 40-30 درصد آن از کیسه های منی ترشح می شود بنابراین اگر فردی فاقد کیسه های منوی باشد حجم مایع منی وی تقریباً نصف می شود.
فقدان یا عدم تشکیل پروستات
کم کاری غدد جنسی: در کم کاری غدد جنسی میزان هورمون تستوسترون کاهش پیدا می کند. برای تولید مایع منی هورمون تستوسترون لازم است.
مصرف بعضی از داروها: این یکی از مهمترین دلایل کاهش حجم مایع منی می باشد. بعضی از داروها میزان تولید اسپرم را کم می کنند و بعضی داروها سبب اختلال در انزال می شوند.

روش بررسی مردان نابارور با حجم مایع منی کم (Low semen volume)

اولین قدم در بررسی اطمینان از جمع آوری صحیح مایع منی می باشد. برای بررسی هر مرد نابارور حداقل دو آزمایش تجزیه منی به فاصله چهار هفته لازم است. اگر مابین دو آزمایش تفاوت زیاد وجود داشت، آزمایش سوم لازم است.
در مردانیکه مشکوک به انزال پسگرد هستیم، باید بدنبال انزال آزمایش ادرار انجام شود. وجود اسپرم در داخل ادرار نشاندهنده انزال پسگرد می باشد.
سونوگرافی از پروستات، کیسه های منوی و مجاری انزالی یک وسیله خیلی مهم در تشخیص انسداد مجاری انزالی است. با آن همچنین می توان عدم وجود دو طرفه واز (لوله منی بر) در مرد را تشخیص داد. اگر قطر کیسه های منوی بیش از یک و نیم سانتی متر و قطر مجاری انزالی بیش از 3 میلی متر باشد، نشاندهنده وجود احتمالی انسداد است.
اندازه گیری میزان فروکتوز مایع منی
اندازه گیری میزان هورمونهای جنسی
مشخص ساختن هر نوع داروئی که بیمار مصرف می کند.

درمان

بستگی به علت حجم مایع منی اندک در مردان نابارور می توان درمان انجام داد:

اگر علت مصرف داروی به خصوصی است، باید آنرا با داروی دیگر توسط پزشک معالج جایگزین کرد.
اگر علت مسائل روانشناختی است باید درمانهای مناسب انجام شوند.

اگر علت انزال پسگرد است می توان با تجویز داروهای مقلد سمپاتیک مشکل بیمار را حل کرد. اگر انزال پسگرد با دارو درمان نشود می توان با روشهای خاص نسبت به جمع آوری اسپرم از ادرار پس از انزال بیمار اقدام و سپس لقاح مصنوعی انجام داد.
اگر علت انسداد مجاری انزالی است، می توان از طریق مجرای ادرار و با عمل جراحی بسته نسبت به باز کردن مجاری انزالی اقدام کرد.
اگر بیمار دارای کم کاری غدد جنسی است، باید درمان مناسب با جایگزینی هورمونها انجام شوند.

اگر هیچکدام از روشهای فوق منجر به باروری نشوند بناچار باید توسط جراحی اسپرم از بیضه تهیه و سپس لقاح مصنوعی انجام داد.

Low Semen Volume.pdf
...............
منبع : سایت دکتر صفری نژاد
رزیابی مردان نابارور مبتلا به آزواسپرمی

ناباروری (Infertility) دارای استرس شدید بر خانواده ها است و اگر غیر قابل درمان باشد، مسائل اجتماعی و خانوادگی زیانباری بدنبال خواهد داشت. پانزده درصد مردان نابارور مبتلا به آزواسپرمی (Azoospermia) هستند به عبارت دیگر تعداد اسپرم مرد صفر است. بسیاری آزواسپرمی را مترادف با ناباروری غیر قابل درمان می دانند.

ناباروری (Infertility) دارای استرس شدید بر خانواده ها است و اگر غیر قابل درمان باشد، مسائل اجتماعی و خانوادگی زیانباری بدنبال خواهد داشت. پانزده درصد مردان نابارور مبتلا به آزواسپرمی (Azoospermia) هستند به عبارت دیگر تعداد اسپرم مرد صفر است. بسیاری آزواسپرمی را مترادف با ناباروری غیر قابل درمان می دانند.

تشخیص و درمان ناباروری پرهزینه است و در مواردیکه مرد دارای آزواسپرمی است هزینه ها چندین برابر می شود. باید تکلیف اینگونه خانواده ها را بسرعت مشخص کرد. من بیماران مبتلا به آزواسپرمی دارم که بیش از 10 سال است که از یک مطب به مطب دیگر در حال رفت و آمد و درمان هستد. باید ظرف حداکثر 10 روز تکلیف زوج و علت آزواسپرمی مشخص شود اگر بیمار قابل درمان است با میزان شانس موفقیت به بیمار گفته شود و اگر غیر قابل درمان است باز باید به بیمار گفته شود که امید بیمورد نداشته و هزینه اضافی نکند.

آزواسپرمی (Azoospermia) به معنی صفر بودن تعداد اسپرمها می باشد. این مردان نیازمند تشخیص دقیق هستند. آزواسپرمی پایان راه برای زوجها نیست و بسیاری از این زوجها می توانند فرزند خودشان را داشته باشند.

در مواجهه با یک زوج ناباروری (Infertile Couple) که مرد دارای آزواسپرمی است باید دو اقدام زیر صورت گیرد:

در کوتاهترین زمان و با کمترین هرینه علت آزواسپرمی مشخص شود
تکلیف زوجها مشخص گردد، این زوجها سه راه بیشتر ندارند:
اگر نابارور مطلق هستند به آنها گفته شود تا از هزینه کردن زیادی اجتناب کنند و بروند تصمیم خود را بگیرند.
تعداد قابل توجهی از این بیماران با روشهای لقاح مصنوعی می توانند صاحب فرزند شوند که در صورت تمایل می توانند اقدام نمایند. ولی همیشه موفقیت آمیز نیست.
در صورت ناباروری مطلق و عدم موفقیت روشهای لقاح مصنوعی می توانند از سایر روشها مثل اهداء جنین و ... استفاده نمایند که در اینجا بچه فرزند بیولوژیک پدر و مادر نخواهد بود.

هر مرد مبتلا به آزواسپرمی (Azoospermia) نیازمند تمامی بررسیها نیست، با معاینه بیمار و انجام آزمایشات اولیه می توان مشخص کرد که نزدیکترین و مقرون به صرفه ترین راه برای تشخیص قطعی علت آزواسپرمی کدام است.

متأسفانه آزواسپرمی نسبتاً شایع است، یک درصد مردان و 15 درصد مردان نابارور دارای آزواسپرمی هستند.

معمولاً برای تشخیص علت اصلی آزواسپرمی از یک یا چند اقدام تشخیصی زیر استفاده می گردد:

اخذ شرح حال دقیق از بیمار
معاینه فیزیکی دقیق بیمار

اندازه گیری هورمونهای خون که در مرحله اول شامل: LH, FSH پرولاکتین، تستوسترون، و استرادیول می باشد. در صورت لزوم از آزمایشات تکمیلی استفاده می شود.
سونوگرافی از سیستم ادراری به روشهای مختلف
سونوگرافی از سیستم انزالی به روشهای مختلف
آزمایش کاریوتایپ
آزمایش تجزیه کروموزم Y
اندازه گیری میزان قند مایع منی
نمونه برداری از بیضه ها
انجام تستهای ژنتیکی

ابتدا در این بیماران یک تشخیص احتمالی داده می شود و سپس بر اساس آن اقدامات تشخیصی صورت می گیرند.

تشخیص علت آزواسپرمی چگونه شروع میشود؟

اولین اقدام این است که مشخص کنیم آزواسپرمی انسدادی (Obstructive Azoospermia) است یا غیر انسدادی (Non-Obstructive Azoospermia). در آزواسپرمی انسدادی بیضه ها اسپرم تولید می کنند ولی لوله هائی که اسپرم را از بیضه خارج می کنند مسدود هستند. در آزواسپرمی غیر انسدادی بیضه ها اسپرم تولید نمی کنند. شانس باروری در آزواسپرمی انسدادی زیاد است، حتی این بیماران گاهاً با یک عمل جراحی کوچک از راه طبیعی بچه دار می شوند.

کلاً آزواسپرمی (Azoospermia) بر سه نوع است:

قبل بیضوی
بیضوی
بعد بیضوی

دو نوع قبل بیضوی و بیضوی آزواسپرمی غیر انسدادی (Non-Obstructive Azoospermia) را تشکیل می دهند ولی نوع بعد بیضوی همان نوع انسدادی (Obstructive Azoospermia) است. بر اساس دو پارامتر آزمایش تجزیه منی می توان اطلاعات زیادی کسب کرد و آن حجم و pH مایع منی است.

مایع منی از سه جزء اصلی تشکیل شده است:

اسپرمها که در بیضه ها تولید شده و از طریق لوله های منی بر به بیرون منتقل می شوند. اسپرمها حدود یک درصد حجم مایع منی را تشکیل می دهند
ترشحات کیسه های منوی که قلیائی بوده و حدود 70 درصد حجم مایع منی را شامل می شود. قلیائیت مایع منی تماماً وابسته به ترشحات کیسه های منوی است.
ترشحات پروستات که اسیدی بوده و حدود 30 درصد حجم مایع منی را تشکیل می دهند.

