همه ما روز سیزدهم فروردین رو به اسم روز سیزدهبدر میشناسیم. تو تقویم ایرانی این روز به اسم روز طبیعت نامگذاری شده و از جشنهای نوروز به شمار میره. برخی از افراد معتقد هستن که برای راندن نحسی تو روز سیزدهبدر باید از خونه برن بیرون و نحسی رو تو طبیعت به در کنن. بعد از روز سیزدهم هم جشنهای نوروزی به پایان میرسن. بد نیست بدونی که تو فرهنگ ایرانی هیچ روزی از سال نحس یا شوم نامیده نشده. برعکس، تو تقویم ایران هر کدوم از روزهای هفته و ماه اسمهای قشنگی دارن و با مظاهر طبیعت و ایزدان در ارتباط هستن. جالبه بدونی که تو گاهشماری ایرانی روز سیزدهم هر ماه تیر روز (به معنی ستاره بارانآور) نامیده میشد. پس سیزدهبدر چه روزی هست و چرا ایرانیان رسم دارن این روز رو بیرون از خونه بگذرونن؟
تاریخچه روز سیزدهبدر
جشن روز سیزدهبدر به عنوان یکی از جشنهای باستانی ما ایرانیان محسوب میشه که ریشههای عمیقی تو تاریخ و فرهنگ ما داره. اگرچه تاریخ دقیق ورود این جشن به فرهنگ ایرانیان مشخص نیست، اما شواهد نشون میده که این سنت به پیش از دوران زرتشتیان برمیگرده. لازمه بدونی که تو دوران زرتشتیان ایرانیان برای طبیعت و زمین ارزش و احترام زیادی قائل بودن. به همین خاطر جشنهای زیادی برای تجلیل از عناصر طبیعی برگزار میکردن. بنابراین جشن روز سیزدهبدر رو میشه به نوعی ادامه دهنده اون سنتها در نظر گرفت. ناگفته نمونه که نحس بودن عدد از فرهنگ اروپاییان گرفته شده. با وجود پیشرفتهای علمی زیاد متاسفانه هنوز هم این عقیده در بین اروپاییان رایج هست. تنها چیزی که تو فرهنگ ما ایرانیان در مورد عدد سیزده وجود داره، بد قلق بودن اون هست؛ چون عدد سیزده خاصیت بخشناپذیری داره.
مراسم روز سیزدهبدر چه جوری برگزار میشه؟
جشن روز سیزدهبدر تو سراسر ایران به شیوههای مختلفی برگزار میشه. یکی از اصلیترین آداب این روز بیرون رفتن از خونه و خوش گذروندن در کنار طبیعت و خانواده هست. مردم از روزگاران خیلی قدیم رسم داشتن تو این روز دست از کار روزمره بردارن و خودشون رو برای یه سفر یه روزه آماده کنن. انجام بازیهای دسته جمعی، خوندن ترانه، اجرای نمایشهای شاد و خوردن خوراکی و آجیل از مهمترین آداب جشن روز سیزدهبدر محسوب میشد. ناگفته نمونه که در حال حاضر برخی از آداب و رسوم روز سیزدهبدر حذف شدن یا تغییر کردن. با این حال بعضی از آداب این جشن موارد زیر رو شامل میشن:
- انداختن سبزه عید به آب روان: حتماً تو هم دیدی که خیلیها تو روز سیزدهبدر سبزههای عید خودشون رو توی آب روان میندازن. در گذشته مردم معتقد بودن که این کار خیر و برکت به همراه میاره. بعضی افراد هم معتقد بودن که سپردن سبزه به آب روان خاطرات سال قبل رو میشوره و این کار طراوت و شادابی رو به زمین برمیگردونه.
- انداختن سنگریزه به پشت سر: یکی از آداب روز سیزدهبدر انداختن سنگریزه به پشت سر بوده که البته این رسم معمولاً تو مناطق کرد نشین کشور اجرا میشه. بعضی از مردمی که به نحس بودن روز سیزدهم سال نو معتقد بودن، با این کار از خدا میخواستن که تو سال نو بلا رو از عزیزانشون دور کنه. ضمن اینکه تو قزوین مردم به یه چشمه یا جویبار سنگ پرتاب میکنن.
- پختن آش: مردم معمولاً تو روز سیزدهبدر میوه، تنقلات، شیرینی و آجیل باقی مونده از ایام عید رو میخورن. یکی دیگه از آداب و رسوم این روز پختن نوعی آش هست. بعضی از افراد معتقد هستن که پختن آش تو روز قبل از سیزدهبدر باعث در امان موندن از حوادث روز سیزدهم میشه.
سبزه گره زدن تو سیزدهبدر چه علتی داره؟
در مورد گره زدن سبزه در سیزدهبدر چیزی شنیدی؟ یکی از مهمترین آداب روز سیزدهبدر گره زدن سبزه هست. ایرانیان باستان معتقد بودن که گره زدن سبزه باعث برآورده شدن آرزوها میشه. این رسم معمولاً برای جوانان جذابیت داشت؛ چرا که با این کار آرزو میکردن بختشون باز بشه. از طرفی، گره زدن سبزه توسط زوجهای جوان به معنی بستن پیمان زناشویی بود. به طور کلی، گره زدن سبزه در سیزدهبدر میتونه به منظور برآورده شدن آرزوها باشه. یادت باشه حفظ محیط زیست تو روز سیزدهبدر خیلی مهمه. حالا که فهمیدی ایرانیان باستان برای طبیعت ارزش زیادی قائل میشدن، بهتره آداب این روز رو رعایت کنی و تو این روز به طبیعت آسیب نزنی.