سلام دوستان
حتما این چند سال اخیر شنیدید که اولین شب جمعه ماه رجب مشهور شده به "لیله الرغائب" که اخیرا با تبلیغات عجیب تلویزیونی گسترش پیدا کرده.
پیرامون " لیله الرغائب" لازمه که چند مورد شامل سند، محتوا و معنای کلمه رغائب بررسی بشه.
🔴بررسی سندی:
اصل این حدیث در منابع روایی دست چندم اهل سنت هست و در بعضی از کتب ادعیه اهل شیعه.در هیچ یک از منابع دست اول شیعی و اهل سنت، سند معتبری نداره. در منابع شیعی توسط سید بن طاووس در کتاب " اقبال الاعمال" آورده شده. منبع دوم از کتب تشیع، کتاب "زاد المعاد" علامه مجلسی هست که نویسنده کتاب میگند به دلیل اینکه سند معتبری نداره و سندش عامی هست دوست ندارم آن را ذکر کنم.
نفر سومی که سند روایات این شب رو رد میکنه علامه محمدتقی شوشتری هستند که در کتاب " النجعه فی شرح اللمعه" اشاره دارند.
از علمای اخیر هم آیت الله فاضل لنکرانی در کتاب " جامع المسائل" نوشتند در اعتبار این روایات جای تامله و اشکال وارد کردند.
در کتب اهل سنت، ابن جوزی در کتاب " الموضوعات لابن جوزی، جلد دوم" نوشته این روایت به اسم رسول خدا جعل شده و راویان این حدیث جاعل هستند و بدعت گذار.
ابن اثیر و الامام نووی هم دو نفر دیگر از علمای اهل سنت هستند که سند این روایات رو رد کردند.
پس سند این روایات ضعیفه...
🔴🔴بررسی متن حدیث :
بالاتر گفتم که این روایت در بعضی کتب شیعه و سنی نقل شده.متن روایت به این صورته که میگه " رسول خدا فرمودند از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید.زیرا شبی است که فرشتگان آن را لیله الرغائب می نامند.این نامگذاری بدان جهت است که هنگامی که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته ای در آسمان و روی زمین نمی ماند مگر اینکه در کعبه و اطراف آن جمع می شوند.و خداوند ناگهان بر آنان وارد شده و می فرماید: ای فرشتگانم هر چه میخواهید از من درخواست کنید.فرشتگان می گویند حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذری.خداوند می فرماید این کار را انجام دادم.....
و اما اشکالی که در متن وجود داره: این قسمتی که میگه ( خداوند ناگهان بر آنان وارد شده...) یک تصور مادی از خدا و ملائکه به خواننده القا میکنه که خدا و فرشته ها جسم دارند. ملائک دست و پا دارند، اومدند دور کعبه.خدا هم زبان داره و حرف زده. درسته در قرآن هم میگه خدا با ملائک سخن گفت مثلا در آیات ۳۰ تا ۳۵ سوره بقره اما این آیات تاویل برده میشه و کلماتی که حذف شده بیان میشه. اما در این روایت چنین امکانی که تاویل کنیم وجود نداره.
🔴🔴🔴 معنای رغائب:
رغائب جمع مکسر کلمه " رغیبه" هست که دو معنا داره:
۱.چیزی که مورد میل و رغبت انسانه
۲.بخششی که فراوان باشه
۳.میل خدا به بخشش بندگان
هیچ کدوم از این چند معنا ارتباطی با آرزو کردن نداره. بلکه این معانی از هدف خلقت یعنی عبادت صحبت میکنه.عبادت خدا یعنی شناخت خداوند،معرفت به هدف خلقت،آشنایی با صفات و اسما پروردگار....پس امشب،بدون در نظر گرفتن ضعف سندی شب شناخت خداست.شب تفکر در هدف خلقته نه شب آرزوها....از چنین شبی باید استفاده کرد برای رشد معنوی، برای اینکه از خدا بخواهیم تا رغبت یک سامون رو هدایت و اصلاح کنه، شبیه که باید توبه کنیم.
دوستان خوبم دقت کنید که در اسلام از آرزوهای زیاد و طویل که در اصطلاح " طول الامل " هست نهی شده.هر چه آرزوها بیشتر باشه غم و اندوه و نگرانی هم به مراتب بیشتره.
و اما اعمال عبادی چنین شبی که در مفاتیح ذکر شده و در پیامرسان های مختلفی ملاحظه کردید در سیره عملی علمای بزرگ ما هم به عنوان یک عبادت مشهور در ماه رجب نقل نشده.
نتیجه اینکه سند روایت ضعیفه، قسمتی از محتوا غیر قابل اعتناست، در سیره بزرگان چندان جایگاهی نداره و اگر میخواهید به این اعمال بپردازید به قصد رجا انجام بدید.ماه رجب به خودی خود فضیلت بسیاری داره و هر عملی که در این ماه انجام بشه ثواب دوچندانی ثبت میشه.
در راس همه حوائج دعا برای فرج فراموشمون نشه...