چون قلیائیت ترشحات کیسه های منوی بر اسیدیته ترشحات پروستات غلبه دارد، بنابراین مایع منی خاصیت قلیائی دارد. برای تشخیص می توان از دو مورد زیر استفاده کرد.

مایع منی به یکی از دو شکل زیر خواهد بود:

کم حجم و اسیدی
حجم با pH مایع منی طبیعی

مایع منی کم حجم با pH مایع منی اندک فقط حاوی ترشحات پروستات خواهد بود، بنابراین حجم آن حدود شش دهم میلی لیتر و pH آن اسیدی و شش و نیم خواهد بود. اگر مایع منی کم حجم و اسیدی باشد، یا کیسه های منوی بصورت مادرزادی وجود ندارند و یا اینکه مجاری انزالی که ترشحات کیسه های منوی را خارج می کنند مسدود هستند. گاهاً می توان مجاری انزالی مسدود را با یک عمل جراحی کوچک باز کرد. اگر در یک مرد مبتلا به آزواسپرمی حجم مایع منی طبیعی (بیش از یک میلی لیتر) و مایع منی قلیائی (pH بیش از 7) باشد، نشاندهنده عملکرد طبیعی کیسه های منوی و باز بودن مجاری انزالی است. در این بیماران یا انسداد در نزدیکی بیضه است و یا بیضه ها اسپرم تولید نمی کنند. مطلب مهم این است که در تعداد قابل توجهی از بیمارانی که آزمایشگاه آزواسپرمی (Azoospermia) گزارش می کند، اگر مایع منی سانتریفیوژ شود و رسوب حاصل از سانتریفیوژ بررسی شود، مایع منی دارای اسپرم خواهد بود.

بررسیهای هورمونی

برای عملکرد طبیعی بیضه ها، عملکرد طبیعی دو غده مهم دیگر لازم است. یک محوری از بالا به پائین هم در مرد و هم در زن وجود دارد که به آن در مرد محور هیپوتالاموس – هیپوفیز – بیضه گفته می شود. با شروع بلوغ غده هیپوتالاموس هورمونی بنام GnRH ترشح می کند که این هورمون از طریق جریان خون به غده هیپوفیز رفته و سبب ترشح دو نوع هورمون توسط غده هیپوفیز به نامهای LH و FSH می شود. این دو هورمون باز از طریق خون به بیضه ها برده شده و هورمون LH سبب ترشح هورمون تستوسترون توسط بیضه ها و هورمون FSH سبب تولید اسپرم توسط بیضه ها می شود. حال اگر بیضه ها به هر دلیلی نتوانند هورمون تستوسترون تولید کنند، خصوصیات جنسی ثانویه در مردان ایجاد نشده و ظاهری پیدا می کنند که به آن ظاهر خواجه مانند می گویند. اگر علت آزواسپرمی قبل بیضوی باشد، میزان هورمونهای LH و FSH پائین خواهد بود به این بیماران می توان با تجویز هورمونهای مذبور کمک کرد تا بچه دار شوند. ولی برعکس در علل بیضوی میزان هورمونهای LH و FSH بویژه FSH بالا است. هر قدر میزان هورمون FSH بالاتر باشد پیش آگهی بدتر است.

بررسیهای ژنتیکی

بررسیهای ژنتیکی اساس و پایه بررسی بیماران مبتلا به آزواسپرمی هستند ولی اکثراً نادیده گرفته می شوند. دو تا مفید ترین تست ژنتیکی در این بیماران عبارتند از:

� آزمایش کاریوتایپ

� آزمایش تجزیه میزان شکستگی کروموزوم Y

آزمایش کاریوتایپ

جهت اطلاع خوانندگان یادآوری کنم که انسان دارای 46 کروموزم است که دو تای آنها کروموزومهای جنسی هستند که در زنان هر دو کروموزوم جنسی X می باشد یعنی فرمول کروموزومی زنان 46 XX است. در مردان یکی از کروموزوم جنسی X و دیگری Y می باشد یعنی فرمول کروموزومی مردان 46 XY است. هنگام تشکیل جنینی اگر کروموزوم X مادر با کروموزوم X پدر ترکیب شود، جنین دختر خواهد بود (XX) و اگر کروموزوم X مادر با کروموزوم Y پدر ترکیب شود جنین پسر خواهد شد (XY). در آزمایش کاریوتایپ فرمول کروموزوم جنسی بیمار مشخص می شود. اختلالات کروموزومی ممکن است در تعداد باشد مثلاً یک یا چند عدد کروموزوم کم یا زیاد باشد. در سندرم کلاین فلتر که مرد با ناباروری مراجعه می کند، یک کروموزوم X اضافی وجود دارد، یعنی مرد بجای اینکه 46XY باشد 47XXY است. گاهاً اختلال در ساختمان کروموزوم است، مثلا یک تکه از کروموزوم وجود ندارد یا یک تکه از یک کروموزوم جدا و به کروموزوم دیگر می چسبد.

شکستگی در کروموزوم Y

یک ناحیه ای بر روی کروموزوم Y وجود دارد که به آن ناحیه آزواسپرمی می گویند. این شکستگی در بازوی بلند کروموزوم Y می باشد. شکستگی در بازوی بلند کروموزوم Y (Y chromosome microdeletion) شایعترین اختلال ژنتیکی قابل تشخیص در نارسائی تولید اسپرم است. ناحیه آزواسپرمی بر روی کروموزوم Y را با AZF یا Azoospermia Factor نشان می دهند.

سه نوع AZF وجود دارد:

AZFa در بیوپسی بیضه معمولاً اینگونه از مردان دارای هیچ نوع سلول زایا در بیضه نیستند.
AZFb در بیوپسی بیضه معمولاً اینگونه از مردان دارای توقف در روند تکامل سلول زایا به اسپرم بالغ هستند.
AZFc در بیوپسی بیضه معمولاً اینگونه از مردان در 60 درصد موارد دارای اسپرم جهت انجام لقاح مصنوعی می باشند.

مشخص کردن این نواحی اهمیت زیادی دارد. اگر مرد مبتلا به آزواسپرمی دارای شکستگی در AZFc باشد در 60 درصد موارد در نمونه برداری از بیضه ها می توان جهت لقاح مصنوعی اسپرم پیدا کرد. ولی اگر شکستگی در AZFa و AZFb باشد احتمال بدست آوردن اسپرم در نمونه برداری از بیضه فوق العاده اندک است. مردان دارای AZFa تقریباً هیچ سلول زایائی در نمونه برداری از بیضه ها نخواهند داشت. مردانی که دارای AZFb می باشند معمولاً در آنها تکامل اسپرم متوقف می شود (یعنی سلولهای مولد اسپرم دارند) که گاهاً می توان با تجویز دارو تکامل اسپرم را کامل کرد. بنابراین ارزش بررسی ژنتیک از اینجا مشخص می شود که هر سه گروه از بیماران فوق در آزمایش تجزیه منی دارای آزواسپرمی (تعداد اسپرمها) هستند.

بطور خلاصه

یک درصد مردان و 15 درصد مردان نابارور دارای آزواسپرمی (Azoospermia) می باشند.
آزواسپرمی به معنی ناباروری مطلق نیست.
در مردان مبتلا به آزواسپرمی باید تشخیص دقیق علت آزواسپرمی مشخص شود.
برای تشخیص باید راهی را انتخاب کرد که در حداقل زمان و با حداقل هزینه به تشخیص برسیم.
باید تکلیف زوجهای با همسر مبتلا به آزواسپرمی روشن شود و از مراجعات مکرر آنها به پزشکان مختلف جلوگیری گردد.

Evaluation of the azoospermic male.bak.pdf
.......................
منبع : سایت دکتر صفری نژاد
درمان آزواسپرمی انسدادی به روش جراحی میکروسکوپیک (وازواپیدیدیموستومی)

در مورد آزواسپرمی (Azoospermia) در مقالات قبلی به مقدار کافی توضیح داده شده است. بطور خلاصه آزواسپرمی عبارت از فقدان اسپرم در مایع منی می باشد به عبارت دیگر تعداد اسپرم مرد صفر است. زوجهای نابارور با شنیدن اینکه مرد دچار آزواسپرمی می باشد، دچار استرس و اظطراب شدید می شوند. چون ناباروری در جامعه ما تبعات روحی روانی زیادی دارد.

در مورد آزواسپرمی (Azoospermia) در مقالات قبلی به مقدار کافی توضیح داده شده است. بطور خلاصه آزواسپرمی عبارت از فقدان اسپرم در مایع منی می باشد به عبارت دیگر تعداد اسپرم مرد صفر است. زوجهای نابارور با شنیدن اینکه مرد دچار آزواسپرمی می باشد، دچار استرس و اظطراب شدید می شوند. چون ناباروری در جامعه ما تبعات روحی روانی زیادی دارد.

وجود آزواسپرمی دلیل بر این نیست که زوجها به هیچوجه صاحب فرزند نخواهند شد، بلکه امروزه با پیشرفت علم و تجهیزات پزشکی، بسیاری از این مردان بالاخره صاحب فرزند می شوند. بطور خلاصه آزواسپرمی بر دو نوع استک نوع اول آن انسدادی (Obstructive Azoospermia) است که در آن بیضه های مرد اسپرم تولید می کند ولی بعلت وجود انسداد در مسیر عبور اسپرم، منی فاقد اسپرم می باشد. اینگونه مردان شانس باروری زیادی دارند. در نوع دوم که آزواسپرمی غیر انسدادی (Non-Obstructive Azoospermia) است، بیضه ها بنا به عللی اسپرم تولید نمی کنند، شانس درمان این مردان خیلی اندک است.

