نینی سایت: وقتی پای باردار شدن به میان میآید تنها سن و سال و وضعیت بدنی زن مهم نیست. در واقع نقش تأثیرگذاری مرد اگر از زن کمتر نباشد بیشتر نیست. در بدن مردان ساعت بیولوژیکی وجود دارد که گذشت زمان را نشان میدهد. همانقدر که گذشت زمان تأثیر منفی بر کیفیت باروری در زن میگذارد این روند در مردان نیز دیده میشود.
فکر میکنید بزرگترین تصور غلط درباره باروری در مردان چیست؟
پاسخ به این پرسش روشن است؛ بسیاری از مردان تصور میکنند که با افزایش سن مردان، تغییری در توان باروری آنها ایجاد نمیشود. بسیاری از آنها با این تصور که با گذشت زمان تغییری در کیفیت باروری آنها ایجاد نمیشود اعتقادی به تأثیر منفی گذشت زمان ندارند. اما این واقعیت ندارد. قدرت باروی مردان با افزایش سن کاهش مییابد و این حقیقت علمی است که بارها در مطالعات مختلفی به اثبات رسیده است.
در مطالعهای که در نشریه «باروری و نازایی» منتشر شده، محققان با حدود دو هزار زن گفتوگوهایی انجام دادند تا متوجه شوند چقدر طول کشید تا در نهایت حامله شدند. در میان زنانی که 35 ساله یا بیشتر بودند و مردانشان نیز 45 ساله یا فراتر از آن بودند این مدت حدود 5 برابر زوجهایی بود که همسرشان (مرد) 25 ساله و یا حتی جوانتر از آن بودند.
محققان همچنین به بررسی این موضوع پرداختند که چه اتفاقی روی میدهد زمانی که زنان جوان (25 ساله و یا کمتر) برای بچهدار شدن با مردانی که 45 سال و بیشتر از آن سن دارند اقدام میکنند. آنها متوجه این موضوع شدند که سن مردان نیز به عنوان یک فاکتور مستقل در افزایش شانس حاملگی در زنان مؤثر است.
تفاوت ساعت بیولوژیکی زنان و مردان
به طور کلی ساعت بیولوژیکی زنان و مردان متفاوت از یکدیگر عمل میکند. محتوای تخمکها در زنان پیش از به دنیا آمدنشان تکمیل میشود و هر چه از این مدت می گذرد (یعنی حتی پس از به دنیا آمدن) به تدریج از کیفیت آن کاسته می شود تا اینکه زن به سن قاعدگی میرسد. در این مقطع تقریبا اکثر تخمکهای زن از بین رفتهاند. در نتیجه با افزایش سن در زنان، شانس باردار شدن آنها نیز کاهش یافته و از سوی دیگر احتمال بروز اختلالات ژنتیکی در تخمکها نیز افزایش مییابد.
اما مرد در تمام طول عمرش اسپرم تولید میکند. اما در مقایسه با زنان، هر چه از عمر مرد می گذرد کیفیت اسپرمش کاهش به مراتب کمتری پیدا میکند. پس میتوان گفت وقتی صحبت از بچهدار شدن به میان می آید محدودیت سنی برای مردان وجود ندارد و دقیقا به همین دلیل است که نباید از مشاهده مردانی که در سنین بالا پدر می شوند چندان تعجب کرد. اما این نکته درخصوص زنان کاملا فرق میکند چون در آنها «سن» فاکتور مهمی برای افزایش سن فرزندآوری به شمار میآید.
شباهت ساعت بیولوژیکی زنان و مردان
همزمان که سن زن بیشتر میشود تولید هورمون زنانه استروژن در بدنش کاهش مییابد که این روند با کاهش نرخ باروری و افزایش احتمال بروز مشکلات ژنتیکی همراه میشود. از سوی دیگر با افزایش سن در مرد، شاهد کاهش هورمون مردانه تستوسترون هستیم که آن نیز با کاهش شانس باروری و البته افزایش احتمال به دنیا آمدن کودک یا کودکان مبتلا به مشکلات ژنتیکی همراه است. به همین دلیل باید گفت که تولید ادامهدار اسپرم در مرد به رغم بالارفتن سن لزوما به معنای حفظ کیفیت آن نیست. هر چه سن مرد بیشتر می شود حجم، سرعت و کیفیت اسپرمش نیز کاهش مییابد.
