امفالوسل در نوزاد: علت، علائم و روش های درمانی
امفالوسل (Omphalocele) یک مشکل مادرزادیه که باعث میشه بخشی از روده‌ها یا حتی بعضی از اندام‌های داخلی نوزاد، بیرون از شکمش قرار بگیرن و فقط یک لایه نازک از اون‌ها محافظت کنه. این وضعیت ممکنه نگران‌کننده به نظر بیاد، ولی با تشخیص زودهنگام و جراحی، قابل درمانه.حالا اگه می‌خوای بدونی چرا این اتفاق می‌افته، چطور تشخیص داده میشه و چه راه‌هایی برای درمانش وجود داره، این مقاله رو تا آخر بخون.
امفالوسل چیه و چطور ایجاد میشه؟
در دوران بارداری، روده‌های جنین در هفته‌های ۶ تا ۱۰ رشد می‌کنن و یک مدت کوتاه وارد بند ناف می‌شن. اما در هفته یازدهم، باید دوباره برگردن داخل شکم. حالا اگه این برگشتن درست انجام نشه، نوزاد با امفالوسل به دنیا میاد، یعنی بخشی از روده یا بقیه اندام‌های داخلی‌اش بیرون از شکم می‌مونه و داخل یک کیسه نازک قرار می‌گیره. شدت این مشکل برای همه‌ی نوزادان یکسان نیست، گاهی فقط یک قسمت کوچک از روده بیرونه، ولی بعضی از مواقع کبد و معده هم ممکنه درگیر باشن.
عوامل موثر در بروز امفالوسل
دقیقاً مشخص نیست چرا بعضی از نوزادان با امفالوسل متولد می‌شن، ولی یک سری عوامل در به وجود اومدن امفالوسل نقش دارن:مشکلات ژنتیکی: خیلی وقت‌ها امفالوسل با مشکلاتی مثل سندرم داون، تریزومی ۱۸ یا تریزومی ۱۳ همراهه.
سیگار و الکل در بارداری: اگه یک زن باردار سیگار بکشه یا الکل مصرف کنه، احتمال اینکه جنین دچار این نقص بشه، بیشتره.
چاقی مادر: تحقیقات نشون داده که اضافه وزن مادر در بارداری می‌تونه یکی از دلایل بروز این مشکل باشه.
داروهای ضدافسردگی: مصرف بعضی از داروهای ضدافسردگی مثل فلوکستین و سرترالین در بارداری، احتمال این نقص مادرزادی رو زیاد می‌کنه.
تفاوت امفالوسل و گاستروشیزیس
گاهی ممکنه امفالوسل با گاستروشیزیس (Gastroschisis) اشتباه گرفته بشه، ولی این دو بیماری در موارد زیر با هم تفاوت دارن:محل بیرون‌زدگی روده‌ها: در امفالوسل، اندام‌های داخلی در یک کیسه محافظ بیرون از ناف قرار دارن، ولی در گاستروشیزیس، روده‌ها بدون هیچ پوششی از کنار ناف بیرون زدن.
ارتباط با ناهنجاری‌های دیگر: امفالوسل برخلاف گاستروشیزیس معمولاً با مشکلات قلبی، کلیوی یا کروموزومی همراه است.
میزان آسیب‌پذیری اندام‌ها: در امفالوسل، چون اندام‌ها داخل یک غشا قرار دارن، تا حدی محافظت می‌شن، ولی در گاستروشیزیس، اندام‌ها مستقیم در تماس با مایع آمنیوتیک هستن و ممکنه آسیب ببینن.
تشخیص امفالوسل در دوران بارداری
امفالوسل معمولاً در سونوگرافی‌های بارداری مشخص میشه. پزشکان غالبا در سه‌ماهه دوم بارداری می‌تونن این مشکل رو تشخیص بدن گاهی هم برای بررسی مشکلات ژنتیکی، آزمایش آمنیوسنتز انجام می‌دن.امفالوسل چه مشکلاتی برای نوزاد ایجاد می کنه؟
این مشکل بسته به شدتش، تأثیرات متفاوتی روی نوزاد داره. امفالوسل رو میشه به سه دسته تقسیم کرد:خفیف: فقط بخشی از روده‌ها بیرون قرار گرفته است.
متوسط: علاوه بر روده، قسمتی از کبد یا معده هم درگیره.
شدید: بیشتر اندام‌های داخلی نوزاد بیرون مونده و ممکنه به جراحی‌های متعدد نیاز باشه.
عوارض احتمالی:
مشکلات گوارشی: چون روده‌ها خارج از بدن رشد کردن، ممکنه عملکردشون دچار مشکل بشه.
عفونت: اگه غشای محافظ آسیب ببینه، احتمال عفونت بالا می‌ره.
مشکلات تنفسی: اگه شکم نوزاد کوچیک باشه و جا برای اندام‌های داخلی کافی نباشه، ممکنه مشکلات تنفسی ایجاد بشه.
روش های درمان امفالوسل
جراحی، اصلی‌ترین راه درمان امفالوسل محسوب میشه. بسته به شدت این مشکل، روش‌های درمانی متفاوت هستن:۱. جراحی برای امفالوسل خفیف
اگه مقدار کمی از روده‌ها بیرون باشه، یک عمل جراحی ساده بعد از تولد انجام میشه و پزشک روده‌ها رو به داخل برمی‌گردونه.۲. جراحی برای امفالوسل متوسط و شدید
اگه مقدار زیادی از اندام‌های داخلی بیرون باشه، نمی‌شه همه رو یکباره به داخل شکم برگردوند. در این شرایط:ابتدا یک پوشش محافظتی دور اندام‌های بیرون‌زده قرار می‌دن تا کم‌کم بدن نوزاد فضای کافی رو برای اندام‌ها ایجاد کنه.
بعد در چند مرحله، اندام‌ها رو به داخل شکم برمی‌گردونن و شکم بسته میشه.
۳. مراقبت‌های بعد از جراحی
ممکنه نوزاد چند هفته نیاز به دستگاه تنفسی و تغذیه وریدی داشته باشه.پزشکان نوزاد رو تحت نظر می‌گیرن تا ببینن مشکلات گوارشی یا عفونت ایجاد میشه یا نه.
در مواردی که امفالوسل شدید بوده، ممکنه نیاز به چندین عمل جراحی در آینده باشه.