اسپرمها برای رسیدن به مایع منی پس از تولید در بیضه ها از راههای زیر عبور کرده و وارد منی می شوند (شکل 1):

اپیدیدیم
لوله منی بر یا همان به زیان انگلیسی Vas deference که به اختصار واز گفته می شود
مجرای انزالی

در هر طرف در پشت پروستات یک عضو بنام کیسه منی وجود دارد که مجرای آن با مجرای واز یکی شده و بنام مجرای انزالی نامیده می شود. بنابراین دو عدد مجرای انزالی وجود دارند که به کف مجرای ادرار باز میشوند. در مواردیکه محل انسداد در اپیدیدیم می باشد، می توان با میکروسکوپ محل انسداد در اپیدیدیم را پیدا کرد و لوله منی بر (واز) را به اپیدیدیم قبل از محل انسداد متصل نمود که به آن در اصطلاح پزشکی وازواپیدیدیموستومی (باز کردن واز به اپیدیدیم) (Vasoeididymostomy) می گویند. آن سخترین عمل جراحی در ناباروری مردان است. جراح باید هم تجربه عالی در جراحی میکروسکوپیک داشته باشد و هم تجربه زیاد در انجام این عمل داشته باشد.

شایعترین علل انسداد اپیدیدیم به قرار زیر هستند:

اختلال مادرزادی که در آن قسمت انتهائی اپیدیدیم تشکیل نمی شود.
سندرم یانگ (Young)
عفونت و التهاب. این یک علت مهم انسداد اپیدیدیم است. مردانیکه بطور مکرر دچار عفونت اپیدیدیم می شوند (که خود را بصورت تورم بیضه و قرمزی پوست کیسه بیضه نشان می دهد) ممکن است سرانجام اپیدیدیم آنها بسته شود. یکی از علل شایع عفونت اپیدیدیم، بیماریهای آمیزشی است.
موارد اکتسابی مثل ضربه و یا قطع آن حین سایر اعمال جرای مثل هیدروسل

این عمل جراحی خیلی سخت و هزینه بر است. عده ای ترجیح می دهند که از ابتدا از روشهای لقاح مصنوعی برای بچه دار شدن استفاده کنند، ولی وازواپیدیدیموستومی دارای مزایائی نسبت به روشهای لقاح مصنوعی می باشد که عبارتند از:

زوج از راه نزدیکی طبیعی صاحب فرزند می شوند
در روشهای لقاح مصنوعی بخصوص روشی که از تزریق اسپرم استفاده می شود، برای خانم تهاجمی و دارای عارضه است. در صورتیکه خانم هیچ نقشی در فرایند ناباروری ندارد، و در ضمن خطر چند قلوئی نیز وجود دارد.
میزان حاملگی در هر دو روش تقریبا یکسان و حدود 25 درصد است.
پس از حامله شدن احتمال زایمان فرزند زنده در روش طبیعی بیش از روش لقاح مصنوعی است.
هزینه آن برخلاف لقاح مصنوعی توسط بیمه ها پوشش داده می شود.

برای انجام این عمل اثابت سه عنصر زیر الزامی است:

� بیضه ها اسپرم کاملاً طبیعی تولید می کنند

� اپیدیدیم مسدود است

� واز یا لوله منی بر باز است

Vasoeididymostomy.bak.pdf
تستهای ژنتیک در مردان نابارور
ناباروری (Infertility) سبب استرس شدید در زوجها می شود و اکثراً دست به هر اقدامی انجام می دهند تا صاحب فرزند شوند. بررسی زوج نابارور مرد (Infertile men) در جامعه ما اکثراً با یک آزمایش تجزیه منی است که ممکن است استاندارد هم نباشد. مشکل موقعی حادتر می شود که تعداد اسپرم مرد صفر گزارش می شود (آزواسپرمی) و اگر در نمونه برداری از بیضه اسپرم یافت نشود مرد را نابارور مطلق تلقی می کنند. در صورتیکه اینطور نیست و بسیاری از این بیماران و سایر بیماران مرد نابارور نیاز به بررسیهای ژنتیکی جهت تشخیص دقیق دارند.

ناباروری (Infertility) سبب استرس شدید در زوجها می شود و اکثراً دست به هر اقدامی انجام می دهند تا صاحب فرزند شوند. بررسی زوج نابارور مرد (Infertile men) در جامعه ما اکثراً با یک آزمایش تجزیه منی است که ممکن است استاندارد هم نباشد. مشکل موقعی حادتر می شود که تعداد اسپرم مرد صفر گزارش می شود (آزواسپرمی) و اگر در نمونه برداری از بیضه اسپرم یافت نشود مرد را نابارور مطلق تلقی می کنند. در صورتیکه اینطور نیست و بسیاری از این بیماران و سایر بیماران مرد نابارور نیاز به بررسیهای ژنتیکی جهت تشخیص دقیق دارند.

در نوعی از آزواسپرمی (Azoospermia) تا 60 درصد موارد می توان در نمونه برداری از بیضه ها اسپرم یافت. در سلسله مقالاتی اهمیت بیماریهای ژنتیکی در ناباروری مردان توضیح داده خواهند شد. در مردان نابارور باید بررسیهای لازم انجام شوند تا علت ناباروری مشخص شود، علی رغم آن در تعداد قابل ملاحظه ای از مردان نابارور علتی برای آن پیدا نمی شود که به آن ناباروری با علت نامعلوم (Idiopathic Infertility) گفته می شود. این علت نامعلوم در همین بررسیهای معمولی است. اگر همین مردانیکه برای ناباروری آنها علتی پیدا نشده بررسی ژنتیک (Genetic Testing) انجام دهند در 7 درصد آنها اختلالات کروموزومی پیدا خواهیم کرد. این موضوع موقعی اهمیت آن بیشتر می شود که بخواهند با روشهای لقاح مصنوعی مثل تزریق اسپرم بداخل تخمک جهت باروری استفاده کنند در این موارد ممکن است اختلال کروموزومی به فرزند منتقل شود.

در دو سوم موارد ناباروری مردان (Infertile men) علت نارسائی اولیه بیضه ها در تولید اسپرم می باشد و قائدتاً باید علتی برای نارسائی بیضه ها وجود داشته باشد، ولی در اکثر موارد این مردان بررسی دقیق نمی شوند و فقط اکتفا به آزمایش تجزیه منی می شود و در تعداد زیادی از موارد نیز کار بیمار به عمل جراحی واریکوسل می کشد. پزشک مسئول است که اگر امکانپذیر باشد علت ناباروری را به زوجها بگوید و اگر زوجی می خواهد از روشهای کمک باروری استفاده کند باید معایب و محاسن هر روش بخصوص برای آنها شرح داده شود. در این مبحث از شایعترین علل ژنتیکی ناباروری در مردان صحبت خواهد شد.

بررسیهای کلیدی در مردان نابارور (Infertile men)

اساس بررسی در این مردان آزمایش تجزیه منی است که اگر از استانداردها پیروی نکند نه تنها سبب کمک به تشخیص نمی کند بلکه سبب گمراه شدن بیمار و پزشک نیز می شود. برای آزمایش تجزیه منی آزمایشگاهها باید از استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) استفاده کنند. گاهاً تعداد اسپرم در مایع منی صفر گزارش می شود (آزواسپرمی) ولی وقتی دقت می کنیم و بیمار را به آزمایشگاهی می فرستیم که از استانداردهای بین المللی استفاده می کند می بینیم که بیمار داری اسپرم می باشد ولی چون تعداد آنها بسیار اندک است، مثلا 500 هزار در هر میلی لیتر مایع منی، آزمایشگاه نتوانسته تشخیص دهد و صفر گزارش کرده است. در چنین مواردی سرنوشت بیمار عوض می شود و متحمل هزینه های سنگین و گاه عمل جراحی نمی شود. در علم پزشکی اگر تعداد اسپرم کمتر از 5 میلیون در میلی لیتر مایع منی باشد به اصطلاح کمبود شدید اسپرم گفته می شود. بررسی این بیماران متفاوت از سایر بیماران نابارور است.

بررسی کلیدی بعدی در مردان نابارور اندازه گیری هورمونهای جنسی است. برای اینکار رعایت سه نکته اساسی است:

هورمونهای مورد نیاز حتماً اندازه گیری شوند.
نتیجه آزمایش بخوبی تفسیر شود.
مواردیکه می توانند میزان هورمونهای جنسی را بطور کاذب کم و زیاد کنند، مشخص گردند.

بررسی کلیدی بعدی که با اهمیت ترین است، معاینه صحیح بیمار است. بررسی و روش درمانی در بیماری که اندازه بیضه ها بچه گانه است با بیماریکه دارای اندازه بیضه طبیعی است، بسیار متفاوت است.

