هنگامی که باردار هستید بدن شما منبسط می‌شود تا کودک در حال رشد شما را در خود جای دهد. با این حال احتمالاً پیش‌بینی نمی‌کردید که پا‌هایتان همراه با دور کمرتان متورم شود. تورم پا که گاهی به آن ادم نیز گفته می‌شود معمولاً به دلیل افزایش مایعات در گردش در بدن شما ایجاد می‌شود. افراد در دوران بارداری تورم دست‌ها، بازو‌ها، پاها یا حتی صورت خود در سه ماهه دوم یا سوم بارداری مشاهده می‌کنند اگرچه تورم پاها می‌تواند در هر زمانی اتفاق بیفتد اما معمولاً برای شما و کودکتان مضر نیست. دریابید که چه چیزی باعث آن می‌شود، چگونه می‌توانید تورم را تسکین دهید و از ورم کم کنید.
چه چیزی باعث تورم در دوران بارداری می‌شود؟
دلایل متعددی وجود دارد که چرا پاها و بدن شما ممکن است در دوران بارداری متورم شوند. اولین مورد به دلیل یک تغییر فیزیولوژیکیمی‌باشد که طبیعی است و هنگام حمل نوزاد رخ می‌دهد. با پیشرفت بارداری حجم خون شما به طور پیوسته افزایش می‌یابد. وقتی خون آبکی می‌باشد سخت‌تر است که قسمت آب به طور کامل در داخل رگ‌ها بماند. مقداری از آن می‌تواند به بافت‌های اطراف نشت کند و باعث تورم شود. تورم می‌تواند در هر زمانی از بارداری از جمله پس از زایمان شروع شود و بیشتر در سه ماهه سوم رخ دهد. بین ۲۸ تا ۴۲ هفته بارداری حجم خون شما تقریباً دو برابر قبل از بارداری است. در سه ماهه اول رلاکسین هورمون تولید مثلی که مسئول شل کردن لگن در آماده‌سازی زایمان می‌باشد می‌تواند تورم پای یک فرد باردار را افزایش دهد. سطوح ریلکسین در اوایل بارداری در بالاترین حد خود قرار دارد به همین دلیل ممکن است در سه ماهه اول بارداری خود در پوشیدن کفش دچار مشکل شوید. با این حال تورم ناگهانی در یک پا یا ساق پا می‌تواند باعث نگرانی شود. لخته‌های خونی که در عمق بدن ظاهر می‌شوند ترومبوز ورید عمقی نامیده می‌شوند که اگر درمان نشوند به طور بالقوه می‌توانند کشنده باشند. در سه ماه دوم ممکن است متوجه شوید که پاها برای اولین بار شروع به ورم می‌کنند. شاید وقتی شب به رختخواب می‌روید حس نورم و سفتی پا داشته باشید که در این ماه طبیعی است. این به این دلیل است که مایعات در طول روز به سمت پایین‌ترین قسمت بدن شما جمع می‌شوند به خصوص اگر برای مدت طولانی روی پاهای خود بوده‌اید. درد، سنگینی و سوزن سوزن شدن از علائم شایع هستند همچنین‌ایستادن طولانی مدت و روی پا ماندن برای مدت طولانی نیز تورم را بدتر می‌کند. در سه ماهه سوم نیز رحم در حال رشد فشار بیشتری بر اندام‌های تحتانی وارد می‌کند و باعث می‌شود تورم در پاها و مچ پاها بیشتر شود. علاوه بر افزایش مایعات (که اکنون ۵۰ درصد بیشتر از قبل از باردار شدن شما وجود دارد) وزن رحم شما فشار بیشتری بر سیستم قلبی عروقی شما وارد می‌کند زیرا کودک شما در حال فشار دادن ورید بزرگی به نام ورید اجوف تحتانی است. این فشار می‌تواند گردش خون را کندتر کند و حرکت مایع را از پاها و بازگشت به قلب دشوارتر کند. زمانی که باردار هستید و به پشت دراز می‌کشید افزایش وزن نوزاد ممکن است این سیاهرگ را فشرده کند و اجازه تخلیه مناسب خون از اندام‌های تحتانی را ندهد.
