نی‌نی سایت: هر بار که به دندانپزشکی مراجعه می‌کنیم اصطلاحاتی را از زبان پزشک درباره دندان‌های‌مان می‌شنویم؛ اینکه دندان‌ها جرم گرفته یا دچار پوسیدگی شده و... اما این اتفاقات چطور در دهان ما می‌افتد؟ پاسخ این سوال می‌تواند به ما کمک کند که بهتر و آگاهانه‌تر از دندان‌های‌مان مراقبت کنیم.
دکتر سهراب بیگی، دندانپزشک و جراح نیز همین اعتقاد را دارد. او می‌گوید: به طور کلی در بیماری‌های لثه و دندان پیشگیری بهتر و ارزان‌تر از درمان است. هدف از دندانپزشکی پیشگیری، رسیدن به بهداشت دهانی مطلوب برای تمام زندگی است که از طریق یک برنامه بهداشتی جامع و مشارکت بین بیمار و دندانپزشک، سلامت دهانی مطلوب قابل دستیابی است. برای رسیدن به این هدف باید با روند بیماری‌های دندانی آشنایی داشت.
او تاکید می‌کند که اگر بخواهیم به مواردی اشاره کنیم که مراقبت‌های پیشگیری‌کننده محسوب می‌شوند، باید در نظر داشته باشیم که برای آموزش موثر، افراد باید بدانند که چطور بیماری‌های دندانی ایجاد می‌شوند و مراقبت‌های پیشگیری چگونه در کاهش این وقایع تاثیرگذار هستند.
بنابراین آگاهی از اصطلاحات مربوط به بیماری‌های شایع دندان و تعاریف‌شان، در قدم نخست ضروری است. در اینجا با کمک دکتر سهراب بیگی، دندانپزشک و جراح، به پنج مورد از این اصطلاحات که شایع‌تر هستند و مورد استفاده تمامی افراد قرار می‌گیرد، می‌پردازیم؛
1. پلاک دندانی باکتریایی
پلاک دندانی باکتریایی (که معمولا به عنوان پلاک از آن نام برده می‌شود) یک لایه نرم و چسبنده از اجتماعات باکتریایی است که مانند یک لایه خمیر مانند سفید رنگ روی سطح دندان‌ها شکل می‌گیرد.
پلاک هم در سطح بالای لثه و هم زیر لثه تشکیل می‌شود. تشکیل پلاک شامل سه مرحله اصلی است (پلاک‌های بالای لثه در بالای حاشیه لثه و انواع زیر لثه در زیر لبه (مارژین لثه) تشکیل می‌شوند) باکتری‌های موجود در پلاک علت اصلی پوسیدگی‌های دندانی و بیماری‌های پریودنتال هستند.
2. جرم دندانی
جرم، پلاک باکتریایی معدنی شده‌ای است که به صورت یک توده سخت روی سطح طبیعی دندان‌ها، دست دندان و سایر پروتزهای دندانی ایجاد می‌شوند. جرم در تمام سنین دیده می‌شود و روی دندان‌های شیری و دائمی به وجود می‌آید. جرم نقش مهمی در بروز بیماری‌های لثه‌ای ایفا می‌کند، سطح ناهموار جرم‌های زیر لثه، باکتری‌های بیماری‌زای پلاک را نزدیک بافت لثه نگه داشته و موجب التهاب بافت می‌شود. درک بیمار از رابطه بین برداشت پلاک، جرم و بهداشت دهانی خوب بسیار مهم است.
3. پوسیدگی‌های دندانی
پوسیدگی هنگامی رخ می‌دهد که باکتری‌های پلاکی، قند موجود در غذاهای معدنی را به اسید تبدیل می‌کنند. پس از مدتی، اسید به دندان حمله‌ور شده و در مینا ایجاد دمینرالیزاسیون می‌کند(فقدان کلسیم و فسفر) همچنان که حمله اسید به دندان ادامه می‌یابد، نواحی دمینراله شده به پوسیدگی تبدیل می‌شوند.
4. بیماری‌های پریودنتال
بیماری‌های پریودنتال از ژنژیویت (التهاب لثه) تا تحلیل شدید استخوان اطراف دندان‌ها (پریودنتیت) متغیر است. پلاک دندانی عامل اصلی بیماری‌های پریودنتال است.
5. مسواک کردن دندان‌ها
درست است که مسواک کردن بیماری دندان به حساب نمی‌آید اما به دلیل اینکه ریشه بسیاری از مشکلات دندانی به مسواک زدن برمی‌گردد، لازم دیدیم در این لیست به آن اشاره کنیم. امروزه انواع مسواک و روش‌های مسواک زدن موجود است که دندانپزشک بر اساس نیازهای بیمار، مسواک و روش خاصی از مسواک زدن را به او پیشنهاد می‌کند که متناسب با وضعیت و شرایط بیمار باشد. درباره انتخاب مسواک مناسب، روش‌ها و میزان مورد نیاز دندان به مسواک در طول روز و... پیش از این در مطلبی با عنوان «مسواک نرم بهتر است یا زبر؟» پرداخته‌ایم که می‌توانید اطلاعات بیشتر را در آنجا بخوانید.