اختلالات کروموزومی (Chromosomal Abnormalities)

امروزه بخوبی مشخص شده است که میزان اختلالات کروموزومی در مردان نابارور 10-8 برابر مردان بارور است و این مردان اغلب ظاهر یا همان فنوتیپ طبیعی دارند. اگر مرد نابارور آزواسپرمیک (Azoospermic) باشد (تعداد اسپرم صفر) میزان اختلالات کروموزومی حدود 14 درصد می شود. در رابطه با جنس افراد دو اصطلاح وجود دارد: ژنوتیپ و فنو تیپ. ژنوتیپ نشاندهنده جنس ژنی انسان است و با توجه به نوع کروموزومها مشخص می شود، مثلاً اگر آزمایش بکنیم و فردی XY باشد می گوئیم که ژنوتیپ وی مردانه است و اگر XX باشد می گوئیم که ژنوتیپ این فرد زنانه است. فنوتیپ همان ظاهر افراد است، اگر فردی ظاهر مردانه داشته باشد می گوئیم که فنوتیپ مردانه دارد و اگر فردی ظاهر زنانه داشته باشد، می گوئیم که فنوتیپ وی زنانه است. در حالت طبیعی فنوتیپ باید متناسب ژنوتیپ باشد. یعنی اگر فردی XY است باید فنوتیپ وی مردانه و اگر فردی XX است باید فنوتیپ وی زنانه باشد. جهت اطلاع خوانندگان یادآوری می کنم که انسان دارای 46 کروموزم است که دو تای آنها کروموزومهای جنسی هستند که در زنان هر دو کروموزوم جنسی X می باشد، یعنی فرمول کروموزومی زنان 46 XX است. در مردان یکی از کروموزوم جنسی X و دیگری Y می باشد یعنی فرمول کروموزومی مردان 46 XY است. هنگام تشکیل جنینی اگر کروموزوم X مادر با کروموزوم X پدر ترکیب شود، جنین دختر خواهد بود (XX) و اگر کروموزوم X مادر با کروموزوم Y پدر ترکیب شود جنین پسر خواهد شد (XY). بنابراین انسان دارای دو کروموزوم جنسی و 44 کروموزوم غیر جنسی یا اتوزومال می گویند.

اختلالات کروموزومی ممکن است در تعداد باشند مثلاً یک یا چند عدد کروموزوم کم یا زیاد باشد. در سندرم کلاین فلتر که مرد با ناباروری مراجعه می کند، یک کروموزوم X اضافی وجود دارد، یعنی مرد بجای اینکه 46XY باشد 47XXY است. گاهاً اختلال در ساختمان کروموزوم است، مثلا یک تکه از کروموزوم وجود ندارد یا یک تکه از یک کروموزوم جدا و به کروموزوم دیگر می چسبد.

اختلال در تعداد کروموزومها

شایعترین اختلال کروموزومی سندرم کلاین فلتر است این مردان نابارور دارای قد بلند و ظاهر خواجه مانند (فاقد ریش و سبیل و صدای زیر) هستند. ناباروری در این مردان غیر قابل درمان است. ما مردان خواجه بارور نیز داریم که اگر درمان شوند قدرت باروری آنها بر می گردد و فقط با بررسی آزمایشگاهی کروموزومها می توان این دو را از همدیگر افتراق داد. هر مرد مبتلا به آزواسپرمی (Azoospermia) باید از نظر این سندرم بررسی شود. یازده درصد مردان مبتلا به آزواسپرمی دارای سندرم کلاین فلتر می باشند. گاهی این مردان قیافه تیپیک خواجه مانند را ندارند و در بسیاری از موارد نیز تا آخر عمر تشخیص داده نمی شوند. من بیمار مرد مبتلا به سندرم کلاین فلتر تمام عیار داشتم که در ازدواج چهارم پیش بنده مراجعه کرده بود. وی هر سه زن قبلی خود را بعلت بچه دار نشدن طلاق داده بود (زنان قبلی شکایتی از مشکلات مرد نداشتند و حاضر بودند با وی زندگی کنند) و جالب است که آگاهی و اطلاع در جامعه آنقدر کم است که اینگونه مردان به راحتی دست به ازدواجهای متعدد می زنند. دستگاه تناسلی این مردان کاملاً بچه گانه است و رشد نمی کند. یک نوع از سندرم کلاین فلتر است که مرد قیافه کاملاً مردانه دارد و فقط بیضه های اینها بچه گانه است و تا توسط یک متخصص در این زمینه ویزیت نشوند بیماری آنها تشخیص داده نمی شود و اینها علی رغم اینکه نابارور مطلق هستند، ازدواجهای متعدد می کنند. موضوع جالب این است که در بیماران مبتلا به سندرم کلاین فلتر اگر نمونه برداری از بیضه ها انجام شود پاسخ عدم تولید اسپرم توسط بیضه ها است ولی اگر نمونه برداری متعدد از بیضه ها صورت گیرد در 40 درصد موارد می توان اسپرم در نمونه برای لقاح مصنوعی توسط روشهای کمک باروری پیدا کرد. باید توجه داشت که اسپرم در نمونه بیضه این افراد دارای تعداد کروموزوم طبیعی خواهد بود. این بیماران برای تمام عمر نیاز به درمان با تستوسترون دارند ولی اگر بیمار می خواهد بچه دار شود باید تجویز تستوسترون را تا بعد از لقاح مصنوعی به تعویق انداخت.

یک اختلال دیگر در تعداد کروموزوم وجود یک کروموزوم Y اضافی است. یعنی این مردان دارای فرمول کروموزومی 47XYY هستند. اکثر این مردان بارور هستند ولی میزان ناباروری در آنها بیشتر از مردان با فرمول کروموزومی طبیعی است.

کی باید ارزیابی کروموزومی در مردان نابارور انجام شود؟

اگر در مردی علت ناباروری تشخیص داده نشده باشد و تعاد اسپرمها کمتر از 10 میلیون در میلی لیتر باشد.
اگر مردی مبتلا به آزواسپرمی (Azoospermia) باشد.
علی رغم آزمایش تجزیه منی طبیعی بیمار نابارور باشد.
احتمال انتقال بعضی اختلالات کروموزومی در حین لقاح مصنوعی مطرح باشد.

شکستگی در کروموزوم Y

یک ناحیه ای بر روی کروموزوم Y وجود دارد که به آن ناحیه آزواسپرمی می گویند. این شکستگی در بازوی بلند کروموزوم Y می باشد. شکستگی در بازوی بلند کروموزوم Y شایعترین اختلال ژنتیکی قابل تشخیص در نارسائی تولید اسپرم است. ناحیه آزواسپرمی بر روی کروموزوم Y را با AZF یا Azoospermia Factor نشان می دهند. سه نوع AZF وجود دارد: AZFa، AZFb، و AZFc. مشخص کردن این نواحی اهمیت زیادی دارد. اگر مرد مبتلا به آزواسپرمی دارای شکستگی در AZFc باشد در 60 درصد موارد در نمونه برداری از بیضه ها می توان جهت لقاح مصنوعی اسپرم پیدا کرد. ولی اگر شکستگی در AZFa و AZFb باشد احتمال بدست آوردن اسپرم در نمونه برداری از بیضه فوق العاده اندک است. مردان دارای AZFa تقریباً هیچ سلول زایائی در نمونه برداری از بیضه ها نخواهند داشت. مردانی که دارای AZFb می باشند معمولاً در آنها تکامل اسپرم متوقف می شود (یعنی سلولهای مولد اسپرم دارند) که گاهاً می توان با تجویز دارو تکامل اسپرم را کامل کرد. بنابراین ارزش بررسی ژنتیک از اینجا مشخص می شود که هر سه گروه از بیماران فوق در آزمایش تجزیه منی دارای آزواسپرمی (تعداد اسپرمها) هستند.

Genetic Testing of Infertile Men.bak.pdf
این مطلب هم از یه سایت خارجی در مورد رژیم غذایی برای تقویت باروری
درسته ترجمه نشده و طولانی هست اما حتما چیزای بدرد بخوری ازش متوجه میشید
............................................
The Natural Fertility Diet: How to Eat for Optimal Fertility

Hethir Rodriguez C.H., C.M.T.
Article Overview
• What is a Fertility Diet?
• Fertility Diet Science
• Benefits
• Nutritional Guidelines
• Important Nutrients for Fertility
• Foods Specific for Fertility
• Foods to Avoid
• How to Eat a Fertility Diet
• Tips & Tricks
• Fertility Superfoods
• Q&A
Eating a fertility diet in preparation for pregnancy and to boost fertility is one of the most powerful health changes you can make. Numerous studies have shown that specific changes to the diet can increase the chances of healthy ovulation, prevent recurrent miscarriage and support a healthy pregnancy.
Nutrition plays a big roll when it comes to having a healthy body and reproductive system. The building blocks for hormones are found in the foods we eat. Antioxidants which help to protect the egg and sperm from free radicals are found in the foods that we eat. Just as nutrients in food can be helpful for fertility, there are some foods and chemicals added to foods that can be harmful for your healthy and fertility.
In working with our natural fertility clients the first topic of discussion, regardless of the reason they are consulting with us, is “what is your diet like?”. Many of their responses are… “healthy” and then they go on to share their version of that. More often than not, it is not a diet that is healthy for fertility.
Regardless of what your definition of healthy is, today I am going to share with you what the definition of healthy is for fertility, and what that looks like in real life. A diet for fertility will even look different compared to a the normal healthy whole food diet. This may very well be different compared to how you are eating now and include foods that are foreign, new to you or even exotic sounding. Don’t worry. We have tools to help you get started and recipes to make this easy and fun!
What is a Fertility Diet?
So what exactly is a fertility diet? A Natural Fertility Diet is a way of eating that is supporting your body in its reproductive efforts. It includes foods which are dense in specific nutrients needed for hormonal function, production and balance, fetal development, egg health, sperm health, blood health, and much more. It is a diet that is designed to help your body to balance fertility issues that may exist, build up nutrient stores and provide all of the building blocks for a healthy child. It is also a diet that is focused on giving you and your future child the best start in life.
Why Eat A Natural Fertility Diet?
• Did you know that there are specific nutrients that are needed by the young fetus before you can even detect pregnancy. And a deficiency in these nutrients could cause serious birth defects?
• Did you know that the foods you eat today impact the health of your eggs and sperm 90 days from now?
• Did you know that hormones build themselves from the ingredients you provide through your diet?
• Did you know that the number one treatment for balancing PCOS and getting pregnant despite it is diet?
• Did you know that what you don’t eat is just as important as what you do eat?
• Did you know that the number one cause of infertility (anovulation- lack of ovulation) can many times be remedied by changes in the diet?
Eating a Natural Fertility Diet is something everyone can do regardless of location, fertility issue, age, time, and money. We all eat so why not eat in a way that supports your fertility.
The Science Behind the Natural Fertility Diet
The Natural Fertility Diet suggestions are an accumulation of scientific research, nutritional data, dietary practices of the most fertile tribes and peoples in history, as well as as dietary practices which are known to reduce complications during pregnancy.
Harvard Research
Harvard performed a recent study that showed an 80% decrease in infertility with the lifestyle changes made by switching to a fertility diet. Women who followed a combination of five or more lifestyle factors, including changing specific aspects of their diets, experienced more than 80 percent less relative risk of infertility due to ovulatory disorders compared to women who engaged in none of the factors, according to a paper published in “Obstetrics & Gynecology”.
The women with the highest fertility diet scores ate less trans fats and sugar from carbohydrates, consumed more protein from vegetables than from animals, ate more fiber and iron, took more multivitamins, had a lower body mass index (BMI), exercised for longer periods of time each day, and, surprisingly, consumed more high-fat dairy products and less low-fat dairy products. The relationship between a higher “fertility diet” score and lesser risk for infertility was similar for different subgroups of women regardless of age and whether or not they had been pregnant in the past.
Dr. Weston Price and Dr. Brewer
The Natural Fertility Diet has also incorporated the research of Dr. Weston Price and Dr Brewer. Dr. Weston Price’s recommendations are based on Traditional Diets that were followed in times when humans were most fertile, before industrial foods.
Dr. Brewer’s Diet has been shown to reduce the risks of pregnancy complications specifically preeclampsia. It promotes a diet that has an abundance of protein, minerals, calcium and healthy oils.
Natural Nutritional Practices for Healing
Nature has created foods to help nourish and feed the body. When the body is optimally nourished and unhealthy foods are avoided, the body is then able to repair and rebuild itself. This is very helpful for fertility, especially if there is an underlying imbalance or fertility issue. The cells in the body are constantly dying off and new cells are being created to replace the old cells. This is occurring in every organ, muscle, tissue, etc. of the body constantly. The building blocks of these new cells are provided from the foods that you are consuming. So the Natural Fertility Diet is also designed to help support a healthy body which in turn can heal itself and create healthier cells.
The Benefits of Eating a Natural Fertility Diet
• Provides antioxidants, vitamins and minerals which help to protect egg and sperm health from the damage caused by free-radicals.
• Supports the body towards hormonal balance by providing the fats needed for hormone production and function
• Provides the body with an abundance of vitamins, minerals, antioxidants and other nutrients needed for optimal health.
• May decrease chances of a miscarriage due to insulin resistance, damage done by free radicals to DNA, and egg and sperm health.
• Helps to build important nutrient stores for pregnancy
• Supports a healthy reproductive system
• Promotes energy and vitality
The Natural Fertility Diet Nutrition Guidelines
Eat a lot of organic vegetables and fruits
Conventional produce contains harmful herbicides and pesticides which have been shown to negatively effect both male and female fertility. Studies have also shown organic vegetables and fruits to have more nutritional value.
Eat organic, grass-fed, whole fat, raw dairy
Organic, grass-fed, whole fat, raw dairy is the best choice of dairy sources. But take note that dairy foods such as milk and cheese may be congesting to the body. In cases of congesting fertility issues such as PCOS and Endometriosis, they may aggravate the imbalance. Observe how your body does with it. Dairy that is not organic should be avoided as it contains added hormones and antibiotics which can contribute to increased estrogen levels in the body. There are many healthy alternatives to dairy such as fresh almond or hemp milks.
Try to eat mostly cold water fish
Fish supplies important essential fatty acids (omega 3) to our diet. These fatty acids aid in the production of hormones, reduce inflammation, and help regulate the menstrual cycle. Fish is also a great source of protein and vitamin A. Avoid large deep water fish such as ahi tuna, swordfish, and Chilean sea bass due to there potential concentrations of mercury, and focus on cold water fish such as wild Alaskan salmon, cod, and Alaskan halibut. Also when choosing salmon, avoid north Atlantic farmed salmon and choose wild salmon instead. Farmed salmon contains antibiotics and toxic food dyes.
Choose meat that is Grass Fed and Organic
Conventionally raised cattle contain high levels of added hormones and antibiotics which can contribute to estrogen dominate conditions. Grass Fed meats, on the other hand, are a great source of essential fatty acids, are low in saturated fat, and are a great source of protein. If you are experiencing endometriosis you may want to reduce the amount of red meat that you eat as a study has shown a connection between high red meat consumption and endometriosis.
Choose only free range/Organic chicken
Like red meat, conventionally raised chicken is full of antibiotics and hormones which can have negative effects on hormonal health. When shopping for chicken, look for the words “cage free”, “free range”, or “organic” on the label. Ideally purchasing your chicken from a local farm with free-range practices is best.
Eat only grains in their whole, natural form
Whole grains are filled with fiber, important vitamins, and immune supporting properties. Fiber is important for helping the body to get rid of excess hormones and helps to keep the blood sugar balanced. Avoid processed and refined white foods and grains such as white bread, semolina pastas, and white rice. Instead choose whole wheat or sprouted bread, rice or whole what pasta, quinoa, and brown rice.
Eat high fiber foods with each meal
Fiber helps to regulate the blood sugar levels which helps to reduce fertility issues such as PCOS, immunological issues, and promotes healthy hormonal balance. Some examples of high fiber foods are fruits, vegetables, dark leafy greens, and beans.
No soy of any form unless fermented such as miso and tempeh
Soy foods have been shown to contain estrogen mimicking properties. It is best to avoid processed soy foods such as soy milk, soy burgers, soy protein powder, soy chips, soy meats, and soy cheeses to avoid a negative impact on your hormonal balance. If you have hypothyroidism avoid soy completely.
Avoid refined sugars or fruit juices (unless freshly juiced)
Pasteurized juices such as bottled apple juice, orange juice, and other bottled fruit juices contain concentrated sugar, which can throw off your blood sugar levels and negatively effect your immune system. Also avoid any processed/refined and artificial sugars. Some great alternatives are stevia, honey, and maple syrup.
Drink lots of clean water
Be sure to drink at least half your body weight in ounces of clean, purified or filtered water daily. It is best to avoid bottled water as some of the plastics in the bottle can contribute to hormonal imbalance due to there estrogen mimicking chemicals. The best waters to choose from are reverse osmosis and distilled. Avoid tap water, as many recent studies have shown tap water to be laced with harmful pesticides from agricultural runoff.
Important Nutrients for Fertility
While all nutrients are important for health, there are some that have been specifically shown to have a direct impact on fertility. Below is a list of these nutrients and the foods you can find them in…
Micronutrients
Antioxidants, Vitamins & Minerals for Fertility
Vitamin D: Vitamin D is needed to help the body create sex hormones which in turn affects ovulation and hormonal balance. Yale University School of Medicine conducted a study of 67 infertile women, where it was discovered that a mere 7% had normal Vitamin D levels.
Food sources: Eggs, fatty fish, dairy, and cod liver oil. You can also get vitamin D from sitting out in the sun for 15 to 20 minutes per day. But absorption is impacted by the darkness of your skin.
Vitamin E: Has been shown in studies to improve sperm health and motility in men. Studies have shown a diet deficient in Vitamin E to be a cause of infertility in rats. The meaning of the name for vitamin E ‘Tocopherol’ literally means to bear young. Vitamin E is also an important antioxidant to help protect sperm and egg DNA integrity.
Food sources: Sunflower seeds, almonds, olives, spinach, papaya, dark leafy greens.
CoQ10: Necessary for every cell in the body for energy production, CoQ10 has also been shown in studies to increase ova (egg) and sperm health. It is necessary for sperm motility in semen. It is also an important antioxidant that helps to protect cells from free radical damage; protecting DNA.
Food sources: Found in seafood and organ meats, though it is very difficult to obtain through the diet. CoQ10 Ubiquinol supplementation is the best way to obtain CoQ10. Amounts in the body decline with age.
Vitamin C: Vitamin C improves hormone levels and increases fertility in women with luteal phase defect, according to a study published in “Fertility and Sterility”. As for men, vitamin C has been shown to improve sperm quality and protect sperm from DNA damage; helping to reduce the change of miscarriage and chromosomal problems. Vitamin C also appears to keep sperm from clumping together, making them more motile.
Food sources: Abundant in plants and fruits including red peppers, broccoli, cranberries, cabbage, potatoes, tomatoes, and citrus fruit.
Lipoic Acid: Lipoic acid is a very important antioxidant because it not only helps to protect the female reproductive organs and has been shown to improve sperm quality and motility but it also helps the body to continually re-use the antioxidants in the body.
Food sources: In small amounts found in potatoes, spinach and red meat.
B6: Vitamin B6 may be used as a hormone regulator. It also helps to regulate blood sugars, alleviates PMS, and may be useful in relieving symptoms of morning sickness. B6 has also been shown to help with Luteal Phase Defect.
Food sources: Tuna, banana, turkey, liver, salmon, cod, spinach, bell peppers, and turnip greens, collard greens, garlic, cauliflower, mustard greens, celery, cabbage, asparagus, broccoli, kale, Brussels sprouts, chard.
B12: Vitamin B12 has been shown to improve sperm quality and production. It also may help to boost the endometrium lining in egg fertilization, decreasing the chances of miscarriage. Some studies have found that a deficiency of B12 may increase the chances of irregular ovulation, and in severe cases stop ovulation altogether.
Food sources: Clams, oysters, muscles, liver, caviar (fish eggs), fish, crab, lobster, beef, lamb, cheese, eggs.
Folic Acid: Perhaps one of the best known vitamins necessary for pregnancy is folic acid. This vitamin helps prevent neural tube defects as well as congenital heart defects, cleft lips, limb defects, and urinary tract anomalies in developing fetuses. Deficiency in folic acid may increase the risk of going into preterm delivery, infant low birth weight and fetal growth retardation. Deficiency may also increase the homocysteine level in the blood, which can lead to spontaneous abortion and pregnancy complications, such as placental abruption and pre-eclampsia.
Food sources: liver, lentils, pinto beans, garbanzo beans, asparagus, spinach, black beans, navy beans, kidney beans, collard greens
Iron: Studies have shown that women who do not get sufficient amounts of iron may suffer anovulation (lack of ovulation) and possibly poor egg health, which can inhibit pregnancy at a rate 60% higher than those with sufficient iron stores in their blood.
Food sources: Lentils, spinach, tofu, sesame seeds, kidney beans, pumpkin seeds (raw), venison, garbanzo beans, navy beans, molasses, beef
Selenium: An antioxidant that helps to protect the eggs and sperm from free radicals. Free radicals can cause chromosomal damage which is known to be a cause of miscarriages and birth defects. Selenium is also necessary for the creation of sperm. In studies men with low sperm counts have also been found to have low levels of selenium.
Food sources: Liver, snapper, cod, halibut, tuna, salmon, sardines, shrimp, crimini mushrooms, turkey
Zinc: In women, zinc works with more than 300 different enzymes in the body to keep things working well. Without it, your cells can not divide properly; your estrogen and progesterone levels can get out of balance and your reproductive system may not be fully functioning. Low levels of zinc have been directly linked to miscarriage in the early stages of a pregnancy, according to The Centers for Disease Control’s Assisted Reproductive Technology Report.
In men zinc is considered one of the most important trace minerals to date for male fertility; increasing zinc levels in infertile men has been shown to boost sperm levels; improve the form, function and quality of male sperm and decrease male infertility.
Food sources: Calf liver, oysters, beef, lamb, venison, sesame seeds, pumpkin seeds, yogurt, turkey, green peas, shrimp. Zinc can be damaged by cooking so it is important to eat some foods high in zinc in their raw forms.
Essential Fatty Acids: Omega-3 acids have been shown to help fertility by helping to regulate hormones in the body, increase cervical mucous, promote ovulation and overall improve the quality of the uterus by increasing the blood flow to the reproductive organs.
Omega-3 fats also contain two acids that are crucial to good health: DHA and EPA. These two acids have been shown to help many forms of disease. Low levels of DHA have been linked to depression and other mental health issues. During pregnancy, a lack of DHA may be associated with premature birth, low birth weight and hyperactivity in children.
Food sources: Flax seeds, walnuts, salmon, sardines, halibut, shrimp, snapper, scallops, chia seed.
Macronutrients
In addition to the micro-nutrients, macro-nutrients are important as well. Getting enough protein, fiber, fat, carbohydrates, etc. is also very important. This is a time for nourishing and providing building blocks for your body in preparation for conception. The foods that should be focused on in a Natural Fertility Diet are nutrient dense foods which help to provide the following:
Fats
A wide variety of fats are very important for fertility and the development of the fetus. Not only are essential fatty acids important but saturated fats and cholesterol are important as well. Cholesterol is a pre-curser to all hormones produced in the body including progesterone. Just make sure it is from the right foods like coconut oil, grass-fed meats, fish, nuts and seeds and avoid hydrogenated oils and vegetable oils cooked at high heat.
Proteins
Eating healthy amounts of protein from a wide variety of sources is an important part of a healthy fertility diet as amino acids are the building blocks for cells in the body. Make sure to include both animal sources and vegetable sources of protein daily.
Fiber
Fiber helps assist the body in getting rid of excess estrogen and xenohormones in the system and keeps your digestive tract functioning properly.
Important Foods Specifically for Fertility
Take a look at the foods mentioned below and you will begin to notice that all of these foods are nutrient dense, meaning they pack a lot of nutrition per serving. They are also the foods most abundant in the nutrients mentioned in the Fertility Nutrients section of this guide.
Eggs – Vitamin D, B12, Protein
Make sure to find eggs which are farm fresh and have deep orange/yellow yolks. They are worth the extra cost as they provide much more nutrients and are cleaner than the general factory farmed egg. Some of the best places to find quality eggs are at the farmer’s market, neighbors or the health food store.
Nuts and Seeds – Omega 3, Zinc, Vitamin E, Protein
Eat nuts and seeds in their raw form as essential fatty acids and zinc are sensitive to heat and can be destroyed if cooked. I have listed amounts of nuts and seeds and their nutritional density so you can see how packed they are with nutrients.
The best seeds and nuts for omega 3 are:
Walnuts – 1/4cup = 2,270mg
Flax seeds – 2 Tbs = 3,510mg
Hemp seeds – 3Tbs = 3,000mg
Chia seeds – 1Tbs = 2,300mg
The best seeds and nuts for zinc are:
Pumpkin – 1/4cup = 2.7mg
Sesame – 1/4cup =2.8mg
The best seeds and nuts for vitamin E are:
Sunflower Seeds – 1/4cup = 18.10mg
Almonds – 1/4cup = 8.97mg
The best seeds and nuts for iron are:
Pumpkin seeds – 1/4cup = 5.16mg
Sesame seeds – 1/4cup = 5.24mg