چگونه تورم پاها را در دوران بارداری کاهش دهیم؟
ورزش کنید:
ورزش سبک و منظم مانند پیاده روی یا شنا گردش خون را افزایش می‌دهد که می‌تواند به تورم پاها کمک کند. اگر در خانه هستید به پشت دراز بکشید و باسنتان را به دیوار تکیه داده و پاها را روی دیوار قرار دهید. با این کار شروع به پمپاژ هر دو پای خود به بالا و پایین کنید. می‌توانید این تمرین را برای چند دقیقه انجام دهید زیرا این حرکت به تخلیه مقداری مایع از اندام تحتانی کمک می‌کند. البته پس از رسیدن به سه ماهه سوم توصیه نمی‌شود که مدت زمان طولانی را به پشت دراز بکشید. وزن رحم شما می‌تواند ورید بزرگی به نام ورید اجوف تحتانی را فشرده کند که می‌تواند بر سلامت جنین شما تأثیر بگذارد.
مصرف نمک را کاهش دهید:
از غذاهای پر نمک مانند فست فود‌ها خودداری کنید. وقتی بدن نمک زیادی را جذب کند تمایل دارد آب را در خود نگه دارد و این می‌تواند مقداری تورم و پف کردگی ایجاد کند. در عوض سعی کنید رژیم غذایی خود را با میوه‌ها و سبزیجات تازه و گوشت بدون چربی و پروتئین پر کنید.
جوراب‌های تنگ بپوشید:
یکی دیگر از تکنیک‌های رایج مدیریت تورم پا پوشیدن جوراب‌های تنگ است. پوشیدن جوراب‌های فشرده‌ای که تا باسن بالا می‌روند فشار کمی روی پاها ایجاد می‌کند و این حرکت مایع و گردش خون را تشویق می‌کند.
پاهای خود را بالا نگه دارید:
از‌ایستادن طولانی مدت خودداری کنید و پاهای خود را بالا بگذارید. در طول روز به طور دوره‌ای پاهای خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. این کار باعث می‌شود خون و مایعات به قلب شما برگردد.
- پاهای خود را در آب نمک بگذارید:
شواهد نشان می‌دهد که نمک اپسوم که به عنوان سولفات منیزیم نیز شناخته می‌شود سموم را از بدن خارج کرده و التهاب را کاهش می‌دهد. با این حال گذاشتن پاها در آب نمک ممکن است تا حدی تورم را تسکین دهد. خیساندن پا در آب نمک ممکن است به کاهش تنش عضلانی در پاهای شما نیز کمک کند.
پاها را ماساژ دهید:
مطالعات نشان می‌دهد که ماساژ‌های دوران بارداری به‌ویژه ماساژ تخلیه لنفاوی می‌تواند تورم پاها را کاهش دهد. در حالی که ماساژ‌های دوران بارداری عموماً برای کودک شما بی‌خطر تلقی می‌شوند اما قبل از انجام آن با پزشک مشورت کنید.
چه زمانی تورم پاها نگران‌کننده است؟
تورم پاها معمولاً به دلیل تغییرات طبیعی در بارداری است اما می‌تواند نشانه پره اکلامپسی یا به ندرت مشکلات قلبی مهم باشد. پره اکلامپسی یا فشار خون بالا در بارداری معمولاً با پروتئین در ادرار همراه است که نشان دهنده آسیب کلیه یا کبد است. بعد از هفته ۲۰ بارداری رخ می‌دهد و به طور بالقوه برای شما و جنین بسیار مضر است. پره اکلامپسی ممکن است پس از زایمان رخ دهد بنابراین تورمی که ممکن است بعد از زایمان تجربه کنید را نادیده نگیرید. معمولاً در این مورد پا تمایل به حساسیت ساق پا و گاهی اوقات قرمزی در ساق پا دارد. در صورت نگرانی علائم حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
نتیجه‌گیری:
شروع تدریجی ورم پا در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه سوم که حجم خون شما تقریباً دو برابر شده رایج است. ایستادن برای مدت طولانی، ورزش نکردن، و ننوشیدن آب کافی می‌تواند تورمی را که تجربه می‌کنید تشدید کند. اگر این راه‌حل‌ها را امتحان کرده‌اید و ورم پا‌هایتان ادامه دارد کمک گرفتن از یک پزشک ممکن است به کاهش علائم کمک کند. با این حال اگر متوجه شدید که پاها به سرعت ورم می‌کند یا اگر تورم ناگهانی یا بدتر بدن خود را همراه با علائم تنگی نفس، سرگیجه یا حالت تهوع یا سردرد‌های شدید و مداوم تجربه کردید این می‌تواند نشانه پره اکلامپسی باشد و باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
منبع:
