نقش تغذیه در سلامت چشم و بینایی
آیا خوردن هویج واقعاً برای بینایی مفید است یا والدین فقط برای اینکه فرزندانشان را تشویق به مصرف
سبزیجات کنند این را می گویند؟ بررسی ها نشان داده اند که میزان ویتامین A موجود در
یک هویج متوسط دو برابر مقدار توصیه شده مصرف روزانه است و این نشان می دهد که مصرف
آن واقعاً مؤثر است. اگر شما هویج دوست ندارید نگران نباشید. مواد غذایی زیاد دیگری
وجود دارند که حاوی مقادیر زیاد ویتامین A و دیگر مواد لازم برای سلامت چشم هستند.
در این مقاله سعی خواهد شد ویتامین ها و دیگر ترکیبات مفید برای سلامتی چشم و
همچنین مواد غذایی حاوی این ویتامین ها و ترکیبات معرفی شوند. آنتی اکسیدان ها
ویتامین A و کاروتنوئیدها؛ آنتی اکسیدان های مفید برای چشم آنتی اکسیدان ها مولکول
هایی هستند که با خنثی کردن "رادیکال های آزاد" مانع اثر مخرب آنها بر سلول های بدن
می شوند. رادیکال های آزاد ترکیباتی هستند که بر اثر واکنش های شیمیایی در داخل بدن
تولید می شوند. تحقیقات نشان داده است که بعضی از آنتی کسیدان ها خطر ابتلا به
بسیاری از بیماریها از جمله بیماریهای چشم شامل کاتاراکت و دژنراسیون ماکولا را
کاهش می دهند. ویتامین A آنتی اکسیدانی است که در مواد غذایی حیوانی نظیر جگر یا
کره و مواد غذایی گیاهی حاوی کاروتنوئیدها وجود دارد. کاروتنوئیدها رنگدانه های
قرمز و زردی هستند که در گیاهان و حیوانات وجود دارند. این مواد بعنوان آنتی
اکسیدان عمل کرده و همچنین انواع خاصی از آنها (که شایعترینشان بتا-کاروتن است) به
ویتامین A تبدیل می شود.
بعضی از کاروتنوئیدهای دیگر نظیر لوتئین و زیگزانتین نیز
مفید هستند. ویتامین A مانع شب کوری می شود. کمبود ویتامین که سبب شب کوری شده باشد
در صورت عدم درمان می تواند سبب گزروفتالمیا (خشکی چشم)، زخم های قرنیه و تورم پلک
ها شود. خشکی چشم نیز در صورت عدم درمان می تواند سبب کوری شود. بد نیست بدانید که
کمبود ویتامین A یکی از علل اصلی کوری در کشورهای در حال توسعه است. تحقیقات همچنین
نشان داده است که ویتامین A مانع شکل گیری کاتاراکت شده و ممکن است در پیشگیری از
کوری ناشی از دژنراسیون ماکولا نقش داشته باشد. میزان لازم ویتامین A برای بدن در
مردان بالاتر از 11 سال 1000RE و در زنان بالای 11 سال 800RE است (RE=Retinal
Equivalent). ویتامین A با واحد بین المللی (International Unit) نیز سنجیده می
شود. در مواد غذایی با منشاء گیاهی هر RE معادل 10 واحد بین المللی و در مواد غذایی
با منشاء حیوانی هر RE معادل 3.3 واحد بین المللی است. افراد سیگاری و افرادی که
الکل مصرف می کنند باید ویتامین A بیشتری دریافت کنند زیرا توتون مانع جذب ویتامین
A شده و الکل، ذخیره ویتامین A بدن را از بین می برد. در عین حال باید مراقب قرص
های ویتامین حاوی بتا-کاروتن نیز بود. مطالعات نشان داده اند که این قرص ها شیوع
سرطان ریه را در افراد سیگاری بالا می برند. در این موارد بهتر است ویتامین A مصرفی
از مواد خوارکی تأمین شود. جدول زیر مواد غذایی غنی از ویتامین A و مقدار این
ویتامین را در آنها نشان می دهد:
ماده غذایی RE در 100 گرم RE در مصرف معمول
روغن کبد ماهی 30,003 4,080 (یک قاشق غذاخوری)
جگر سیاه 10,503 11,868 (113 گرم)
جگر مرغ 6,165 1,973 (1 عدد)
هویج 2,813 2,025 (1 عدد)
سیب زمینی شیرین (نوع خاصی از سیب زمینی) 2,006 2,668 (1 عدد)
کلم 890 596 (یک فنجان، خرد شده)
کدو 870 1,092 (یک فنجان، خرد شده)
فلفل دلمه ای قرمز 570 849 (یک فنجان، خرد شده)
انبه 389 806 (1 عدد)
طالبی 322 515 (یک فنجان، خرد شده)