Grass-fed meats – Omega 3, Iron, B12, Protein
Grass-fed meats come from animals which have grazed in grass pasture and eaten fresh grass for most of their life. This meat has less fat and a little bit stronger taste than corn fed meats, but it provides a lot more nutrients because the animals have eaten their natural diet. Grass-fed meats are high in omega 3, have been raised without antibiotics and hormones. Regular grocery store, factory raised meats are higher in omega 6 (we already get too much of this) and have been raised on GMO corn which fattens them up, but is not their natural diet (GMO foods have been linked to infertility). They are also are fed hormones and antibiotics regularly which can impact your hormonal balance and immune system.
Dark leafy Vegetables – Iron, Folic acid, B6, Vitamin E
Dark leafy vegetables are packed with minerals, antioxidants and vitamins essential to healthy fertility. Examples of dark leafy green vegetables are spinach, Swiss chard, kale, and collards.
Fruit – Vitamin C, Flavanoids, Variety of antioxidants
Fruits are the foods highest in antioxidants per serving. Some of the fruits highest in antioxidants are prunes, pomegranates, raisins, blueberries and strawberries. Remember that antioxidants are heat sensitive so to get their benefit eat your fruit fresh, ripe and raw.
Colorful veggies – B6, Vitamin C
The color of a vegetable will tell you what nutrients and benefits it will provide for your body. For instance vegetables that are red or green in color are high in vitamin C. Vegetables that are orange have high vitamin A. White vegetables tend to have sulfur, etc. The easiest way to get a ton of nutrients is to eat a wide variety of vegetables. Make sure you are eating a variety of colors daily. The easiest way to do this is to eat either a salad, stir-fry or fresh vegetable juice daily.
Fish and Shell Fish – Vitamin D, Omega 3, Zinc, Selenium, B12, CoQ10
Fish and shell fish (muscles, clams, etc) are some of the most nutrient dense foods we can eat. Fish provides an abundance of essential fatty acids, vitamin D, zinc, b12, selenium and CoQ10. The catch is that most of these nutrients are heat sensitive so remember this while you are preparing these foods. If you are concerned about the water source of your fish, eat fish from cold waters or you can include a purified cod liver oil supplement into your diet. Try to avoid farmed fish as they will not have the high amounts of omega 3 and have been fed antibiotics.
Liver – Vitamin D, Zinc, Selenium, Iron, Folic acid, B12, CoQ10
Yes, I know. I can hear you saying… “liver!?” Yup. My memories of liver are of my great grandmother sauteing liver on the stove every time I arrived. She was constantly trying to fatten me up with liver and buttermilk… If I only had listened… Liver is one of the most prized and nutrient dense foods available. Across the board liver is very high in vitamin D, zinc, iron, folic acid and B12. For instance just 4oz has over 200% of your daily Folic acid needs. One way that you can make liver tasty it to make pate’ with chicken liver and having this with whole grain crackers 1-2x a week. Make sure to use liver from grass-fed/free-range animals only.
Lentils and other beans – Iron, Folic acid
Before I began studying nutrition I had no idea just how radically nutritious lentils and beans are. Lentils are the second highest source of iron of ALL foods and the second highest source of folic acid (just behind calf’s liver). Just 1 cup of cooked lentils provides 90% of your daily folic acid needs. And if you get sick of lentils, garbanzo and pinto beans follow close behind. Learn to get creative with your beans. You can use them to make soups, hummus, as a side dish, in stir-fry and in brownies.
Raw or cultured dairy – Vitamin D, B12, Zinc
Raw dairy is basically milk products which have not been pasteurized so they still have their important enzymes and delicate nutrients intact. Also raw dairy comes from cows that are grass/pasture fed and do not receive hormones or antibiotics. I don’t have enough space here to go into all the benefits of raw milk and how it is VERY safe to drink, just know that it is a very different food from the milk that is available from grocery stores, even organic milk. I realize that many states do not sell raw milk at the store. If you live in one of those states, you can get raw milk straight from the farmer or you can culture your organic, pasteurized milk you buy from the store to help improve its nutritional profile and digestibility. Milk can be a beneficial food for some on the fertility diet – like those who need an easy source of protein, are underweight and can tolerate milk (I can not tolerate pasteurized milk BUT can drink raw milk with no problem whatsoever). There are some instances where milk should be avoided; instances where there is stagnation in the body like with endometriosis or if you have an allergy to it.
What about grains?
Grains is an area of the Natural Fertility Diet that we suggest you experiment with what works for you. There have been links to infertility in those who have gluten intolerance (celiac disease – you can get tested for this) as well as a possible link to immunological infertility and grains. In some, grains will be a non-issue, but if you have made many changes yet have not seen results, this may be an area for you to look into. Grains and pseudo-grains that are gluten-free (amaranth, rice, quinoa, buckwheat, millet, etc.) are a great option and tend to be more nutrient dense than the general grains we are used to eating.
Foods to Avoid
Sugar, soda & pasteurized juices
Pasteurized juices such as bottled apple juice, orange juice, and other bottled fruit juices contain concentrated sugar, which can throw off your blood sugar levels and negatively effect your immune system and hormonal balance. Also avoid any processed/refined and artificial sugars. Some great alternatives are stevia, honey, and maple syrup.
Caffeine
Studies have shown that caffeine can affect your hormonal balance, increase your chances of a miscarriage and prevent you from ovulating. You can watch this video to learn more…
Soy Foods
Soy foods have been shown to contain estrogen mimicking properties. It is best to avoid processed soy foods such as soy milk, soy burgers, soy protein powder, soy chips, soy meats, and soy cheeses to avoid a negative impact on your hormonal balance. Both men and women are affected by soy.
GMO Foods
Genetically Modified foods are becoming a real problem when it comes to fertility, causing an influx in worldwide infertility rates. Since the 1970’s alone, sperm counts among the world’s male population have declined as much as 40-50%, according to some studies. GMO foods may be one of the reasons. Click here to learn more about GMO and Fertility…
Fat-Free Foods
Foods which are altered to be reduced in fat or fat-free are highly processed and high in sugar. When choosing foods always chose the foods as nature intended. Full fat dairy is one example that was shown in a study by Harvard to increase fertility over the fat-reduced options. Again, fat is what our bodies need to produce hormones.
How to Eat a Natural Fertility Diet
Below is a daily and weekly food checklist to help you get started. Don’t feel overwhelmed. If need be, make one change at a time or do the Fertility Diet Challenge to help you get motivated.
Daily
1 Serving Dark Leafy Green Vegetable
1 Fresh Vegetable Juice (12+ oz) or 2 Servings of Vegetables (think colorful)
1 Serving EFA Rich Food
1-2 Eggs Daily
1 Serving of Nuts
1-3 Servings of Fruits
1 Serving of a Fertility Superfood
Use Coconut Oil or Butter (grass-fed cows) daily
Whole Grains
Water
Weekly
Lentils or Beans 2x a week
Grass-Fed Red Meat/organic chicken 3x a week
Liver or Caviar 1x a week
Example Menu
Waking: 1 quart water
Breakfast: Eggs + Oatmeal w/nuts
Snack: Smoothie w/banana, dates, protein powder, greens powder, maca & milk of choice
Lunch: Veggie & chicken stir-fry w/rice and sesame seeds on top
Snack: Green juice w/celery, spinach, apple, ginger, cucumber
Dinner: Grass-fed Beef Tacos w/lentils & broccoli (veggie version is w/re-fried lentils in taco)
Dessert: Up to you!
Tips and Tricks…
Veggies
A tip for getting a ton of veggies and green leafy veggies into your diet is to juice. By juicing you are able to get an abundant amount of vegetables (more than you could eat) in an easy, fast, and tasty form. If you get in one large green juice per day you are getting your servings of veggies easily taken care of.