چند سال پیش ژورنال «باروری و نازایی» مطالعهای منتشر کرد که یکی از بزرگترین مطالعات مربوط به بررسی ناباروری در مردان به شمار میآید. محققان در این بررسی متوجه شدند در حد فاصل 30 تا 50 سالگی حجم کلی اسپرمها تا 30 درصد کاهش مییابد. همچنین سرعت اسپرمها نیز تا 37 درصد کاهش یافته و در نهایت شکل اصلی اسپرم نیز تا 5 برابر دستخوش تغییرات منفی می شود. پس باید به فاکتور مهمی به نام «شکل اسپرم» هم دقت کرد، زیرا محققان آن را با محتوای ژنتیکی اسپرم مرتبط میدانند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، ارتباط مستقیمی میان بروز اختلالات ژنتیکی و نافرم بودن اسپرم وجود دارد.
آیا ارتباطی میان مشکلات ژنتیکی و سن بالای مردان در باروری وجود دارد؟
در گذشته عقیده بر این بود که بروز برخی اختلالات ژنتیکی در نوزاد نظیر قد کوتاهی شدید با بالا بودن چشمگیر سن زن و مرد ارتباط دارد اما تاکنون شواهد علمی در این خصوص به دست نیامده است زیرا اینگونه موارد تقریبا نادر هستند. در سالهای اخیر مطالعات کلینیکی انجام شده که در آن ارتباطاتی میان سن مرد و احتمال بروز اختلالات ژنتیکی نظیر سندروم داون و اسکیزوفرنی به دست آمده است. اما به طور کلی زمانی که هر دوی زوج بالای 35 سال سن داشته باشند خطر بروز این دسته از اختلالات افزایش مییابد. از آن گذشته باید به این واقعیت نگران کننده هم توجه داشت که در دو دهه گذشته با بالارفتن سن ازدواج و به تبع آن باردار شدن در بسیاری از کشورهای جهان، احتمال به دنیا آمدن نوزادانی که دچار چنین اختلالاتی باشند افزایش یافته است هر چند علم پزشکی همواره راههای برای جلوگیری از تولد چنین نوزادانی در اختیار زوجها قرار داده است.
اخیرا تحقیقاتی در این زمینه انجام شده که در ژورنال «اورولوژی» منتشر شده و نشان میدهد نرخ تولد نوزادان مبتلا به سندروم داون در میان زنان 35 تا 39 سال درصورتیکه همسرشان بالای 35 سال سن داشته باشد دو برابر میشود. به طور کلی زنان نباید تا 35 سالگی نگرانی خاصی درخصوص بارورشدنشان داشته باشند، زیرا تخمدانها ساختار درونی ویژهای دارند که به نوعی اسپرمهای دارای آسیبهای DNA را ترمیم و به کار می گیرند اما این سپر محافظتی پس از 35 سالگی به تدریج از هم فرو میپاشد.
تأثیر وزن در باروری مردان
تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته که تقریبا تمامی آنها یک نکته واحد را نشان میدهند؛ هرچه وزن مردان کمتر باشد، شانس باروری آنها بیشتر میشود. بر اساس این تحقیقات ارتباط مستقیمی میان توده چربی بدن و سطح هورمون تستوسترون وجود دارد به طوری که همه سلولهای چربی قابلیت در هم خردن کردن و تجزیه تستوسترون را دارند، اما چربیهای ناحیه شکم با سرعت بیشتری این کار را انجام میدهند زیرا این دسته از چربیها در مقایسه با چربی سایر بخشهای بدن با سرعت بیشتری به استروژن تبدیل میشوند. اساسا استروژن اثرگذاری منفی بر تستوسترون دارد در نتیجه هرچه توده چربی در ناحیه میانی بدن مرد بیشتر باشد، سطح این هورمون (تستوسترون) کاهش یافته و در نتیجه کیفیت باروری او نیز افت میکند.