Dark leafy greens
The two best ways to get more dark leafy greens into your diet, especially if you don’t like them or eat them yet, is to add them to your smoothies or juice. If you add some spinach or kale to your smoothie you will not even taste it. Another tip is to use butter or coconut oil when cooking dark leafy greens, it makes all the difference in the world. If you have hypothyroidism make sure to only eat your greens steamed.
Fruit
A favorite way to get servings of fruit in the day is to drink a fertility smoothie. You can toss in your favorite antioxidant rich fruits with some other ingredients and fertility superfoods and you have easily taken care of your fruit, nuts/oils and some protein for the day.
Nuts
Make a trail mix combining the most important fertility nuts and seeds. You can also add nuts to your smoothies, make nut milks and add nuts to your oatmeal and cookies.
Eggs
Get creative and add farm fresh eggs to your smoothies, make custards, fritatas, fried rice, omelets, over easy, etc.
Liver
Find a recipe for pate that you love and enjoy it once a week. You can also sneak liver into pasta sauce and tacos.
Lentils and beans
Experiment with making hummus with various types of beans, especially lentils. You can also make a lentil sloppy joe, re-fried lentils for tacos. I have also seen beans used in cake and brownie recipes.
Fertility Superfoods
Superfoods should be a part of every couples fertility diet to help bridge the gap for proper nutrition, nourish the egg and the sperm, and help to balance hormones. An easy way to get fertility supefoods into your diet daily is to drink fertility smoothies.
Here is a rundown of 5 Fertility Superfoods you should know about:
Maca
Maca is a wonderful superfood from Peru that helps to balance the hormones, increase egg health, increase sperm count and sperm health while also being a tonic for the endocrine system. Maca also helps increase progesterone if the body is low in this important hormone. Maca comes in capsules, powder and tincture. It can be taken everyday.
Royal Jelly
Royal jelly is another fertility specific superfood which may help increase egg health, quality of egg, and general fertility. Royal jelly is the food that is fed to the queen bee that makes her the queen bee. She goes on to live 6 years and lays up to 2000 eggs per day. Most bees live less than two months.
Royal Jelly is rich in vitamins, A, B, C, D,and E. It is also contains minerals including calcium and iron, all of the essential amino acids plus antibacterial and immune stimulating properties. It comes in capsules or in a base of honey. It can be taken everyday.
Bee Propolis and Bee Pollen
Bee propolis and bee pollen are two additional fertility super foods from our friend the bee. These foods are rich in nutrients. Bee pollen contains 50% more protein than beef and is rich in every vitamin and mineral. Bee Propolis is a powerful immune system stimulant and inflammation aid. It also helps women who have endometriosis.
Bee propolis and Bee Pollen are available in capsules or in a base of honey. They can be taken everyday.
Spirulina, Wheat Grass, and Leafy Green Vegetables
FertiliGreens is a Superfood blend that contains a mixture of leafy greens, wheat grass, spirulina, barley grass, and nourishing herbs which helps to supply the body with nutrients, minerals, vitamins, enzymes, and chlorophyll.
FertiliGreens makes it easy to get your greens every day. FertiliGreens is available in powder form and is the best tasting super green food available.
Easy Fertility Smoothie Recipe

1 banana
1 teaspoon Maca
2 teaspoons FertiliGreens
2 scoops Fertilica Whey protein powder
1 teaspoon Alive Bee Power (contains royal jelly, propolis, & bee pollen
1c raw milk or juice
Blend and enjoy!
Fertility Diet Q&A
How long does it take for the fertility diet to have it’s effect?
There is a constant cycle of cells renewing themselves in the body. The fertility diet has an impact on the entire body including digestion, hormonal balance, egg health, menstrual health, and immune system balance. In order for true health and healing to occur it takes some time for the body to shift and make changes. You should feel really good right away after starting the fertility diet. But for true long term effects the fertility diet needs to become a new part of your lifestyle and everyday life.
Can I still get pregnant if I am vegetarian or vegan?
Of course you can. But, if you are having fertility issues you may need to look at possible nutritional deficiencies of fat soluble vitamins as well as b12, iron and zinc which are mostly found in animal product foods. Also, it would be best to not eat processed soy meat substitutes as soy is a controversial anti-fertility food. If you are a vegetarian on the fertility diet make sure to include as many of the items on the check list, especially raw dairy, eggs, coconut oil and dark leafy greens.
Can I eat meat on the fertility diet?
Yes you can. Please make sure that your meat sources are grass-fed, and free of hormones and antibiotics. There are valuable nutrients that are found in clean meats that are necessary for healthy fertility such as zinc, iron, fats, b12 and protein. If you are experiencing endometriosis you may need to experiment with eating less red meats.
Is there a different fertility diet for men?
The way that men should eat in preparation for conception and to increase sperm count is not that different from women, but there are some nutrients that they need more than we do, so make sure to include those foods in their diet. They can also, benefit from the antioxidant rich fruits and vegetables, the hormone balancing properties of fiber and green vegetables.

I have PCOS and heard that diet has an impact. Is this fertility diet good for women who have PCOS also?
Diet can have a big impact on PCOS. It is one of the main natural therapies to help PCOS and its effect on fertility. To learn more about how to eat specifically for PCOS read the PCOS Fertility Guide
Related Articles
• The Male Fertility Diet
• Top 5 Anti-Nutrients That Affect Fertility
• Fertility Smoothies – A Fun and Delicious Way to Boost Your Fertility
• Top 7 Fertility Foods Available at Your Grocery Store
• Effects of Alcohol on Fertility
• Fat, Fat, Fat: The Right Fat is Good for Fertility
• Sugar May Contribute to Infertility
• Antioxidants and Fertility
• The 21 Day Fertility Diet Challenge eBook Now Available!
View All References
رژیم غذایی مناسب جهت بهبود باروری در مردان
رژیم غذایی مناسب جهت بهبود باروری در مردان
تغذیه تاثیری مستقیم بر توانایی اسپرم دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن عادات بد غذایی، برای مثال مصرف مکرر مشروبات الکلی، می‌تواند باعث پایین ...



تغذیه تاثیری مستقیم بر توانایی اسپرم دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن عادات بد غذایی، برای مثال مصرف مکرر مشروبات الکلی، می‌تواند باعث پایین آوردن کیفیت و مقدار اسپرم شده و لقاح تخم را دشوارتر می‌کند و از آنجا که ناباروری به همان اندازه که جزء مشکلات خانم‌هاست، مشکل آقایون نیز به حساب می‌آید—تقریباً %40 از ناباروری‌ها به مردها برمی گردد—داشتن تغذیه سالم احتمال بچه‌دار شدن شما را بالا خواهد برد.

باروری تنها دلیل ایجاد تغییر در رژیم غذایی نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که پدرهایی که در ماه قبل از لقاح تخم، زیاد از مشروبات الکلی استفاده می‌کنند—تقریباً دو نوشیدنی الکلی در روز—نوزادانشان تقریباً 200 گرم کمتر از نوزادان دیگر وزن دارند. وزن کم در هنگام تولد مشکلی بسیار جدی است که می‌تواند بر سلامت فیزیکی و ذهنی کودک شما در ادامه زندگیش، تاثیر بگذارد.

اینکه نوشیدن قهوه به قدرت باروری شما صدمه می‌زند یا آن را تقویت می‌کند، چندان روشن و آشکار نیست. گرچه برخی تحقیقات نشان می‌دهد که قهوه باروری آقایون را مختل می‌کند، اما یک تحقیق برزیلی نشان داد که اسپرم مردانی که قهوه مینوشند، قدرت شناوری بیشتری داشته که می‌تواند باعث تقویت قدرت باروری شود. مطمئن‌ترین کار این است که مصرف قهوه را تا یک تا دو فنجان در روز محدود کنید.

کدام مواد مغذی از اهمیت بیشتری برخوردارند؟
رژیم غذایی شما باید به اندازه رژیم غذایی همسرتان متعادل، متنوع، و مغذی باشد.
چند توصیه مفید برای پدران آینده:

* به اندازه کافی از موادغذایی سرشار از ویتامین C و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها استفاده کنید. این موادمغذی به جلوگیری از نقص و عیب اسپرم کمک کرده و جنبندگی آن را افزایش می‌دهد. یک لیوان آب پرتقال در روز تقریباً 124 میلی‌گرم ویتامین C در خود دارد. خوب است که در روز حداقل 90 میلی‌گرم یا بیشتر و اگر سیگار می‌کشید حداقل 125 میلی‌گرم استفاده کنید.
* به اندازه کافی روی (zinc) مصرف کنید. تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد که حتی کمبودهای کوتاه مدت روی می‌تواند حجم نطفه و سطح تستوسترون را کاهش دهد. منابع عالی که می‌توانید مقدار توصیه‌شده روزانه یعنی 11 میلی‌گرم روی را از آن مصرف کنید شامل صدف خوراکی (8 عدد صدف متوسط تقریباً حاوی 16 میلیگرم روی است)، گوشت پشت مازو گاو (85 گرم حاوی 4.8 میلیگرم روی است)، لوبیا پخته (یک فنجان از آن حاوی 3.5 میلیگرم روی است، و قسمت‌های سیاه گوشت مرغ (2.38 میلیگرم روی در هر 85 گرم) می‌شود.
* اسید فولیک مصرف کنید. تحقیقات نشان میدهد که مردانی که سطح ویتامین B در بدنشان پایین است، اسپرم کمتری دارند. می‌توانید 400 میکروگرم مورد نیاز روزانه‌تان را با خوردن سیریال‌های صبحانه، سبزیجات، و آب پرتقال تامین کنید اما مصرف مکمل اسید فولیک یا مولتی ویتامین برای اطمینان بیشتر می‌تواند به شما صدمه بزند.
* مقدار کلسیم و ویتامین D مصرفیتان را بالا ببرید. طبق تحقیقی که در دانشگاه ویسکونسین در مدیسون انجام گرفت، مصرف 1000 میلی‌گرم کلسیم و 400 واحد (ده میکروگرم) ویتامین D در روز می‌تواند قدرت باروری را در مردان بالا ببرد. منابع خوب کلسیم عبارتند از شیر کم چرب (یک لیوان از آن حاوی 302 میلی‌گرم کلسیم است) و ماست (یک فنجان از آن حاوی 415 میلی‌گرم کلسیم است). ویتامین D مصرفی خود را نیز می‌توانید از شیر (یک لیوان شیر حاوی 98 واحد ویتامین D است) و ماهی آزاد (85 گرم از آن حاوی 360 واحد ویتامین D است) تامین کنید.
* تا می‌توانید از نوشیدنی‌های الکلی استفاده نکنید. تحقیقات نشان میدهد که مصرف مشروب می‌تواند مقدار تستوسترون و اسپرم را در شما پایین آورده و مقدار اسپرم‌های غیرطبیعی را درانزال شما بیشتر می‌کند.

میوه‌ها و سبزیجات باروری را در مردان تقویت می‌کند.

تحقیقات جدید عنوان می‌کند، مردانی که می‌خواهند قدرت باروری خود را افزایش دهند، ممکن است به خوردن بیشتر میوه‌ها و سبزیجات روی بیاورند. محققان در نشست انجمن پرشکی باروری، اعلام کردند که هرچه مصرف میوه‌ها و سبزیجات در مردان بیشتر باشد، اسپرم آنها نیز جنبندگی بیشتری می‌یابد.

48 مرد نابارور و 10 مرد بارور که در سال گذشته صاحب فرزند شده بودند، پرسشنامه‌ای را در رابطه با رژیم غذاییشان تکمیل کردند. نتایج نشان داد که 83 درصد از مردان نابارور مقدار بسیار کمی از میوه‌ها و سبزیجات استفاده می‌کردند، یعنی کمتر از 5 وعده در روز.

به طور کلی مردانی که کمترین مقدار میوه و سبزیجات را مصرف می‌نمودند، کمترین میزان جنبندگی اسپرم را داشتند.

دکتر ویویان لوئیس، پروفسور زنان و زایمان در دانشگاه روچستر، نیویورک در این زمینه می‌گوید، "تصور می‌کنیم که کیفیت اسپرم تا حد زیادی به مصرف آنتی اکسیدان در رژیم غذایی بستگی دارد."

او در ادامه صحبت‌های خود می‌گوید، آنتی اکسیدان‌ها، مثل آنچه در میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد، می‌تواند به جلوگیری از آسیب رسیدن به اسپرم که باعث میشود کند و تنبل شوند و توانایی بارور کردن تخم را از دست دهند، کمک می‌کند.

به ویژه، آنتی اکسیدان‌های گلوتاتیون و کریپتوکسانتین، که بیشتر در سبزیجات، گوجه فرنگی، فلفل و پرتقال وجود دارد، قدرت و سلامت اسپرم را تضمین می‌کند.

دکتر لوئیس توصیه می‌کند که مردهایی که می‌خواهند بچه دار شوند، بهتر است از انواع و اقسام میوه‌ها و سبزیجات، حداقل 5 وعده در روز، استفاده کنند.
همچنین مردها بهتر است از خوابیدن طولانی مدت در وان آب داغ و کشیدن سیگار و ماریجوانا که همه به اسپرم آسیب می‌رساند، خودداری کنند.
2706
ارسال نظر شما

کاربر گرامی جهت ارسال پست شما ملزم به رعایت قوانین و مقررات نی‌نی‌سایت می‌باشید

2687
2730